Nascholing VCLB Koepel oktober 2009 Kleuterparticipatie als kansenbevordering

1. Nascholing VCLB Koepel oktober 2009Kleuterparticipatie als kansenbevordering Een overzicht van de maatregelen Luc Driesmans

2. kleuterparticipatie Omschrijving KP Een gelijke kansenoffensief Veldspelers Een goedgevulde CLB-korf Toekomstplannen

3. Omschrijving KP • Waarom aandacht aan KP: • KA leerlingen starten met een achterstand • Cumuleren onderwijsachterstand • Niet bereikt door voorschoolse opvangdiensten • Latere of niet deelname aan kleuteronderwijs • Onregelmatige deelname aan kleuteronderwijs

4. Omschrijving KP • Elk kind zo vroeg, zo regelmatig mogelijk en op tijd naar de kleuterklas • Pedagogische stimulansen • Intensieve begeleiding • Georganiseerde structuur • risico op achterstand en achterstand neemt af • Aanvulling VCLB: aanwezige kleuters optimaal laten participeren

5. Een gelijke kansenoffensief • Gegevensverzameling • Verbeterde instaplestijden • Inschrijvingsrecht • Extra zorguren ifv kleuterparticipatie • GOK-ondersteuning en GOK + • Focus op taal via tweede lijnsondersteuning • Engagementsverklaring ouders-school • Toelatingsvoorwaarden eerste leerjaar • Anderstalige nieuwkomers • Wegwerken financiële drempels

6. Gegevensverzameling • inschatting ernst problematiek en doelgerichte acties ondernemen • Opsporen niet ingeschreven kleuters • Vergelijk rijksregister en inschrijvingen onderwijs • Tweemaal per jaar namen aan Kind en Gezin • K & G onderneemt acties en geeft feedback aan LOP of gemeente

7. Cijfergegevens 2007-2008

8. Gegevensverzameling • Zendingen aanvang 2008-2009 geven nog 2258 niet ingeschreven kdn van schooljaar 2007-2008 • Antwerpen: 934 • Limburg: 192 • O-Vl: 265 • Vl-Brabant: 648 • W-Vl: 219 • Cijfers overschatting? • Ontbreken van inschrijvingen joodse, Franstalige of internationale scholen?

9. Extra zorguren: 2007-2008 • zorg+ uren op SG niveau • Opdracht: uitwerken beleid • Suggesties tot opdrachtinvulling • Alertheid afwezige kleuters • Contacten leggen ouders • Acties om ouderbetrokkenheid te vergroten en kleuterparticipatie te bevorderen • Info verzamelen over doelgroep • Contacten met CLB, K&G, LOP,…

10. Extra zorguren: 2008-2009 • Geïntegreerde zorgenveloppe SG • Doel: geïntegreerd beleid uitwerken en aanspreekpunt voor externen inzake kleuterparticipatie • Praktijk: heel divers maar vaak zijn uren gewoon verdeeld over scholen zonder expliciete aandacht aan kleuterparticipatie?

11. GOK-ondersteuning en GOK+ • Derde GOK-cyclus • Drie jaren cyclus • School met min 10 % Gok-kinderen • Aanmaken van een actieplan • 2009-2010: tussentijdse evaluatie en bijsturing • 2010-2011: inspectie • GOK+ • Kleuterscholen vanaf 40% GOK-kinderen • Ondersteuning en begeleiding onderwijskansarme kleuters • Ambt van kleuterleidster • Vrij aan te wenden in kleuterschool maar ifv gelijke onderwijskansen en kleuterparticipatie

12. Focus op taal: tweede lijnsondersteuning • LOP-gemeenten met 25 % GOK-leerlingen • Vergelijkbaar met • Rand en taalgrensgemeente en brede rand rond Brussel • Brussel heeft VBB • Extra onderwijsbegeleiders • Begeleiden van kleuteronderwijzers ifv pedagogisch didactisch handelen • Taalgericht: TV, omgaan met taaldiversiteit, differentiëren op klasniveau, positief waarderen van eigen taal kleuters, taalbeleid • Ook aandacht aan ouderparticipatie

13. Engagementsverklaring ouders-school • Vanaf 2010-2011 • In schoolreglement • Wederzijdse afspraken rond 4 thema’s: • inzake oudercontact • Inzake individuele begeleiding • Inzake voldoende aanwezigheid, ook kleuters • Positief staan tav onderwijstaal school • Ouderkoepels werken ideeën uit

14. Toelatingsvoorwaarden eerste leerjaar • 6 jaar voor 1 januari van lopend schooljaar • Vanaf 2010-2011: • 220 halve dagen aanwezigheid in kleuteronderwijs • Of • slagen in taalproef afname CLB

15. Wegwerken financiële drempels • Schooltoelage voor kleuters • Forfaitair bedrag: 82,16 euro • Gekoppeld aan aanwezigheid • Geen recht indien 2 jaar op rij niet voldaan aan aanwezigheid => terugvordering • Jongste kleuters

16. Schooltoelage kleuters • Aanwezigheidsvereisten • 2,5 tijdens het jaar waarin schooljaar begint:100 halve schooldagen • 3 tijdens het jaar waarin schooljaar begint:150 halve schooldagen • 4tijdens het jaar waarin schooljaar begint:185 halve schooldagen • 5tijdens het jaar waarin schooljaar begint:220 halve schooldagen • 6of meer tijdens het jaar waarin schooljaar begint:max 29 halve dagen ongewettigd afwezig.

17. Wegwerken financiële drempels • Kostenbeheersend onderwijs: • Gratis voor ontwikkelingsdoelen • Scherpe maximumfactuur voor verlevendiging onderwijs: 20 euro per jaar • Maximumfactuur voor meerdaagse uitstappen: o euro • Wel bijdrageregeling voor bvb diensten zoals opvang, drankjes ed • Basiskosten voor ouders zoals bvb boekentasje

18. Wegwerken financiële drempels • Llnkenmerken als financieringsindicator in gewoon onderwijs • Culturele bagage: moeder geen diploma sec.ond • Financiële draagkracht: schooltoelage • Sociaal kapitaal: lln uit kansarme buurt • Cultureel en thuiskapitaal: thuistaal niet Ned. • BaO nu 14 % van werkingstoelage en in 2017 15,5%

19. Anderstalige nieuwkomer • Alle voorwaarden voldoen: • 5 jaar of ouder • Niet Nederlands als thuis- of moedertaal hebben • Onvoldoende onderwijstaal beheersen • Max 9 maanden ingeschreven zijn in S met Ned ondtaal • Max 1 jaar ononderbroken in B verblijven • Ook kinderen uit open asielcentra (enkel leeftijdsvoorwaarde)

20. Mogelijke veldspelers • Kind & Gezin • SG via geïntegreerde zorgenveloppe • Reguliere onderwijsbegeleiders en GOK-begeleiders • Tweede lijnsbegeleiders, rand, VBB • LOP en/of gemeente • CLB • Gemeente: flankerende projecten, onderwijsdiensten • Ouderkoepels • Zelforganisaties – federaties allochtonen- SOW-…

21. Kind en Gezin • kindleeftijd 15 maanden: • Informeren over belang kleuteronderwijs • Bereik 75 % van gezinnen • Kleuterparticipatie in 35 % contacten aan bod • Kindleeftijd 24 maanden: • Informeren en sensibiliseren ifv instap en besluitvorming • Bereik 51 % van gezinnen • Kleuterparticipatie in 60 % van contacten • Kindleeftijd 30 maanden: • Informeren en sensibiliseren instap en voorbereiding kleuterschool • Bereik 31 % van gezinnen • Geen registratie ivm % kleuterparticipatie in contacten

22. Kind & Gezin • Niet ingeschreven kleuters • Actie vanaf 36 maanden • Gekende kleuters (contact na 15 mnd): huisbezoek • Gekende kleuters (contact voor 15 mnd): • een kaart van K & G • ouders kunnen zelf HB vragen • Niet gekende ouders: kaart van departement onderwijs • Ouderbijeenkomsten: ‘De kleuterschool, komt jouw kleuter ook?’ oa inloopteams, in samenwerking met partners zoals CLB

23. Kind & Gezin • Materialen: • ABC boekje (katern kleuteronderwijs) • Schoolkieswijzer • Kaartje K & G • Bronnenboek: ‘De kleuterschool, komt jouw kleuter ook?’ • Startersboekje (departement)

24. LOP • Afspraken maken inzake kleuterparticipatie • Sensibiliseren van ouders en school • Gegevensverzameling • Informatiedoorstroming • Ontwikkelen van materiaal • Afspraken met K&G, feedback • Afspraken met SOW • Bijkomende engagementen inzake taal

25. Gemeente • Decreet flankerend onderwijsbeleid: “lokale besturen werken mee aan maatregelen die leiden tot een veralgemeende deelname van kleuters aan onderwijs”. • Indien geen LOP • Terugkoppeling van info K & G • Regiefunctie

26. Een goed gevulde CLB-korf • GOK-ondersteuningsbeleid • De school betrekt in het ontwikkelen en realiseren van haar doelstellingen het CLB waardoor zij wordt begeleid en de voorziene pedagogische begeleiding (cfr GOK-decreet en omzendbrieven GOK) • Het beleidsplan (BB) omvat de afspraken omtrent het gelijke kansenbeleid bedoeld in het decreet van 28 juni 2002 betreffende GOK-I, voor zover het centrum en de school extra OE kregen (cfr CLB-decreet)

27. Een goed gevulde CLB-korf • Kleuterparticipatie: • Sensibiliseren mbt belang kleuteronderwijs • Afspraken maken ivm opvolging en begeleiding van onregelmatige schoolbezoekers • Opvolging en begeleiding onregelmatige schoolbezoekers • Samen met school zoeken naar goede afwezigheidsregistratie, signaaldetectie, opvolging • Aanklampend en motiverend werken naar deze doelgroep • Draaischijf tussen onderwijs, welzijnsveld en gezondheidssector • Doorverwijzen individuele dossiers • Netwerkvorming • Opzetten van structurele samenwerkingsvormen • Taaltoetsafname

28. Een goed gevulde CLB-korf • CLB BVR: Leerlinggebonden aanbod • Anderstalige nieuwkomers: • Actief aanbieden van onthaal, vraagverheldering, informatie en advies met het oog op de instap in het onderwijs en studiekeuze • Aanvullend op de inspanningen van de school start het centrum een traject op voor leerlingen in het kleuteronderwijs van wie de ontwikkeling en het leerproces ernstig bedreigd worden door hun beperkte aanwezigheid

29. Een goed gevulde CLB-korf • CLB BVR: Schoolondersteuning • Participatie aan projecten op school gericht op het beleid rond prioritaire doelgroepen • Het centrum ondersteunt de school bij projecten, geïnitieerd door de school of het centrum, die als doel hebben groepen van lln die leerbedreigd zijn door hun sociale achtergrond of hun leefsituatie, maximaal kansen te bieden binnen het onderwijs. Daarvoor werkt het centrum samen met de ouders, de leerlingen en hun maatschappelijke omgeving;

30. Toekomstplannen KP: beleidsnota onderwijs? • Schoolteam en CLB het best geplaatst om ouders aan te spreken over het belang van geregelde aanwezigheid kleuters. Starterspakket kan hen hierbij helpen. • In samenwerking met LOP en gemeenten ouders sensibiliseren. Ook inschakelen K& G om te signaleren en te sensibiliseren. • Om de kleine groep niet ingeschrevene te bereiken samenwerking K & G versterken via protocol. • Koppeling schooltoelage en aanwezigheid. • Toelatingsvoorwaarde eerste leerjaar en taalproef via CLB. • Omkadering kleuteronderwijs uitbreiden. Meer aandacht aan zorg bij allerkleinsten. Ook kwaliteit en locatie voor- en naschoolse opvang bespreken.