Psikologji Fiziologjike

1. Java 8 Psikologji Fiziologjike

3. Shija Shija ka te beje me nje ndjeshmeri te caktuar qe lind kur substanca te ndryshme ushqyese bien ne kontakt me peshtymen qe ndodhet ne goje. Ky leng prodhohet nga gjendrat e peshtymes dhe shperndahet ne gjithe siperfaqen e gjuhes qe ndodhet ne goje Procesi i te shijuarit formohet nga temperatura, perberja e ushqimit dhe ushqimi

4. Shija Peshtyma prodhohet ne goje dhe ndihmon ne tretjen e ushqimit Perberja kimike e ushqimeve ndikon ne sekretimin e peshtymes Peshtyma ndikon dhe ne ruajtjen e dhembeve Ndihmon ne eliminimin e baktereve te gojes

5. 5shije E tharta E kripura E embla E hidhura Umami

6. Modeli i Henning Shijet kombinohen me njera tjetren dhe formojne kompleksin e shijes Schiffman: dalloi shijet primare. Me shume se 4 shije primare Erikson: shijet duhen analizuar vec e vec. Teorite e sotme: shmangen nga ndikimi i modelit te 4 perberesve dhe zhvillohen drejt identifikimit te ngjashmerise kimike ndermjet substancave qe i perkasin te njejtes shije

7. Rruga neurale e shijes Receptoret e shijes jane te vendosur ne goje Gjuha eshte nje organ muskulor shume i fuqishem. Mbeshtillet nga nje membrane ku dallojme disa struktura te quajtura papila.tek papilat gjejme sythet e shijes ku ndodhen qelizat receptore

8. Shija Sythat e shijes ndodhen ne pjese te ndryshme te gjuhes ne menyre jo te barabarte si edhe ne qiellze, fyt dhe ne pjeset e brendshme te faqeve Ne goje gjenden rreth 600-700 papila Ne femijeri kemi nivel te ulet sythash dhe ne adoleshence nivelin me te larte Jetegjatesia 10 dite

9. Shija Sythat nuk jane neurone te verteta dhe nuk kane aksone. Ne syth ndodhen rreth 15 qeliza receptore Fundi i qelizes receptore permban mikrovilen e cila kryen kontaktin me ushqimin Ky kontakt eshte shenja e nisjes se procesit te transdusksionit Qelizat receptore te gjuhes jane ne kontakt me fibrat nervore qe ndodhen ne brendesi te gjuhes qe tejcojne informacionin drejt SNQ

10. Shija Sythet e teshijuaritperbehenngatrenervakranial Fibratnervore u pergjigjen ne menyretendryshmeperberjeskimiketesubstancave. Atojanetespecializuara per njeshijetevecantedhe per nje substance tevecante. Ndikohenedhengaintensiteti Identifikimi I shijesbehet per njekoheshumeteshkurter

11. Shija Informacioni per shijenkalonngagjuhatekdisaberthamadhevazhdon ne dyzonatendryshmete SNQ. Zona e pare ndodhetmeslobit temporal dheatij parietal. Ne kete zone sasia e neuronevepergjegjese per shijeneshte e vogel. Sepsejane me shumetespecializuar per pertypjen. Zonatjeterndodhet ne sisteminlimbikdheeshtepergjegejse per reaksionetemocionaleteshijes

12. Kodimi per shijen Perberjakimike e stimulitambientalndryshonpershkrueshmerine e membranaveteqelizavereceptoredhenisnjepotencialgjenerues. Reagimi I qelizavereceptore ka tebeje me formen e molekulesdhejo me permbajtjen e saj. Membrana e receptoreveteshijes ka dallimestrukturaleqembushenngakimikatetenjeformetevecantetecilatbejnetemndurprocesin e transduksionit

13. Kodimi per shijen Nervatkranial-medulla-berthamatsolitare-talamus-leminescusi medial-berthamaakuate-korteksisomato-sensor

14. Nderveprimi I shijes Perqendrimidhetemperatura e substances ndikojne ne perceptimin e shijes, nderkoheqeurianukndikon, gjithashtu as dite-natanuknikon. As duhaninukndikon ne perceptimin e shijes. Nderkoheqe ne raport M-F femratjane me tepredispozuarandajshijes. Edhemoshandikon ne preferencenndajshijes

15. Intensiteti I shijes Njerezitmundtekenejo me shume se 20-25% diferencime ne aftesine per tegjykuarnesenjelengeshte me I embel ne shijen e tijsesanjetjeternjerezitaftesohentedallojnecilileng ka perqendrimin me tepaket Procesi I adaptimit: dobesim I shijesfillestareprejsubstancavetetjera Procesi I modifikimit: shija e substances fillestaremundtealtenohet ne cilesingashija e nje substance tjeter Ketoprocesendodhin per njefarekoehedhepastajkthehen ne nivelin e tyrefillestar

16. Intensiteti I shijes Procesi I teshijuarit I nenshtrohetprocesitteadaptimit Pershtatja me njekategorinukndikon ne shijimin e njekategorietjeter (perjashtim: e hidhura pas tethartes Iluzioni I shijes: shija e nje substance alternonshijen e nje substance tjeter Shuarja e shijes: ulimndjeshmerine e nje substance tecaktuar duke shtuarshijen e nje substance tjeter

17. Intensiteti I shijes Kenaqesia e shijes: ndajmekategorite ne tepelqyeshmedhejotepelqyeshme ne sajeteadaptimittesubstancavetyre ne gjak Kenaqesia (pelqyeshmeria) e shijeveeshte e lindurporedhemundtemesohet (pervetesohet) Substancatkanenje pike kritike (kulmore, pika e lumturise) dhe pas sajedheneserritetperqendrimi I nje substance tecaktuarkeminjereniedrastiketepelqyeshmerise se substancespakenaqesi. Te femijeteshte me e prekshmekjo pike sesatekterriturit

18. Te ngrenit Sistemi nervor dhe organizmi orientojne te ngrenit dhe krijojne diferencat kohorenervi vagus lidh stomakun me sistemin nervor. Lidhja gjithashtu kryhet nepermjet sinjaleve neurale dhe joneurale Stomaku sinjalizon trurin (hipotalamusin) dhe anasjelltas ne rastet e urise dhe ngopjes Sinjali i urise eshte i menjehershem ndersa ai i pushimit eshte nje sinjal i ngadalte

19. Te ngrenit Hipotalamusi lateral merr iformacion metabolik nga melcia nepermjet nervit vagus Kur ulet niveli i glukozes rritet aktiviteti i melcise Kur glukoza rritet ulet aktiviteti i melciserealizohet ngopja e organizmit Hipotalamusi lateral kontrollon te ngrenit duke leshuar insulinen tek gjendja e pankreasit

20. Te ngrenit Hipotalamusi ventromedial nderkohe pengon leshimin e insulines ne organizem Demtimi i H.L.refuzim i te ngrenit Demtimi i H.VM.shkakton mbingrenie Ulja e prodhimit te hormonit te insulines shkakton renie te nivelit te yndyrnave neorganizemhumbje peshe

21. Teorite per te ngrenin Teoria lokale motivacionale e te ngrenit (Cannon,1910): te ngrenit lidhet me sinjalet lokale te trupit te njeriut Kur vepron faktori i volumit te ushqimit nis rruga neurale qe lidhet me trurin Kur vepron faktori i permbajtjes kalorike nis rruga hormonale qe lidhe me trurin Teoria e Davis: gjaku kontrollon procesin e te ngrenit nepermjet sinjalevete glukozes dhe yndyrnave

22. Teorite per te ngrenin Teoria glukogjenike (Mayer): i ngreni kontrollohet nga niveli i glukozes ne organizem. Kjo kryhet nga hipotalamusi me ane te disa receptoreve te tij te ndjeshem ndaj ndryshimit te glukozes ne gjak Renia e glukozes shfaq te ngrenit sepse bllokohet aktiviteti neural Semundja e diabetit kundershtoi keto pohime dhe kjo teori u perpunua duke arritur ne perfundimin se glukoze nuk ndikon ne sistemin nervor por ne melci

23. Teoria glukogjenike Sinjali qe nxit procesin e te ngrenitvjen nga prodhimi i paket i energjise qe buron nga glukoza

24. Teorite e te ngrenit Teoria lipostatike: faktori mbipeshe eshte elementi qe shkakton provesin e te ngrenit. Rritja e sasise se te yshqyerit dhe shendoshja e organizmit ndalon sjelljen e te ngrenit. Hipotalamusi kontrollon peshen e sasise se ushqimit qe qarkullon ne gjak dhe nderhyn kur shfaqet uria dhe ngopja Sinjali i te ngrenit sinjalizohet nga niveli i ulet i yndyrnave

25. 4 faktoret ne procesin e te ngrenit Ekzistojne diferenca individuale ndaj aftesive metabolike te organizmit ne lidhje me peshen trupore dhe rrjedhimisht te ngrenit Ekzistojne dhe diferenca kulturore qe ndikojne tek te ngrenit dhe tek pesha e trupit. Ketu kemi te bejme me nje lloj influence gjenetike ne procesin e te ngrenit Eksizton dhe faktori ambiental, pra te ngrenit ndikohet nga stili i jetes se individit Faktori psikologjik

26. Njeriu dhe procesi i te ngrenit Hipotalamusi lateral kontrollonprocesin e tengrenit duke prodhuardisagjendjenxitesetepergjithshme. Traktinigrostriatal: kontrollonnxitjen e urise, ndodhet ne afersitehipotalamusit Dhjamosja: shkaqegjenetikedhemetabolike

27. C’rregullimet Anoreksia Obeziteti Bulimia

28. C’rregullimet Sjellja e tengrenitmundteidentifikohetnga: Humbja e dukshme e peshes se trupit Ndjenja e frikesngashendoshja e tepert C’rregullimet e punes se gjendraveendokrine