TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INISTITUTI

1. TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INISTITUTI PEDAGOGIKA VA SAN’AT FAKULTETITEXNALOGIK TA’LIM YO’NALISHI 1-BOSQICH103-GURUH TALABASI MamadiyevPArdaNING TEXNIK MEXANIKA FANIDAN TAYYORLAGAN Sit Dolor Amet MUSTAQIL ISHI

2. EGILISHDA URINMA KUCHLANISHLAR REJA: 1. Ko’ndalangegilishdaurinmakuchlanishlarnianiqlash.D.I. Juravskiyformulasi. 2.To’gri to’rtburchakkesimdaurinmakuchlanishlarningtaqsimlanishi. 3. Qo’shtavrkesimdaurinmakuchlanishlarningtaqsimlanishi. 4. Balkalarningmustahkamliginiurinmakuchlanishgatekshirish. 5. Egilishdagipotenstialenergiya.

3. 1. Ko’ndalang egilishda urinma kuchlanishlarni aniqlash Sofegilishholatidabalkalarningkesimlaridafaqateguvchi moment hosilbo’lishiniqaydqilganedik. Endibalkaningko’ndalangegilishinitekshiramiz. Bu holdabalkaningko’ndalangkesimlaridaeguvchi moment bilanbirgakesuvchikuch ham hosilbo’lishiniko’rganedik. Balkakesimlaridagieguvchi moment ta’siridanshukesimlarda (4) formula yordamidatopiladigan normal kuchlanishlarhosilbo’ladi. Balkaningkesimlaridagikesuvchikuchlaresashukesimdaurinmakuchlanishhosilqiladi. Urinmakuchlanishlarningjuftlikqoidasigako’rabundayurinmakuchlanishlarbalkaningneytralqavatiga parallel bo’lgankesimlarda ham hosilbo’ladideganqarorgakelamiz. Keyingimulohazaniquyidagioddiytajribatasdiqlaydi. 1 – shakl. Ikkitamustaqilbrusniikkitayanchgaustma – ustqo’yib, uningo’rtasigaqo’yilgan R kuchbilanegamiz

4. (1 - shakl). Bu holdaharqaysi brus mustaqilravishdaegilib, oqibatdaularningustkitolalarisiqiladi, pastkitolalariesacho’ziladi, bundaulardagikesimko’ndalangkesimtekisligisinib, pogonalitekislikkaaylanadi. Bu holbruslarningbir - biriganisbatanbo’ylamatomongaqarabsiljishidandalolatberadi. Shu ikki brus yaxlitbo’lsauninguchlarigategishlikesimlar pogona hosilqilmaydi. Bu tajribadanravshanko’rinadiki, balkaningbo’ylamatekisliklariyuzidahosilbo’ladiganzo’riqishkuchlaribo’ylamasiljishgaqarshilikko’rsatadi. Shakldabuzo’riqishkuchlaristrelkabilanko’rsatilgan (1 - shakl). Bundaybo’ylamasiljishlarayniqsayogochbalkalarningegilishidayaqqolnamoyonbo’ladi, chunkiyogochbalkabo’ylamayorilishigazaifqarshilikko’rsatadi. Shuninguchun ham ularemirilishdanoldinbo’yigaqarabyoriladi. Egilganbalkalarningkesimlaridaurinmakuchlanishlarningpaydobo’lishigaqanoathosilqilgandankeyinularningmiqdorivakesimyuzasibo’yichataqsimlanishqonunlarinianiqlashgakirishamiz. Buninguchuneniunchakengbo’lmaganto’grito’rtburchakkesimlioddiybalkaniko’ribchiqamiz (2 – shakl, a).

5. Bu masalanitekshirishdaquyidagiikkigipotezaniqabulqilamiz: • 1) Ko’ndalangkesimdahosilbo’ladiganurinmakuchlanishlarkesuvchikuchga parallel yo’nalganbo’ladi. • 2) Ko’ndalangkesimningneytralo’qidantengmasofadaturganbarchanuqtalarningurinmakuchlanishlariteng, yahniularko’ndalangkesimenibo’yichatekistaqsimlanadi. • Balkadanuzunligidz, enibalkaenigatengbo’lgan 1-2-3-4 element ajratamiz • (2 – shakl,b).

6. 2 – shakl. Bu element tomonigaquyidagikuchlartahsirqiladi: elementning 1,2,2,1 tomonida normal 1 kuchlanishhosilbo’lib, uningqiymati (4) formuladananiqlanadi:

7. bunda M birinchi, yahni (1-2) kesimdagieguvchi moment. Bundantashqariyanashukesimgahozirchanomahlumbo’lganurinmakuchlanishtahsirqiladi. Balkaningeni tor bo’lsa, urinmakuchlanishbukenglikdatekistaqsimlanadi (2-gipotezaga asosan). Bu gipotezaJuravskiytomonidankiritilgan. Bu urinmakuchlanish 1-2 kesimdahosilbo’ladigankesuvchikuchtahsiridaqo’zgaladi. Elementning 3443 tomoniga (4) formula bilananiqlanadigan 2 normal kuchlanishta’sirqiladi:

8. ikkinchi, yahni 3-4 kesimdagi, eguvchi moment. Bu kesimda ham kesuvchikuchdanhosilbo’ladiganurinmakuchlanishqo’zgaladi. Ajratilganelementning 3223 tomonigafaqaturinmakuchlanishtahsiretadi; bukuchlanishningqiymatishuelementningvertikaltomonigatahsirqilganurinmakuchlanishgatengbo’lib, ungateskariyo’naladi (urinmakuchlanishlariningjuftlikqonunigabinoan). Endiajratilganelementgaoidmuvozanattenglamasiniyozishuchun, ungatahsirqilganzo’riqishkuchlarinihisoblabolamiz. Ajratilganelementning 2332 tomonigatahsirqilganurinmazo’riqishkuchlariningtengtahsiretuvchisi T=bdz ga teng. 1221 tomonigatahsirqilgan normal zo’riqishkuchlariningtengta’siretuvchisiesa

9. Xuddishuningdek, elementning 3443 tomonigatahsirqilgan normal zo’riqishkuchlariningtengtahsiretuvchisiquyidagichabo’ladi: Integral ko’ndalangkesimtekisligidanajratilganyuza 1221 yoki 3443 yuzabo’yichaolinishikerak. Endiproekstiyatenglamasinituzamiz:

10. Bu tenglamadagi normal 1 va 2 kuchlanishlarningqiymatlarini (a) va (b) ifodadankeltiribqo’yamiz: ko’ndalangkesimdanajratilgan 1212 yuzaningneytralo’qqanisbatanstatikmomenti. Bu tenglamadagi

11. EtiboringizuchunRaxmat