Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

1. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı Sağlık Teknolojisi Değerlendirme 1. Yıllık Toplantısı 28-29 Nisan 2014, Antalya www.hta.gov.tr Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Mustafa KILIÇ Sağlık Ekonomisti-Danışman STD/ SAGEM 29.04.2014-ANTALYA Değerli katkıları için; Uzm. Dr. Bilgehan Karadayı, Baki Topallar, Aslıhan Beyan, Olgun Şener, Dr. İlker Sabuncuoğlu, Emrah Barındırır ve Adem Ünal’a teşekkür ederim.

2. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi • Tütün ürünleri, insanın yaşam kalitesini ve süresini düşüren bir bağımlılık türüdür. • ICD-10’a göre “F17.2 Tütün kullanımına bağlı bağımlılık sendromu” • Ülkemizdeki sigara tüketicisi yaklaşık on altı milyon kişidir. • Bilimsel çalışmalar sigaranın zararları konusunda, sigara ile savaşmayı zorunlu kılmaktadır. www.hta.gov.tr

3. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı Sigara ile savaşmanın; • İlk aşaması; toplumu bilinçlendirmek ve yeni kullanıcıları önlemektir. • İkinci olarak; Halen kullanıcısı olanların ise sigara bağımlılığının tedavi edilmesidir. Bu yolla sigaraya bağlı hastalıkların riskleri önemli ölçüde azaltılabilir. www.hta.gov.tr

4. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Sigara Bırakma Destek Programı • 17 Ocak 2011 tarihli Bakanlar Kurulu Kararına dayalı olarak Sağlık Bakanlığı tarafından ülke genelinde Sigarayı Bırakma Poliklinikleri (SBP) oluşturuldu, • Bu polikliniklere başvuran sigara bağımlılarına sigara bıraktırma destek tedavileri sunulmaya başlandı. Yıllara yaygın Sigara Bırakma Polikliniklerinin kurulması 2009 :62 Adet 2010 :146 Adet • 2012 :402 Adet 2011:296 Adet • Sigara Bırakma Tedavileri: • Danışmanlık destek programı • Farmakolojik destek programı • BupropionSR (Zyban) • Vareniklin (Champix) • Nikotin Replasman Tedavileri (NRT) www.hta.gov.tr

5. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Literatürden … • Sigarayı bırakanların, ilk üç yıl içerisindeki sağlık maliyetleri bırakmayanlara göre en az %10 daha az olacaktır. [http://www.prevent.org] • Hamile kadınlarda sigara bırakma tedavisine ayrılan her 1$a karşılık 3$ lık sağlık maliyeti tasarrufu sağladığı görülmüştür. [Ruger JP., Emmons KM. 2008] • Bir başka özel hastalık popülasyonu olan kardiyolojik problemli hastalarda; 47$ lık yatırımın takip eden yedi yıldaki karşılığı 853$ olarak hesaplanmıştır. (OngM., Glantz S. 2004) www.hta.gov.tr

6. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Tütün Kullanımının Maliyetlerinin Hesaplanması • Yüksek DALY (Sakatlığa Ayarlanmış Yaşam Yılı) kayıpları: 931,909 DALY ile ön sıralarda yer almıştır. (2004 Hastalık Yükü Çalışması) • Ülkemizdeki tüm hastalıklara bağlı DALY kayıplarının, erkeklerde %15,4’üne, kadınlarda %1,2’sine denk gelmektedir. Bütün seçilmiş hastalıkların %8, 6’nı teşkil etmektedir. • Buna göre sigaranın ülkemiz ekonomisine olan yükü: DALY * GSYİH(yıllık-2011-)= Ekonomik Yük • 931,909 DALY*17,510 TL= 16,317,726,590 TL www.hta.gov.tr

7. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Tütün Kullanımının Maliyetlerinin Hesaplanması Tütünün Neden Olduğu Doğrudan ve Dolaylı Maliyetler Türkiye (Milyon $) Alpaslan M., (2007), www.hta.gov.tr

8. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Sigara Bıraktırma Tedavilerinin Maliyet Analizi ROI Yöntemiyle Hesaplanması: Return on Investment (ROI), yapılan yatırımın geri dönüşünü gösteren bir veridir. Temelde ROI bir yatırımın ne kadar getiri sağladığını, yani verimliliğini ve bu yatırımın sürdürülmesi gerekip gerekmediğini gösterir. • ROI (champix) = 0,26 • ROI (zyban) = 0,58 • ABD de benzer metodolojili bir çalışmada; 1$’a karşılık 1.25$ sağlık getirisi olduğu hesaplanmıştır www.hta.gov.tr

9. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Sigara Bırakma Tedavilerinden Elde Edilen DALY Kazançlarının Maliyeti www.hta.gov.tr

10. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Sigara Bırakma Tedavilerinin Geri Ödeme Sistemindeki Yeri Geri Ödeme Kapsamında Olan Ülkeler İngiltere: • Champix-NRT’lerve Zyban da geri ödeme kapsamında (Eczanede reçetelememümkün) Belçika: • Her hasta sadece bir kez bu tedaviye geri ödeme kapsamında erişebiliyor • Zybansadece KOAH hastaları için ödeniyor, NRT’ler ise geri ödenmiyor İsviçre: • Sadece Champix ve Zyban geri ödeme kapsamında. • NRT’ler geri ödenmiyor. İrlanda: • Champix-NRT’ler ve Zyban da geri ödeme kapsamında Hollanda: • Champix-NRT’ler ve Zyban da geri ödeme kapsamında İsveç: • Sadece Champix ve Zyban geri ödeme kapsamında. • NRT’ler geri ödenmiyor. www.hta.gov.tr

11. Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi Sigara Bırakma Tedavilerinin Geri Ödeme Sistemindeki Yeri Geri ödeme kapsamına almayan ülkelere; • Almanya, • Danimarka, • Yunanistan, • Italya, • Norveç, • Portekiz • Finlandiya • İspanya; bazı bölgelerinde öderken diğerlerinde ödemiyor. (karma sistem) www.hta.gov.tr

12. T.C. Sağlık Bakanlığı • Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü • Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı • Sağlık Teknolojisi Değerlendirme 1. Yıllık Toplantısı • www.hta.gov.tr TEŞEKKÜRLER • Mustafa KILIÇ • Sağlık Ekonomisti-Danışman • STD/ SAGEM • www.hta.gov.tr • 28-29 Nisan 2014, Antalya www.hta.gov.tr