Psikologji komunikimi

1. Psikologjikomunikimi Leksioni 6

2. Faktoret ne komunikim Duhet te mbajme mend se individet qe komunikojne (derguesi dhe marresi) jane te karakterizuar nga - historia personale - gjendjet afektive - niveli intelektual dhe kulturor - kuadri i referimit - statusi i vecante - roli psikosocial Cdo komunikim eshte rezultat i kontaktit apo perballjes se gjithe ketyre faktoreve.

3. Konflikti Konflikti lind ne momentin kur eksperiencat e cdo bashkebiseduesi per veten e vet dhe per tjetrin nuk koincidojne me qendrimet, bindjet dhe vlerat e tjetrit ne momentin kur hyjne ne kontakt. Ato perballen (kundershtohen) dhe krijojne rrjedhimisht skema referuese jo perplotesuese.

4. Faktore te tjere pengues ne komunikim -plotesimi – shume mesazhe te njekohshem reduktojne ne menyre drastike mundesine e reagimit sepse shperqendrojne marresin - shperqendrim - humbje e vemendjes - presupozime te fshehta – qendrimet e bashkebiseduesve jane te vendosura qe para fillimit te bisedes - interferenca emotive – mendime te ndryshme pengojne reagimin dhe kuptimin e mesazheve. Psh., kujtimi i eksperiencave relacionale te kaluara mund te ndikoje negativisht tek ato te tashmet - skarsitet te kanaleve komunikues – komunikime dykuptimshme, te paqarta, konfuze - qendrime mbrojtese nga ana e bashkebiseduesve - stereotipe, paragjykime

5. Konteksti Studiojme jo individin por sistemin me qellim qe te njohim shkembimet relacionale dhe komunikative te personave te nje grupi Sistem: teresi objektesh dhe lidhjesh mes objekteve dhe karakteristikave te tyre (struktura personaliteti, menyra te jetuari, shpresa etj.) Ne saje te sistemit i kushtohet vemendje kontekstit ku ndodh ky shkembim komunikativ

6. Konteksti Cdo shkembim komunikativ ndodh ne nje kontekst, dmth., ne nje hapesire, ne kohe, ne nje sistem social referimi, ne brendesi te nje lloji specifik lidhjeje Zanafilla e kuptimeve (Bateson) Teresiae rregullave implicite, te fshehta, qe rregullojne situaten nderpersonale

7. Konteksti Mikrohapesira -vendi ku ndodh akti komunikativ (ne klase, ne rruge etj.) - percakton rregulla te tjera komunikuese. Cdo vend social ka nevojat dhe rregullat e veta (shkolla, familja etj.) Konteksti = kornize referimi

8. Forma te kontekstit ambienti fizik (hapesire, kohe) dhe social ku ndodh komunikimi (familja, shkolla etj.) imazhi qe kane pjesemarresit identiteti i tyre ideja qe secili krijon per tjetrin karakteristika te shkembimeve komunikative perbrenda nje lloji specifik lidhjeje

9. Faktore pengues ne komunikim • Veshtiresia e pershkrimit tone mund te jete rezultat: • I bllokimit te bisedimit • Veshtiresi ne thenien e atyre qe donim te thonim • Keqkuptime nga ana e tjetrit • Mbajtja e nje komunikimi shume direkt, kritik dhe mbytes (i bezdisshem)

10. Rrugezgjidhje Ne baze te asaj qe kemi pervetesuar mund te imagjinojme nje strategji alternative, me ane te se ciles mund te perballojme sikletin. Komunikim: proces me ane te te cilit individet shkembejne informacione mbi realitetin, mbi gjendjet e tyre emotive dhe mbi natyren e lidhjes nderpersonale

11. Komunikimi • proces = vijueshmeri (varg) ngjarjesh te lidhura mes tyre • shkembim = kur dergojme mesazhe, provokojme nje pergjigje nga ana e tjetrit

12. Komunikimi: natyre rrethore Nuk ndjek nje logjike lineare te shkak-efektit (S-R). (Komunikimi me rruge te njedrejtimshmenga nje dergues tek nje marres). Komunikimi eshte nje proces aktiv me natyre rrethore: aktiv – sepse impenjon te dy pjesemarresit qe veprojne dhe reagojne rrethor – sepse cdo mesazh qe leshohet nga nje bashkebisedues eshte nje informacion-stimul qe shkakton nje mesazh kthimi nga ana e tjetrit, feedback, qe behet mesazh i ri dhe keshtu me radhe

13. Cirkolariteti i komunikimit SR

14. PROCESI CIRKOLAR (RRETHOR) Komunikimi eshte nje proces qe ka nje marredhenie mes subjekteve komunikative, qe influencohen reciprocikisht Kur dy subjekte komunikojne vene ne lidhje dy personalitete te ndryshme, dy menyra te ndryshme te menduari, te degjuari dhe te vepruari. Takohen dhe perballen qendrime, pozicionime, kendveshtrime, bindje dhe vlera te ndryshme

15. PROCESI CIRKOLAR Shkembejne nje sere mesazhesh te fshehte mbi veten, tjetrin dhe lidhjen – > (proces) Ne komunikimin efikas te dy bashkebiseduesit mund te kapin mesazhin e tjetrit, ne aspektet e tij verbale dhe joverbale dhe ne baze te ketij kuptimi, shfaqin pergjigjet e duhura

16. KOMUNIKIMI EFIKAS Dy kritere per te prodhuar komunikim efikas: - aftesi te mira ekspresive - aftesi degjuese

17. Komunikim efikas • Avantazhet: • permireson cilesine e jetes se cdokujt • shton mundesine per t’u kuptuar dhe pranuar nga bashkebiseduesi • lejon te kenaqen nevojat vetiake perbrenda lidhjes nderpersonale • zgjeron mundesine e zgjedhjes per personat e perfshire

18. Komunikimi joefikas Mundesia e nje komunikimi efikas mund te pengohet nga prezenca e nje sere faktoresh: personale, nderpersonale dhe ambientale (te kontekstit) Komunikimi joefikas prodhon vuajtje dhe pakenaqesi per personat e perfshire Kur krijohen barrierat komunikuese, pengohet shkembimi i mesazheve te qarta, te kuptueshme dhe te pershtatshme, prandaj themi qe zhvillohen komunikime konfliktuale dhe te “llastuara”.

19. Cirkolariteti i komunikimit

20. Komunikimi njerezor si sistem Perfaqeson nje sistem te plote e te perkryer mekanizmash qe e vene ate ne levizje Ne krahasim me komunikimet e gjallesave te tjera, komunikimi njerezor karakterizohet si nje sistem i larte komunikimi, i vetedijshem dhe i qellimshem

21. Komunikimi si sistem Ka nje aparat universal drejtimi dhe kontrolli (proceset mendore) Ka nje kompleks kanalesh, perdor organet e shqisave dhe aparatin shqisor Synon te arrije objektivat e njeriut Ka nje permbajtje dhe shtjellohet brenda nje strukture organizative relativisht te qarte Perdor taktika, strategji, metoda, stile Mbeshtetet ne disa ligjesi, parime e rregulla

22. Dy nensisteme Dhenie-marrje Marrje-dhenie

23. Nensistemi dhenie-marrje Kane rol qendror aftesite mendore Truri bombardohet nga stimuj te shumte qe i quajme inpute. Aftesite mendore bejne te mundur ruajtjen dhe perdorimin e dijeve, emocioneve, sjelljeve dhe qendrimet Inputet ndertojne mesazhet qe tejcohen

24. Mesazhi

25. Mesazhetverbaleteqellimshem Ka tebeje me perpjekjet e ndergjegjshme per tekomunikuar me tetjeretnepermjetgjuhesdhetefolurit ne ate gjuhe Perdorimi I simboleveverbale: tipari me unik I komunikimitnjerezor

26. Mesazhetverbaletepaqellimshem Jane gjeratqethemi pa u menduar (per kuptimin e tyre), me fjaledheshprehje I perdorim pa ndonjeqellimtecaktuar Jane tepandergjegjshemdhendodhqendergjegjesohemi per to ne rast feedback Zvogelohetperdorimi I tyre me rritjen e aftesivekomunikuese

27. Mesazhe joverbale te qellimshem Percillen ne menyre te ndergjegjshme me ane te «gjuhes» se trupit (gjuha joverbale) Kjo gjuhe eshte nen kontrollin tone sepse jemi te ndergjegjshem ne perdorimin e tyre Mbeshtesin mesazhet verbale Shpreh me qarte gjendjen emocionale te individit dhe eshte me i besueshem

28. Mesazhe joverbale te paqellimshem Ben pjese cdo mesazh joverbal qe transmetohet pa kontrollin e vetedijes Transmetojme tek tjetri dicka qe nuk do te deshironim te transmetonim Zvogelohet numri i tyre ne lidhje me rritjen e aftesive se komunikimit

29. Kanalet e komunikimit - Jemi te vetedijshem per ekzistencen e tyre ne rast interference • Jane te shumellojshem • Shumellojshmeria e kanaleve rrit mundesine e komunikimit

30. Interferencat Pengojne efikasitetin e komunikimit Sjellin keqkuptime, demtime, deformime dhe nderprerje te komunikimit Psh., zhurmat, mjedisi, ndricimi (i zbehte apo shkelqyes), aromat e forta, tingujt e shqiptuar keq etj.

31. Interferencat • Interferencat teknike • Kur derguesi shqipton fjalet paqartesisht • Kur marresi percepton shformime ne stimujt dhe informacionin e marre • Interferencat semantike • Kur marresi nuk i jep sinjalit ate kuptim qe i jep derguesi • Keqkuptime ne baze te fjaleve (ndodh per nje kohe te shkurter)

32. Komunikimi ne sensin marrje- dhenie Aktivizimi intensiv i perceptimit me theks vizual Karakteri dinamik i raportit bashkebisedues (ndryshueshmeria kohore si rezultat i bashkeveprimit) - Komunikimi nuk eshte statik

33. Aftesia komunikuese • Teoria e kompetences komunikative: • Teresi kushtesh per njohjen dhe zbatimin e rregullave, qe mundesojne realizimin e komunikimit

34. Teoria e kompetences komunikative Ndihmon ne perkatesine ne nje grup Aftesi per te prodhuar dhe per te komunikuar mesazhe, ne ndervenie komunikative me foles te tjere Aftesi gjuhesore dhe jashtegjuhesore

35. Teoria e kompetences komunikative Duhet formuluar qarte teoria e ekzekutimit, ne nderlidhje me nje kontekst te caktuar qe e kushtezon Mosnenvleresim i kuptimeve te dyta te mesazhit (nuancat stilistikore ose stili i komunikimit) Duhen kuptuar per cfare sherbejne mesazhet gjuhesore dhe jogjuhesore

36. 5 tregues ne aftesine e komunikimit Bakground knowledge (njohuria vetiake) Foreground knowledge (njohuria e jashtme) Emergent grounds (zona emergjente) Transcendent grounds (zona e prejardhur) Njohurite sociosituacionale