Leksion nr.6

1. Leksion nr.6

2. Permbajtja • Modeli reference OSI • Modeli TCP/IP • Kritikat ndaj OSI-it dhe TCP/IP • Shembuj te rrjetave te para

3. Modelet reference • Dy arkitekturat e rendesishme te rrjetave jane: • modeli reference OSI • modeli reference TCP/IP

4. Modeli reference OSI

5. Funksionet e shtresave OSI • Shtresa fizike • Shtresa fizike ka te beje me karakteristkat e transmetimit te telave te bakrit, fibrat optike dhe komunikimi pa tela. Pra zgjidhen problemet mekanike, elektrike dhe te kohes ne mjedisin e transmetimit fizik. • Shtresadata linku • Datalinku ka si funksion te percakoje fillin dhe fundin e frameve dhe t’i dergoje nga njera ane ne tjetren. Problemi i nje marresi te ngadalte nga nje dhenes shume i shpejte. • Shtresa e rrjetit • Kjo shtrese kontrollon veprimet e subnetit.Eshte detyre e kesaj shtrese t’i kaperceje problemet per te lejuar heterogjinitetin e rrjetave qe te nderlidhen • Shtresa e transportit • Te pranoj te dhenat me lart t’i fuse ato ne njesi te vogla nese eshte e nevojshme, t’ia kaloje me pas ato shtreses se rrjetit dhe te sigurohet qe te gjitha pjeset te mberrijne te plota ne anen tjeter. Pra t’i izoloje shtresat e siperme nga ndryshimet e pashmangashme te teknologjise hardwere.

6. Funksionet e shtresave OSI • Shtresa e seksionit • Kjo shtrese lejon perdoruesit ne makina te ndryshme te vendosin seksione midis tyre. Seksionet ofrojne sherbime te shumllojshme. • Shtresa prezantuese • Eshte konceptuar per te punuar me sintaksat dhe semantikat e informacionit te transmetuar, Ndryshe nga shtresat e tjera pjesa me e madhe e te cilave jane konceptuar per te punuar me bite qe levizin perreth. • Shtresa e aplikimit. • Permban protokolle te ndryshme qe jane ne pergjithsi te nevojshme per perdoruesit. Nje protokoll gjeresisht i perhapur eshte http(hyper text transfer protocol), qe eshte baza e www-World Wide Web.

7. Modeli TCP/IP

8. Funksionet e shtresave • Shtresa Host-to-Network • Hosti ka per tu lidhur ne rrjet ne menyre qe te dergoje paketa IP. Lidhja realizohet me ane te disa protokolleve qe ndryshojne nga hosti ne host. • Shtresae Internetit • Kjo shtrese ka nje pakete formale dhe protokoll te quajtur IP (Internet Protocol). Detyre e shtreses eshte dergimi I paketave IP atje ku duhet te shkojne pra rrugezimi. Prandaj themi se ngjan me shtresen e rrjetit tek modeli OSI, per nga ana funksionale • Shtresa e transportit • Ndodhet mbi shtresen e internetit. Lejon njesite peers te makines burim dhe destinacion te realizojne nje bisede si tek shtresa e transportit te modelit OSI. Ka dy protokolle end-to-end TCP dhe UDP. • Shtresa e aplikacionit • Ka ne te, te gjitha protokollet e niveleve te larta: terminalet virtuale (TELNET) ku nje perdorues i nje makine te logohet ne nje makine tjeter dhe te punoje atje, transferimi I fileve (FTP), mail elektronik (SMTP) etj.

9. Kritikat ndaj OSI-it dhe TCP/IP • Kohe e papershtatshme • Nqs standarti shkruhet me heret se kerkimet te kene mbaruar subjekti mund te mos kuptohet. Nqs shkruhet shume vone, kompanite kane investuar diku tjeter dhe standarti injorohet

10. Kritikat ndaj OSI-it • Teknologjia jo e mire • Si modeli ashtu edhe protokollet jane me te meta. Zgjedhja e shtate shtresave ishte me shume politike se sa teknike ku dy shtresat e sesionit dhe prezantimit jane pothuaj te paperdorshem kur datalinku dhe networku jane te mbingarkuar. • Implementimi i keq • Duke u nisur nga komplexiteti i madh, implementimet ishin te medha, te paperhapura dhe te ngadalta, nderkohe qe TCP/IP perdorej me lehte. • Politika e keqe • Nuk e favorizoi aspak kete model.

11. Kritikat ndaj TCP/IP • Ky model nuk dallonte dot qarte konceptin e sherbimeve, nderfaqeve dhe protokolleve. Prandaj ai nuk sherbente si nje guide per vizatimin e rrjeteve te reja. • TCP/IP si model nuk eshte fare gjeneral, dhe nuk pershkruan asnje stack protokollesh pervec TCP/IP. • Shtresa host-to-network nuk eshte nje shtrese ne kuptim te vertete por nje nderfaqe ndermjet shtreses se rrjetit dhe datalinkut. • TCP/IP nuk percakton shtresen fizike dhe datalinkun. Keto jane te ndryshme. Nje model i sakte duhet t’i perfshije te dy shtresat.

12. Shembuj te rrjetave te para • ARPANETI • X.25 • Frame relay • ATM

13. ARPANETI

14. X.25 dhe Frame relay • Kompjutrat ne fillim vendosin nje lidhje ne distance, kjo nga nje thirrje telefon. Kesaj lidhje i vendoset nje numer per tu identifikuar nga te tjerat, dhe perdoret per transferim paketash. header data • Frame relay

15. ATM • Eshte shume i perdorur brenda sistemit telefonik shpesh per levizjen e paketave IP per transport te brendshem. • Rrugezimi i qelizes behet ne hardwere me shpejtesi te larte. Arsyeja kryesore qe kemi permasa fikse te qelizave eshte lehtesimi ne ndertimin hardwere te ruterave per tu marre me qeliza te shkurtra dhe fikse ne permasa • Qelizat jane 53 bytes te gjata ne te cilat 5 bytes eshte headeri dhe 48 bytes data. Pjese e headerit eshte dhe identifikuesi i lidhjes , keshtu hosti dhenes dhe marres dhe te gjithe rutererat e ndermjetem mund te tregojne cilat qeliza i perkasin seciles lidhje. Ky informacion i lejon cdo ruteri te dije si te rrugezoj cdo qelize qe vjen.

16. Modeli reference ATM Perbehet nga tre shtresa: • Fizike, merret me mjedisin fizik dhe me probleme te tilla si voltazhi, koha e bitit dhe ceshtje te tjera. Qelizat e ATM mund te dergohen ne nje tel bakri apo fiber. ATM eshte projektuar per te qene e pavarur nga mjedisi i transmetimi. • ATM, merret me qelizat dhe transportin e tyre, si ndahet qeliza dhe cfare tregon fusha header. Merret giithashtu dhe me qarqet virtuale. • Shtresa e pershtatshmerise ATM, AAL (ATM Adaptation Layer) gjendet mbi ATM, lejon perdoruesit te dergoje paketa me te medha se nje qelize. Nderfaqja me ATM i segmenton keto paketa, duke i transmetuar qelizat individualisht si qeliza dhe i mbledh ato ne anen tjeter.

17. Fund