Hoogbegaafde kinderen vereisen eigen aanpak!

1. Hoogbegaafde kinderen vereisen eigen aanpak! Eleonoor van Gerven In de Klas

2. 1. Inleiding 2,5 % van de bevolking is hoogbegaafd Hoe signaleren? Hoe begleiden? Fig. 1

3. 2. Wat is hoogbegaafdheid? 2.1. Definitie • Gemiddeld IQ = 130 • groot intellectueel potentieel, creërend vermogen en taakgerichtheid • Invloed van omgeving (gezin, school, peers) 2.2. Heldere Kenmerken • Groot algemene ontwikkeling • Goed leggen van verbanden • Groot woordenschat • Groot analytisch vermogen • groot probleemoplossend vermogen • Nieuwe kennis efficiënt incorporeren in bestaande kennis • Perfectionistisch (dwangmatig)

4. 2. Wat is hoogbegaafdheid? (vervolg) 2.3. Uitzonderingen Hoogbegaafde leerlingen = 2 Uitzonderingen Hoge leerprestaties - Hoogbegaafde onderpresteerders - Hoogbegaafde leerlingen met leerstoornis Bv. Dyslexie, ADHD

5. 3. Eerst signaleren, dan diagnosticeren Protocolvorming: signalering • Fase 1 - Gegevens verzamelen: Ouders, leerkracht, leerlingvolgsysteem, overige bronnen - Checklist met aanwezige kenmerken • Fase 2 - Vermoedens versterken door info te hergroeperen • Fase 3 - Plan opzetten voor diagnostiek Protocolvorming: diagnostiek • Fase 1 - Informatie verzamelen: Ouders, leerkracht, leerlingvolgsysteem, overige bronnen • Fase 2 - Veronderstelling bevestigen door hername van info • Fase 3 - Beslissen over eventueel psycho-diagnostisch onderzoek

6. 4. Ruis op de lijn 4.1. Onderpresteren • Relatieve onderpresteerders: onder eigen niveau (vallen niet op) • Absolute onderpresteerders: onder groepsniveau (vallen wel op) Resultaat van een sluipend interactief proces 4.2. Dyslexie Problemen beginnen in eerste leerjaar  trage leesonywikkeling + spellingsproblemen  frustatie bij leerling  geen automatisering van leerstof  frustatie groeit 4.3. ADHD Wordt gezien o.g.v. leerstoornis - begaafdheid niet als zodanig herkend Gecombineerde problematiek  signalen versterken elkaar

7. 5. Aanpak in de klas en in de school 5.1. Versnellen • slim begeleiden: leerstofaanbod aanpassen • leerstof overslaan: vervroegde doorstroming • Vuistregels: tips voor een vangnet, nauw contact met thuisfront, betreft het duidelijk een hoogbegaafde lln? 5.2. Indikken • Indikken op de instructie • Weglaten van oefen- en herhalingsstof: de 3/5 methode • Vergroten van de leerstappen

8. 5. Aanpak in de klas en in de school(vervolg) • 5.3. Een leerlijnpiramide • Aanbod afstemmen op lln - differentiëren boven de gemiddelde • Leerstofaanbod in leerlijnen: • Eerste leerlijn: de beste 20-25 % van de groep • - Moeilijkheidsgraad hoger dan reguliere methoden • - Materiaal sluit inhoudelijk aan op reguliere aanbod • - Qua vormgeving en werkvorm extra interessant • Tweede leerlijn: de beste 10 % van de groep • - Materiaal speciaal ontwikkeld voor begaafde leerlingen • - Materiaal valt buiten reguliere curriculum • Plusgroep: de beste 5 % van de groep (kangeroeklas, zie 5.4.)

9. 5. Aanpak in de klas en in de school(vervolg) Fig.2: Leerlijnpyramide Piramide is Cumulatief: maximaal deelname op 3 niveaus

10. 5. Aanpak in de klas en in de school (vervolg) 5.4. Verrijkingsmateriaal kiezen • Specifieke projecten • Vertaalslag naar een lessenprogramma: ‘De lessentabel’ + eenvoudig variëeren + verrijkingstof zit vast bij eventueel uitval leerkracht + duidelijke eisen kunnen worden gesteld aan lln + leerlijn gaat mee voor duur van periode die school afschrijft + eigen inbreng van lln 5.5. Wel of niet verrijken bij leerstoornissen? Leerstoornissen ‘compenseren’ door taken - waarin ze heel goed zijn - Waarin een extra uitdaging zit Bv. ruimtelijk inzicht (K’nexx)

11. 6. Ten Slotte Nog 2 belangrijke punten: 1) Vast programma maken voor hoogbegaafde leerling waaraan deze zich niet kan onttrekken. 2)Aangeboden verrijkingsmateriaal beoordelen en op rapport vermelden (Illustraties uit het internet)