Psikologji komunikimi

Psikologji komunikimi Leksioni i shtatë

Pesha e sferës emocionale • Thelbi racional i gjendjeve emocionale dhe trajtimi i tyre përmes komunikimit • Komunikimi njerëzor nga këndvështrimi i shumëllojshmërisë së ndjenjave 2. KOMUNIKIMI NJERËZOR NË ASPEKTET MOTIVACIONALE DHE EMOCIONALE

Ka madhësi të konsiderueshme, rrjedhimisht përcakton rrjedhën e komunikimeve tona • Formohet nga ndjenjat tona që janë tregues të sferës emocionale dhe konjitive • Ndërthurja e të dy sferave plotëson kuadrin e plotë të njohjes mes subjekteve • Ndjenjat mund të jenë të motivuara dhe të pamotivuara a) PESHA E SFERËS EMOCIONALE

Krijojnë gjendjen motivacionale pozitive dhe negative dhe janë racionale • Thelb racional: mënyra e pikëpamjes së vetëdijshme të gjendjeve emocionale njerëzore - Kupton dhe shpjegon gjendjet e ndryshme motivacionale - Thelbi racional ka vlera konjitive, korrektuese dhe psikoterapeutike • Mundohet të mos manipulohet nga emocioni • Ngre urat e komunikimit që janë ndërlikuar nga gjendja emocionale b) Ndjenjat e motivuara

Ndjenjat: pozitive dhe negative • Klasifikimi është subjektiv sepse ndërtohet nga rrethanat • Psh.: ndjenja e urrejtjes, turpit, frika • Ndjenjat në komunikim shfaqen të polarizuara, me dy ekstremitete • I vleresojmë sipas kriterit shoqëror/vetiak apo atij subjektiv/objektiv c) Komunikimi njerëzor nga këndvështrimi i shumëllojshmerisë së ndjenjave

Aktiv/pasiv • Veprues/joveprues • Të forta/të dobëta • Intensive/jo intensive • Kanë karakter relativ ose situativ • Nuk janë të rastësishme por ekzistojnë në vetëdije dhe në nënvetëdije • Kanë bazë fiziologjike Karakteri i ndjenjave

Optimizmi, gezimi, besimi, guximi etj. • Gjallërojnë, ndezin komunikimin njerëzor, e bëjnë impulsiv, interesant Ndjenjat e forta (stenike)

Pesimizmi, apatia, mërzitja, mëdyshja, ndrojtja etj. • Zbehin, dobësojnë, fikin komunikimin Ndjenjat e dobëta (astenike)

Baza e tyre reale është zhdukur • Ndjenja të kaluara që shfaqen në vetëdije nga një perceptim i çastit pavarësisht se në atë moment nuk ndodhen rrethanat, objektet, njerëzit që e kanë shkaktuar • Ndodhen në nënvetëdije • Themi se ndjenjat tona gjithmonë kanë një bazë reale me natyrë konjitive ose psikomotore Ndjenjat «artificiale»

Ndjenjat organike (etja, uria, gjumi, ndjenja fizike, fiziologjike), shëndetësore, kushtet atmosferike etj. • Janë ndjenja të thjeshta por që mund të ndikojnë në komunikim • Ndikimi i tyre nuk përjetohet njëlloj në të gjitha rastet • Ndërthuren me ndjenjat komplekse Ndjenjat e thjeshta

Ndjenjat intelektuale, kulturore, estetike, etike, morale etj. • Kanë strukturë të ndërlikuar • Kanë karakter individual dhe social • Lindin dhe zhvillohen përmes një veprimtarie shoqërore • Shprehin përjetime dhe qëndrime që lidhen me aspekte të ndryshme të jetës Ndjenjat komplekse

Ndjenjat i lexojmë edhe nëse ato nuk shprehen. Bëjmë interpretimin e tyre • Interpretimi nuk është 100% i saktë • Na ndihmojnë ndryshimet fiziologjike për të lexuar ndjenjat, sistemi nervor etj. • Çrregullimi i sistemit nervor sjell anomali të sjelljes • Themi se leximi i ndjenjave varet nga ngacmuesit e jashtëm dhe të brendshëm d) Leximi i ndjenjave në komunikim

Interesimi • Gëzimi • Trishtimi • Habia • Frika • Zemërimi • Neveria • Përbuzja 8 emocione bazë

Kanë lidhje me sistemin nervor • Kanë karakter subjektiv • Shfaqen në aspektin e sjelljes nëpërmjet rrugës psikofiziologjike (fytyra) • Ekman: emocionet kanë një bazë fiziologjike, që mundëson një gamë të gjerë shprehjesh emocionale të cilat shërbejnë si një sistem mekanizmash psikofiziologjikë që nxisin ose frenojnë komunikimin. 8 emocionet bazë

Çdo lloj emocioni, pavarësisht nga subjektivizmi, «lexohet» njëlloj, në sajë të bazës së njëjtë fiziologjike në kultura të ndryshme • Njohja e bazës fiziologjike trunore ndihmon për të depërtuar në thellësi të botës emocionale të subjekteve në komunikim Aspekti emocional i komunikimit

Motivacioni: faktor me rëndësi në komunikim. Është gjithmonë i pranishëm • Motivacioni: forcë që shtyn, nxit, kushtëzon, përcakton, çon përpara komunikimin 3. Motivacioni si forcë shtytëse e komunikimit

Nevojat, interesat, dëshirat, qëllimi, objektivat, mjetet, rrugët etj. • Nevojat, dëshirat, interesat ekzistojnë në psikikën njerëzore në gjendje latente • Kalojnë në gjendje aktive, të dukshme, kur shndërrohen në motive duke influencuar komunikimin Përbërësit e motivacionit

Natyrë konjitive • Natyrë emocionale • Natyrë vepruese Motivet

Të dobishëm/të dëmshëm • Të fuqishëm/të dobët • Të qëndrueshëm/ të paqëndrueshëm Klasifikimi i motiveve

Motivet përcaktohen nga faktorë gjenetikë (James, Freud, Woodworth) • Janë forca, impulse të brendshme, rrjedhin nga një sjellje e trashëguar, e lindur, shtyhen nga instiktet e brendshme që orientojnë sjelljen tonë • Nuk përjashtojnë ndikimin e ambientit • Vetëdija nuk është domosdoshmërisht e pranishme Përcaktimi i motiveve sipas teorive biologjike

Motivet përcaktohen nga faktorë të jashtëm, me natyrë shoqërore • Përvetësohen, zhvillohen përmes komunikimeve të përditshme • Nuk përjashtojnë faktorët e brendshëm, të trashëguar Përcaktimi i motiveve sipas teorive sociologjike

Motivimi i sjelljes sonë në komunikim ndryshon në raport me nevojat tona për ta ngritur dhe për ta ulur nivelin e nxitshmërisë • Motivimi ka karakter të vetëdijshëm Teoria motivacionale

Vlerëson si motivet biologjike edhe ato sociale • Pranohet influenca e ndërsjelltë midis elementëve të lindur dhe atyre të fituar në sjelljen tonë komunikative Konvergjence: teoria sociobiologjike

Motivacioni njerëzor është një hierarki motivesh, që bazohen në hierarkinë e nevojave, kanë natyrë biologjike dhe sociale dhe burojnë nga personaliteti i njeriut A.Maslow: Teoria humaniste

Faza përgatitore • Faza e motivimit • Faza e veprimtarisë së motivuar • Faza përfundimtare Teoria humaniste: fazat e motivacionit

Mbi bazën e nevojave lind interesi dhe dëshira • Njeriu është në gjendje pasive • Nuk ka hapa konkrete, planifikim, strategji • Konfuzion, paqartësi, luftë motivesh • Kalohet kur arrijmë kthjellimin Faza përgatitore

Pas peshimit të alternativave njeriu zgjedh më të përshtatshmen për të • Merret vendimi • Njeriu është i motivuar dhe kërkon realizimin e qëllimit Faza e motivimit

Përpjekje të qëllimshme për zbatimin e vendimit • Bëhet organizimi (përcaktohen objektivat, hapat, mjetet, teknikat, afatet) • Në bazë të organizimit ngrihet komunikimi kompleks për kapërcimin e pengesave • Është e planifikuar, rrjedhimisht e vetëdijshme Faza e veprimtarisë së motivuar

Bëhet bilanci i rezultateve, matja dhe vlerësimi i tyre • Nxirret konkluzioni Faza përfundimtare

Pas mbylljes së ciklit të një komunikimi të motivuar njeriu i rikthehet hierarkisë së nevojave për një zgjedhje të re, në një shkallë motivacionale eventualisht më të lartë A. Maslow

Tema: Qëndrimetdhekomunikimindërindividual

1. Struktura e marrëdhënievendërpersonale • 2. Nocioni i qëndrimit • 3. Funksioni i qëndrimeve • 4. Tipologjitë e qëndrimevendërindividuale • 5. Situataoptimale e komunikimit • 6. Drejtimijodirektiv Qëndrimetdhekomunikimindërindividual

1. Marrëdhënia e vendit • - marrëdhënia • - vendi • - marrëdhënia e vendit • 2. Marrëdhënietsimetrikedhemarrëdhënietasimetrike • - marrëdhënietsimetrike • - marrëdhënietasimetrikekomplementare • - marrëdhëniethierarkike • 3. Ekuilibri nëmarrëdhënie • - ekuilibridhe të dish si tëjetosh Struktura e marrëdhënievendërpersonale

Marrëdhënievendesh, situatë në tëcilën individët pozicionohenndajnjëri-tjetrit • Strukturohen duke u nisurngapozicionii protagonistëve marrëdhënievendesh • Trellojstrukturash: marrëdhëniesimetrike, plotësuesedhehierarkike. • Këto strukturanukjanëfiksepor tëndryshueshme nëkohë Struktura e marrëdhënievendërpersonale

Themelonspecificitetin e çdo marrëdhënieje, sepseçdo individmund tëndryshojëpozicionin e tij nëfunksion tëpartnerit • Ekzistonnjëlidhjerregulluese (organizative) mespozicioneve.Krijonnjëmarrëdhëniejo tëpavarur Marrëdhënia

Vendosindividin nënjëstrukturë • E gjejmë nërealitetin: • objektiv, social dhekulturor (dallonstatutetdherolet e marrëdhënies). • Imagjinar (mënyrën personale tëvendosjes, pozicionimit). • Simbolik (mjedisi, ambienti, konteksti, metapozicioni). Vendi

Social (modelet, rolet e propozuara përmeskulturës dheinstitucioneve • Ndërveprues (raportimespjesëmarësve nëmarrëdhënie) • Subjektiv (lidhet me strategjinë e subjektit për veten e vet. Marrëdhënia e vendit

Njëtjetër analizë e shpjegonmarrëdhënien e vendit nëpërmjet 3 akseve të mëdha: • Aksi qërregullondistancën mespjesëmarrësve • Aksi që përcaktonkonvergjencatdhedivergjencatmespjesëmarrësve • Aksi që përcaktonsimetrinë, asimetrinë, hierarkinë, plotësueshmërinë e pjesëmarrësve Marrëdhënia e vendit

Simetrike: kurmarrëdhëniaështë e ngjashmengaanastrukturale (nuk ka hierarkidhe nënshtrim, shkëmbim i barabartë, pozicione tënjëjta). Pyetja: Do vemi? • Asimetrike: kurmarrëdhënianukështë e barabartë. Roletdhestatutetndryshojnë (ka hierarki, shkëmbimipabarabartë, pozicionetmund tëndryshojnë). Pyetja: Do vish me mua? Përcaktohetngastatutipordhengaindividi Marrëdhënietsimetrikedheasimetrike

Sjelljetjanë tëpangjashmepor tëartikuluara: psh., nëse A ështëautoritar, B përshtatet me të duke u nënshtruar nënshtrimifavorizon A  A kërkongjithnjë nënshtrimin e B  A bëhet gjithnjë e mëshumëautoritardhe B gjithnjë e mëshumë i nënshtruar Marrëdhënietasimetrikekomplementare

Përfshijnë ekzistencën e një pozicioni më të lartë dhe një pozicioni më të ulët. Kjo sjellje subjektive (ndjenjë inferioriteti/superioriteti) udhëhiqet nga historia dhe personaliteti i pjesëmarrësve Marrëdhëniet hierarkike

Varet nga pjesëmarrësit, konteksti etj. • Marrëdhënia patologjike: marrëdhënie e ngurtësuar (strikte), e stereotipizuar, «sa për sy e faqe» • Ritualet sociale: sigurojnë ekuilibër, shkëmbim dhe reciprocitet në marrëdhënie Ekuilibri në marrëdhënie

Psikologji komunikimi