(4) Zapobieganie przestępczości i reakcja na przestępczość jako dwa filary jej zwalczania

1. (4) Zapobieganie przestępczości i reakcja na przestępczość jako dwa filary jej zwalczania Efekt P_W02: …student potrafi zdefiniować wybrane pojęcia służące opisowi metodyki zwalczania przestępczości Efekt P_W03: …student potrafi opisać organizacje/instytucje wyznaczone do zwalczania przestępczości

2. Zapobieganie a kontrola społeczna Zapobieganie to aspekt kontroli społecznej Kontrola społeczna - „system społecznych sankcji (kar i nagród) oraz agend (grup, organizacji, instytucji) stosujących te sankcje” (kary i nagrody) Inaczej – kontrola społeczna to podmioty i ich działania skłaniające jednostki i grupy do przestrzegania norm społecznych, czyli do konformizmu Mechanizmy skłaniające do konformizmu to: Uleganie Identyfikacja Internalizacja/eksternalizacja

3. Sformalizowana kontrola społeczna 1. Trzy kręgi instytucji kontroli społecznej związanej z ochroną prawną: • najwęższy (sądy) • wąski (sądy + policja, agencje typu ABW, CBA, prokuratura, komornicy, więziennictwo) • szeroki (+ urzędy celne, skarbowe, trybunały itp.) • Agendy kontroli społecznej związanej z ochroną pozaprawną (np. instytucje religijne) • Istnieje też kontrola nieformalna

4. Struktura policji organizacyjna i funkcjonalna Nadinsp. Marek Działoszyński • pion prewencyjny • pion kryminalny • pion wspierający • (administracja, logistyka itp.)

5. ZADANIA POLICJI Szczegółowo określa Ustawa o Policji z dnia 06.04.1990 r. z późniejszymi zmianami DzU. nr 30 poz. 179. • Ochrona życia i zdrowia obywateli przed bezprawnymi zamachami na te dobra. • Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym również zapewnienie spokoju w miejscach publicznych, w środkach komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania. • Inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnieniu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z instytucjami państwowymi, samorządowymi i społecznymi.

6. ZADANIA POLICJI C.D. Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie sprawców tych czynów. Kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych. Ponadto policja realizuje polecenia sądu, prokuratury, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Współdziałanie z policjami innych państw, realizacja zadań wynikających z podpisanych umów międzynarodowych i odrębnych przepisów. Nadzór nad strażami gminnymi/miejskimi oraz nad innymi specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami

7. gen. dyw. dr Mirosław ROZMUS struktura W Rzeszowie mamy Placówkę ŻW – przy ul. Langiewicza 4

8. Zadania Żandarmerii Wojskowej Zadania Żandarmerii Wojskowej precyzuje artykuł 4 Ustawy o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych z dnia 24 sierpnia 2001 r. Zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej; Ochranianie porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych; Ochranianie życia, zdrowia ludzi i mienia wojskowego przed zamachami naruszającymi te dobra; Wykrywanie przestępstw i wykroczeń, w tym skarbowych, popełnionych przez osoby, w stosunku do których ŻW jest właściwa, ujawnianie i ściganie ich sprawców oraz ujawnianie i zabezpieczanie dowodów tych przestępstw i wykroczeń Dokonywanie analizy oświadczeń o stanie majątkowym żołnierzy zawodowych i przedstawianie ministrowi obrony narodowej wniosków w tym względzie;

9. Zadania ŻW c.d. • Zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń przez osoby, w stosunku do których ŻW jest organem właściwym, oraz innym zjawiskom patologicznym, w szczególności alkoholizmowi i narkomanii w Siłach Zbrojnych; • Współdziałanie z polskimi i zagranicznymi organami i służbami właściwymi w sprawach bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz policjami wojskowymi; • Zwalczanie klęsk żywiołowych, nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i likwidowanie ich skutków, czynne uczestniczenie w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanitarnych służących ochronie życia, zdrowia i mienia • Wykonywanie zadań określonych w odrębnych przepisach.

10. Pozostałe role ŻW Zapewnienie wsparcia policyjnego oddziałom i pododdziałom Sił Zbrojnych RP wydzielanych do użycia w sytuacjach kryzysowych wynikających z zagrożeń terrorystycznych, w celu: Przeciwdziałania atakowi terrorystycznemu na lądzie; Przeciwdziałania atakowi terrorystycznemu z powietrza; Likwidacji skutków epidemii, chorób oraz przeciwdziałania atakowi terroru biologicznego; Likwidacji skutków terroru radiologicznego i chemicznego.

11. Pozostałe role ŻW • Zatrzymanie sprawców przestępstw posiadających broń, materiały wybuchowe, niebezpieczne narzędzia. • Poszukiwanie szczególnie niebezpiecznych przestępców. • Zabezpieczenie i udział w czynnościach procesowych, w postępowaniach przygotowawczych o szczególnym znaczeniu. • Realizacja zadań policji sądowej zwłaszcza w odniesieniu do rozpraw sądowych dotyczących szczególnie niebezpiecznych przestępców. • Udzielanie pomocy policji w razie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego w sytuacjach mogących spowodować: • niebezpieczeństwo powszechne dla życia, zdrowia lub wolności obywateli, bezpośrednie zagrożenie obiektów i instalacji mających szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa; • zagrożenie przestępstwem o charakterze terrorystycznym bądź jego wykonanie.

12. Pozostałe role ŻW Zapewnienie wsparcia policyjnego dla jednostek Sił Zbrojnych RP oraz wykonywanie zadań w składzie wielonarodowych pododdziałów Policji Wojskowej, biorących udział w misjach stabilizacyjnych, pokojowych, operacjach ratowniczych i humanitarnych oraz zapobiegania atakom terroru i likwidowania ich skutków, prowadzonych przez ONZ, NATO, UE, OBWE lub wynikających z innych porozumień międzynarodowych. Realizowanie zadań wynikających z Celów Sił Zbrojnych NATO i Wymagań Długoterminowych dla RP, Praskich Zobowiązań na rzecz Zdolności Obronnych, programu Partnerstwo dla Pokoju oraz zobowiązań w ramach UE w zakresie dotyczącym ŻW.

13. płk Dariusz Łuczak STRUKTURA 16 DELEGATUR WOJEWÓDZKICH w: • Białymstoku, • Bydgoszczy, • Gdańsku, • Katowicach, • Krakowie, • Lublinie, • Łodzi, • Olsztynie, • Opolu, • Poznaniu, • Radomiu, • Rzeszowie, • Szczecinie, • Warszawie, • Wrocławiu, • Zielonej Górze Rzeszów

14. STRUKTURA wewnętrzna ABW 6 DEPARTAMENTÓW Departament I - Departament Bezpieczeństwa Teleinformatycznego Departament II - Departament Kontrwywiadu Departament II A - Departament Bezpieczeństwa Ekonomicznego Państwa Departament II B - Departament Zwalczania Terroryzmu Departament III - Departament Postępowań Karnych składający się m.in. z Wydziału Zabezpieczenia Realizacji i Działań Antyterrorystycznych (Wydz. V DPK ABW) Departament IV - Departament Ochrony Informacji Niejawnych Departament V - Departament Wsparcia Operacyjno-Technicznego Departament VI - Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Audytu

15. STRUKTURA POZOSTAŁE JEDNOSTKI W RAMACH ABW Centrum Antyterrorystyczne (CAT) Biuro Prawne (Biuro A) Biuro Badań Kryminalistycznych (Biuro B) Centrum Analiz (Biuro C) Gabinet Szefa (Biuro D) Biuro Ewidencji i Archiwum (Biuro E) Biuro Finansów (Biuro F) Biuro Kadr (Biuro K) Biuro Logistyki (Biuro L)

16. ZADANIA ABW Rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw: szpiegostwa, terroryzmu, naruszenia tajemnicypaństwowej i innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo i podstawy ekonomiczne państwa; przestępstw w zakresie korupcji osób pełniących funkcje publiczne w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie międzynarodowym

17. ZADANIA ABW Realizowanie, w granicach jej właściwości, zadań służby ochrony państwa oraz wykonywanie funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji niejawnych w stosunkach międzynarodowych Uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego Podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych

18. STRUKTURA gen. bryg. SG Dominik Tracz Warmińsko-Mazurski OSG (Kętrzyn); Podlaski OSG (Białystok); Nadbużanski OSG (Chełm); Bieszczadzki OSG (Przemyśl); Karpacki OSG (Nowy Sącz); Śląski OSG (Racibórz); Sudecki OSG (Kłodzko); Nadodrzański OSG (Krosno Odrzańskie); Morski OSG (Gdańsk Nadwiślański OSG (Warszawa);

19. W SKŁAD JEDNEGO ODDZIAŁU SG WCHODZĄ • Kierownictwo Wydział Prezydialny • Wydział Graniczny • Wydział Operacyjno-Śledczy • Wydział do spraw Cudzoziemców • Wydział Koordynacji Działań • Wydział Łączności i Informatyki • Wydział Kadr i Szkolenia • Wydział Finansów • Wydział Techniki i Zaopatrzenia • Wydział Zabezpieczenia Działań • Wydział Ochrony Informacji Niejawnych • Samodzielna Sekcja Nadzoru i Kontroli • Samodzielna Sekcja Analizy Ryzyka Ośrodki szkolenia SG: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie; Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie; Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu;

20. Aktem prawnym regulującym zakres działania Straży Granicznej jest Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o SG ZADANIA ochrona granicy państwowej; organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego; wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy, w tym wiz; przeciwdziałanie przestępczości - rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców (m.in. dotyczących przekraczania granicy państwowej zgodnie z obowiązującymi przepisami, przemieszczanie przez granicę państwową towarów oraz wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania znakami akcyzy, jak również przedmiotów określonych w przepisach o broni i amunicji, o materiałach wybuchowych, o ochronie dóbr kultury, o narodowym zasobie archiwalnym, o przeciwdziałaniu narkomanii)

21. ZADANIA wydawanie decyzji dotyczących wjazdu cudzoziemców na teren Rzeczypospolitej Polskiej; zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa w komunikacji międzynarodowej; przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa w przejściach granicznych oraz w środkach transportu w komunikacji międzynarodowej; zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie samolotów pasażerskich;ochrona szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym; przeciwdziałanie zagrożeniom terroryzmem;

22. ZADANIA ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej; zapobieganie nielegalnemu transportowi przez granicę państwową odpadów szkodliwych, substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych; zapobieganie zanieczyszczaniu wód granicznych. kontrole legalności pobytu cudzoziemca;wydawanie decyzji o zobowiązaniu do opuszczenia terytorium RP; przeprowadzanie wywiadu środowiskowego; ustalanie miejsca pobytu członków rodziny cudzoziemca,

23. STRUKTURA insp. Paweł Wojtunik 1. Departament Operacyjno-Śledczy; 2. Departament Ochrony; 3. Departament Postępowań Kontroln. 4. Departament Analiz; 5. Biuro Techniki Operacyjnej; 6. Biuro Prawne; 7. Biuro Finansów; 8. Biuro Kadr i Szkolenia; 9. Biuro Logistyki; 10. Biuro Teleinformatyki; 11. Biuro Kontroli i Spraw Wewn. 12. Gabinet Szefa; 13. Zespół Audytu Wewnętrznego; • 12 Delegatur w kraju • w Białymstoku; • w Gdańsku; • w Katowicach; • w Krakowie; • w Lublinie; • w Łodzi; • w Poznaniu; • w Rzeszowie; • w Szczecinie; • w Warszawie; • we Wrocławiu.

24. ZADANIA Działalność CBA szczegółowo reguluje Ustawa o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym z dnia 9 czerwca 2006 r. (DzU. z 2006 r. nr 104, poz. 708) • Centralne Biuro Antykorupcyjne to służba specjalna do spraw zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych, a także do zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. • Działalność CBA jest finansowana z budżetu państwa. CBA jest urzędem administracji rządowej, przy pomocy którego działa Szef CBA, będący z kolei centralnym organem administracji rządowej. Rzeszów

25. ZADANIA • Ściganie karne przestępstw przeciwko: • działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, • wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa, • finansowaniu partii politycznych, jeżeli pozostają w związku z korupcją, • obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji, jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa,

26. ZADANIA • Kontrole, mające na celu: • ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne; • dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych;

27. ZADANIA cd. • ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych; • kontrolę prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne;

28. Prokurator generalny Andrzej Seremet

29. ZADANIA Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności i czuwanie nad ściganiem przestępstw prowadzenie lub nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami wytaczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych oraz składanie wniosków i udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych, jeżeli tego wymaga ochrona praworządności, interesu społecznego, własności lub praw obywateli podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym, administracyjnym, w sprawach o wykroczenia oraz w innych postępowaniach

30. ZADANIA sprawowanie nadzoru nad wykonaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczości oraz jej zwalczania i zapobiegania zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział w postępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem takich decyzji koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw, prowadzonej przez inne organy państwowe

31. ZADANIA współdziałanie z organami państwowymi, państwowymi jednostkami organizacyjnymi i organizacjami społecznymi w zapobieganiu przestępczości i innym naruszeniom prawa współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych opiniowanie projektów aktów normatywnych podejmowanie czynności określonych w ustawach

32. Biuro I • Biuro II • Biuro III • Biuro IV • Biuro V • Biuro VI • Biuro VII • Biuro VIII • Biuro IX • Biuro X • Ośrodek Szkolenia (Stare Kiejkuty) • Samodzielny Wydział Prawny S T R U K T U R A Szef Agencji Wywiadu gen. bryg. Maciej Hunia

33. ZADANIA Szczegółowo reguluje je ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o ABW oraz Agencji Wywiadu uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji RP oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego, rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewn. godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i nienaruszalność terytorium RP, ochrona zagranicznych przedstawicielstw RP i ich pracowników przed działaniami obcych służb specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę interesom Rzeczypospolitej Polskiej

34. ZADANIA zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty kurierskiej, rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej, Rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni środków przenoszenia

35. ZADANIA Rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo państwa, oraz podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń, prowadzenie wywiadu elektronicznego, podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych

36. Organy Kontroli Skarbowej - struktura Minister właściwy ds. finansów publicznych jako naczelny organ kontroli skarbowej; Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ wyższego stopnia nad dyrektorami urzędów kontroli skarbowej; Dyrektor urzędu kontroli skarbowej. ZADANIA ORGANÓW KONTROLI SKARBOWEJ Kontrola skarbowa Wywiad skarbowy Walka z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu Kontrola zarządcza w sektorze publicznym Audyt wewnętrzny w sektorze publicznym

37. Zadania Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej • określa zadania urzędów kontroli skarbowej • sprawuje kontrolę urzędów kontroli skarbowej; • powołuje spośród inspektorów wicedyrektorów urzędów kontroli skarbowej i ich odwołuje; • upoważnia inspektorów i pracowników zatrudnionych lub oddelegowanych do wykonywania zadań służbowych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych do przeprowadzania czynności kontrolnych, a także, w uzasadnionych przypadkach, decyduje o zmianie inspektora lub pracownika prowadzącego czynności kontrolne;

38. Zadania Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej • przekazuje Komisji Europejskiej plany kontroli w zakresie kontroli środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi środków z innych źródeł zagranicznych, • może wyznaczyć dyrektora urzędu kontroli skarbowej właściwego do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania kontrolnego, kontroli podatkowej lub przeprowadzenia innej czynności w sprawach z zakresu kontroli skarbowej, także poza właściwością miejscową dyrektora urzędu kontroli skarbowej.

39. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej kieruje pracą urzędu kontroli skarbowej, a w szczególności: • organizuje pracę urzędu kontroli skarbowej i jest przełożonym zatrudnionych w nim inspektorów oraz innych pracowników; • ustala plany kontroli; • upoważnia inspektorów i pracowników do przeprowadzenia czynności kontrolnych; • wydaje decyzje w sprawach określonych w ustawie; • wydaje wynik kontroli; • dokonuje w uzasadnionych przypadkach zmiany inspektora lub pracownika prowadzącego czynności kontrolne.

40. Służba Celna (SC)Organizację Służby Celnej określa ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (DzU. nr 168, poz. 1323 ze zm.). • Organami służby celnej są: • Minister właściwy do spraw finansów publ.; • Szef Służby Celnej; • Dyrektorzy izb celnych; • Naczelnicy urzędów celnych. • Struktura organizacyjna SC na 1 lipca 2013 r.: • 16 izb celnych, • 46 urzędów celnych, • 151 oddziałów celnych, w tym 51 na przejściach granicz. Nadinspektor celny, podsekretarz stanu Jacek Kapica

42. Wybrane zadania Służby Celnej • rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów dotyczących wprowadzania na terytorium RP oraz wyprowadzania z jej terytorium towarów objętych ograniczeniami lub zakazami obrotu ze względu na bezpieczeństwo i porządek publiczny lub bezpieczeństwo międzynarodowe w szczególności takich, jak: odpady, substancje i preparaty chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje psychotropowe, broń, amunicja, materiały wybuchowe oraz towary i technologie o znaczeniu strategicznym; • rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych oraz ściganie ich sprawców; • wykonywanie kontroli wywiązywania się podmiotów z obowiązków w zakresie podatku akcyzowego, od gier, dopłat i opłat oraz opłaty paliwowej, • wykonywanie zadań wynikających z ustawy o grach hazardowych związanych w szczególności z udzielaniem zezwoleń, zatwierdzaniem regulaminów oraz rejestracją urządzeń;

43. Zapobieganie (profilaktyka) • Profilaktyka uprzedzająca – działania podejmowane przed pojawieniem się zjawiska, a więc i jego skutków; inaczej – działania wyprzedzające naruszenie normy prawnej... • Profilaktyka objawowa – jeśli zjawisko zaistniało, podejmuje się działania mające na celu usunięcie jego skutków bądź przyczyn (aby się nie powtórzyło);inaczej: działania podejmowane po naruszeniu normy prawnej • Uwaga: niekiedy podejmowane działania mogą łączyć cechy/cele obu profilaktyk

44. Działania zapobiegawcze i ich strategie • Jeśli przestępczość traktuje się jak „wypadek przy pracy” w życiu społecznym (produkcję uboczną), stosowaną profilaktykę będzie się sprowadzać do działań kreatywnych(teoria derogacyjna/derogacja = wyłączenie: „wadliwych” elementów struktury społecznej, zależności, sytuacji konfliktowych); Taka wizja to jednak utopia... • Jeśli zaś traktuje się przestępczość jako zjawisko nieodłącznie z życiem społecznym związane (teoria ścisłego powiązania), można podejmować działania profilaktyczne idące w dwu kierunkach: • kreatywnym i… • destruktywnym!

45. Działania zapobiegawcze i ich strategie • Teoria ścisłego powiązania występuje w dwu odmianach (inaczej rozkładających akcenty): • Odpowiedzialną za przestępczość czyni się naturę człowieka; - wówczas uważa się, że tym, co może człowieka powstrzymywać przed zachowaniami przestępczymi, jest właściwa organizacja społeczeństwa; musi być zdolne krępować złe skłonności człowieka... (represja; Durkheim) • W drugiej wizji jako odpowiedzialne za przestępczość wskazuje się samo społeczeństwo i jego organizację; - uważa się, że organizacja społeczeństwa winna stwarzać możliwości prorozwojowego działania – większość z tego skorzysta! (kreatywność; Campanella – „Państwo słońca”, More – „Utopia”)

46. Strategia destruktywna Strategia destruktywna jest sensowna zwłaszcza jako reakcja natychmiastowa (np. izolowanie, separowanie sprawcy przestępstwa, aby go nie powtórzył). Metody strategii destruktywnej to: uniemożliwianie(utrudnianie określonych działań: rozdzielenie kibiców obu drużyn na stadionie) wytłumianie (sankcjonowanie zachowań przestępnych: „wcielanie” kar „w życie” – zakazy stadionowe) zagrażanie (zapowiadanie reakcji: policja w gotowości wobec kibiców; kara jako swoisty straszak) Co robi policja w obliczu konfrontacji z tłumem?

47. Strategia kreatywna • Strategia kreatywna, nierepresyjna: • ma sens w dłuższym horyzoncie czasowym, wymaga przemyślanej polityki, sporych nakładów... • - obejmuje działania rozwijające zjawiska pożądane – po to, by eliminowały zjawiska niepożądane; (np. banalne w swej istocie fundusze na dodatkowe godziny wf, kółka zainteresowań, aby po lekcjach uczniowie zajmowali się czymś pożytecznym, a nie chuliganili)

48. Działania zapobiegawcze i ich strategie 4. Metody strategii kreatywnej: • szkolenie (przekazywanie wiedzy i umiejętności w różnych dziedzinach /w zakresie zachowań zgodnych z prawem/) • przekonywanie (wskazywanie profitów płynących z określonych zachowań) • propagowanie (komunikowanie z wykorzystaniem oddziaływania na emocje, podświadomość) • informowanie (uzupełnianie wiedzy przekazanej innymi metodami; np. artykuły prasowe...) • przetwarzanieśrodowiska na sprzyjające zachowaniom poprawnym (zgodnym z prawem...)

49. Działania zapobiegawcze i ich etapy • Etapy działańzwiązanych z zapobieganiem przestępczości: • etap działań pierwotnych (eliminowanie warunków sprzyjających powstawaniu środowisk przestępczych, np.: polityka gospodarcza nastawiona na tworzenie miejsc pracy, miejsc rekreacji, organizowanie zajęć dla młodzieży, planowanie przestrzenne i urbanistyczne)

50. Działania zapobiegawcze i ich etapy b. etap działań wtórnych (usuwanie warunków sprzyjających przestępczości i utrudnianie popełniania przestępstw; policyjne rozpoznanie środowisk przestępczych, działania na rzecz „sąsiedzkiej czujności”, monitoring, techniczne zabezpieczenia) c. etap działań następczych (to już reakcje na popełnienie przestępstwa, tj. strategia destruktywna - zapobieganie recydywie, „promieniowaniu” postaw przestępczych, ale i kreatywna – np. resocjalizacja)