TÜRKİYE’DE ÖZEL EĞİTİM UYGULAMALARI

1. TÜRKİYE’DE ÖZEL EĞİTİM UYGULAMALARI

2. Dünden Bugüne Kısa Tarihçe • Büyük dinlerin ortaya çıkışına kadarki dönem • Büyük dinlerin ortaya çıkışı • Enstitüleşme dönemi (18-19. y.y) • Kaynaştırma • İlk kaynaştırma çalışmaları-Özel sınıflar • 1960 sonrası kaynaştırma anlayışı • 1990 sonrası kaynaştırma anlayışı

3. Kaynaştırma • Özel eğitim gerektiren bireylerin eğitimlerini, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte sürdürmeleri esasına dayanan, destek eğitim hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim uygulamalarını ifade eder.

4. Dâhil etme Engel türü ve derecesi ne olursa olsun, tüm özel eğitim gerektiren çocukların uygun destek programlarından, hizmetlerinden yararlanarak normal sınıflarda eğitilmesidir

5. Özel Eğitim Hizmetleri • Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı-1950 ye kadar • Milli Eğitim Bakanlığı-1950 den sonra 1950-1980 yılları arası İlköğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde- şube müdürlüğü 1980- Özel Eğitim Genel Müdürlüğü 1983- Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı 1992- Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü

6. Tablo 1 : Genel ve engelli nüfusun karşılaştırılması

7. Tablo 2 : Engellilerin eğitim durumunun genel nüfusun eğitim durumuyla karşılaştırılması

8. Tablo 3: 2005-2006 öğretim yılı eğitim uygulamaları ile ilgili dağılım

9. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce Yürütülen Özel EğitimUygulamalarının Temel İlkesi • Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları’nın (BEP) Uygulanması • Kaynaştırma Yoluyla Eğitim

10. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları’nın (BEP) Uygulanması • Eğitsel Tanılama, Değerlendirme, Yerleştirme ve İzleme • Özel Eğitim Hizmetleri Kurulları ve Özel Eğitim Değerlendirme Kurulları • BEP birimleri • Rehberlik Araştırma Merkezleri

11. Farklı kaynaştırma uygulamaları • Özel eğitim sınıflarında tam ve yarı zamanlı uygulamalar

12. Kaynaştırmada bir sınıfa en fazla iki birey olacak şekilde dağılımı uygun görülmüştür. • Yönetmeliğe göre bu sınıflarda sınıf mevcutları; Okul öncesi eğitim: Özel eğitim ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 10, bir bireyin bulunduğu sınıflarda 20 Diğer: Özel eğitime ihtiyacı olan iki bireyin bulunduğu sınıflarda 25 bir bireyin bulunduğu sınıflarda 35 Tersine kaynaştırma: Okul öncesi eğitim:5’i özel eğitime ihtiyacı olan birey olmak üzere en fazla 14 ilköğretim ve ortaöğretimde 20 yaygın eğitimde 10 öğrenciden oluşabilir.

13. Farklı Eğitim Kademelerinde Özel Eğitim Uygulamaları • Okul Öncesi Eğitim • Ülkemizde 2005-2006 öğretim yılında 53 okulda 74 şubede toplam 488 çocuk özel eğitim okulları bünyesindeki anasınıflarında eğitim almıştır. • Pek çok çocuk ilköğretim okulları bünyesinde yer alan anasınıflarında eğitim almaktadırlar. • Özel eğitim gereksinimleri belirlenmiş 37-72 ay arasındaki çocuklar için okul öncesi eğitimi zorunludur.

14. İlköğretim • İlköğretim okullarında kaynaştırma • Özel eğitim sınıfı • Kaynaştırma öncesi hazırlık sınıfı • Özel eğitim okulları • Hastane okulları • Özel eğitim programları (zorunlu eğitim devam edemeyenler için) • Açık ilköğretim okulları • Birden fazla yetersizliği olan bireyler için özel okul/sınıf uygulamaları

15. Orta Öğretim • Orta öğretim okullarında kaynaştırma • Özel orta öğretim okulları • Açık öğretim lisesi • Mesleki açık öğretim lisesi • Mesleki teknik öğretim okullarında kaynaştırma

16. Yüksek öğretim • Sınavlarda bireylerin yetersizlik türü ve özelliklerine uygun düzenlemeler yapılması da söz konusudur • Yaygın eğitim • Bireylerin temel yaşam becerilerini geliştirmek, öğrenme ihtiyaçlarını karşılamak, onları işe ve mesleğe hazırlamak amacına yönelik programların hazırlanması ve uygulanmasına yönelik yaygın eğitim hizmeti verilmektedir.

17. Milli Eğitim Bakanlığı’nca Yürütülen Diğer Destek Hizmetleri • Evde Eğitim Hizmetleri • Destek Eğitim Odası • Aile Eğitimi • Rehberlik Araştırma Merkezleri (RAM)

18. Üniversitelerce Yürütülen Özel Eğitim Uygulamaları • Öğretmen/Uzman yetiştirme • Bilimsel çalışmalar, araştırmalar • Erken eğitim programlarının uygulanması • Özel Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezleri

19. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) • Özel Rehabilitasyon ve Eğitim Merkezleri • Aile Danışma Merkezleri

20. T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı 1997 yılında kurulmuş olup, engellilere yönelik hizmetlerin düzenli ve etkin bir şekilde verilemesi için; ulusal ve uluslar arası kurumlarla işbirliği yapmak, ulusal politikaların oluşmasını sağlamak, alandaki problemleri tespit etmek ve çözümüne yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. • Modüler Eğitim Kurumları • Çift Özürlüler Eğitim Merkezi • Çok Programlı Eğitim Merkezleri • Aile eğitimi

21. Dernekler ve Vakıflarca Desteklenen Eğitim Uygulamaları • İstanbul Zihinsel Engelliler İçin Eğitim ve Dayanışma Vakfı (İZEV), Türkiye Otistiklere Destek ve Eğitim Vakfı (TODEV), Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfı (TOHUM), Zihinsel Engellilere Destek Derneği gibi.

22. Yerel Yönetimlerce Desteklenen Eğitim Uygulamaları • Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri • Aile danışmanlık ve eğitim hizmetleri

23. SONUÇ VE ÖNERİLER • Ülkemizde yapılan araştırmaların bulguları özel eğitim uygulamaları konusunda ciddi sorunlarımızın devam ettiğini göstermektedir. • Özellikle okullaşma oranının çok düşük olması halen en önemli sorundur. • Verilen hizmetler yetersizdir.

24. Tablo 4: Hizmetler ve Yararlanma Durumları

25. Tablo 5: Eğitim hizmeti alımının farklı hizmet türlerine göre dağılımı

26. Eğitim sorununa niceliksel çözümler aramak • Eğitimdeki niteliği artırmak • Kaynaştırmaya karşı bilinçlenmek • Farklı uygulama modelleri konusundaki gelişmeleri takip etmek • Eğitimin sürekli olmasını sağlamak • Devlet bütçesinden eğitime/özel eğitime ayrılan payı artırmak • İlgili kurumlar ve kuruluşların işbirliğine giderek çalışması, projeler üretmesi