ORGANİK ÜRÜNLERİN AMBALAJLANMASI,ETİKETLENMESİ, DEPOLANMASI Arzu DİNÇEL

1. ORGANİK ÜRÜNLERİN AMBALAJLANMASI,ETİKETLENMESİ, DEPOLANMASI Arzu DİNÇEL

2. Gıdaların Muhafazası • Gömme,rutubetinazaltılması(güneşte kurutma,sıcak hava ile kurutma,vakumda kurutma,dondurarak kurutma…), • ısı aktarımı ile besinlerin muhafazası pişirme,soğukta muhafaza (Amonyak ile muamele, soğuk hava tesisleri,),

3. dondurma • Dondurma yöntemleri durgun havada dondurma,yavaş donma • Metal kaplardadondurma(kaplarla ısı transfer aracı olarak kullanılır • Hızlı hava akımı ile dondurma • Daldırarak dondurma,derin dondurma( -60 derece altı),sıvı azot gazı ile dondurma karbondioksit gazı ile dondurma

4. Gıdaların Muhafazası • Karbon dioksit :özellikle et taşımacılığında çok önemli K.D.En çok kullanılan oranı %10. Bu oranda K.D.ile depo edilen etlerde değişiklik görülmez.

5. Azot gazı: Azot gazının atmosferdeki miktarı%75 olup bu oran aerob mikroorganizmaların çoğalmasını önleyemez. Havadaki oksijeni düşürerek aerob bakterilerin üremesi durdurulur. Azot gazının%100 e çıkarılması anaerob koşulları ortaya çıkarır. • Vakum ile paketleme (ürünün çevre Mikroorganizmaları ile İlişkisi kesilir)

6. Radyasyonla besinlerin muhafaza yöntemleri • Ultraviyole • Ultraviyolenin bakteri ölümü üzerineetkisi uzun zamandan beri bilinmektedir. Bakteri hücresinin ölmesi esasına dayanır. • Gama ışınları • Esasi bakteri hücrelerini öldürmeye dayanır. U.S.A da kanatlı etleri, soğan ve çeşitli baharatlarda kullanılır. Fransada bazı peynirlerde baharat ve kuru sebzelerde kullanılır.

7. İyonize radyasyon • Elektro manyetik Enerji • Mikrodalga enerjisi Elektromanyetik Dalga (300megaherz ile300gigaherz arası )

8. Isı uygulaması ile muhafaza • Isıtma • Pastörizasyon(sporlu bakteriler ve kısmende ısıya dayanıklı bakteriler yaşayabilir. • Strerilizasyon : Mikroorganizmaların öldürülmesi demektir.

9. ETİLEN • -Kalitenin Korunmasında Önemli bir faktör • -Bitkide sentezlenen doğal bir hormon • -Büyüme ve gelişme olaylarında etkili, • -Olgunlaşmada rol oynar • -Duyarlı ürünlerde çok zararlı olabilmekte • -Etilen organik tarımda (17Ekim2006) • Muz,kivi ve kakilerin(Trabzon Hurması) olgunlaşmasının sağlanmasında ananasların çiçek indükasyonunda kullanılabilir. Yetkilendirilmiş Kuruluş tarafından kullanımına onay verilmelidir.

10. ETİLENİN OLUMSUZ ETKİLERİ • Bitkilerde; • -Büyüme Bozukluğu • Yapraklarda; • -Sararma, döküm ve nekrozlar • Tomurcukta; • -Tam açılmama,şekil bozukluğu

11. Etilenin zarar şekilleri • Marulda koyu kırmızı benekler,havuç ve kerevizde acılık,yeşil domates de hızlı olgunlaşma ve yumuşama,biber kabak ve karpuzda yumuşama,salatalık,brokoli ve ıspanakta sararma

12. Gıdaların Muhafaza Yöntemleri Kimyasal muhafaza yöntemlerinden Tuzlama Tuzun besinin su aktivitesini düşürmesiyle oluşur. Tuz suda mevcut oksijenin eriyebilirlik özelliğini azaltarak aerob mikroorganizmaların üremesini durdurur. Örnek%8 oranındaki tuz salmonellalar üzerine etkilidir. Gıda ürünlerinde kullanılan tuz oranı %1-5 arasındadır. • Konseveler :yarım konserveler ,dörtte üç konserveler ,tam konserveler

13. HASAD • -Serin saatlerde hasadın yapılması • -Toplanan ürünün serinde tutulması gölgelenmesi • -Palet kasaların veya büyük taşıma kaplarının güneşten korunması ,örtülmesi su kaybını ve erken yaşlanmayı önler.

14. HASAD • Hasad edilen ürünün en kısa zamanda ön soğutulmasının yapılması gerekir. • Üzümsü meyveler ve yeşil sebzelerde bir saat bile önemli

15. -Yığın ve ambalaj içinde, çürük ve yaralıların ayıklanması - Temiz ambalaj ve taşıma kaplarının kullanılması

16. Meyvelerde depolama sıcaklığı • O Derecede DepolananlarSıcaklık C • -Elma,Armut Satsuma 1-2 • -Kiraz,vişne Mandarin 5-7 • -Üzüm,Çilek Portakal 4-6 • -Üzümsü Meyveler Limon sarı 4 • -Erik Kayısı Limon yeşil 10-13 • -Şeftali, Nektarin Muz 12-14 • -İncir,Kivi Zeytin yeşil 7-10 • -Kestane

17. Sebzelerde Depolama Sıcaklığı • 0 derecede depolananlar Sıcaklık C • Lahana,Marul Fasulye 4-7 • Ispanak,maydanoz Bamya 7-10 • Pırasa,brokkoli Y.kabak 7-10 • Karnabahar K.kabak 10-13 • Enginar,kereviz Domates yeşil 12-15 • Bakla,bezelye Domates kırmızı 2-5 • Turp,pancar Hıyar 10-13 • Soğan,sarımsak Patlıcan 8-13 • Havuç,şalgam Biber dolma 8-10 Biber sivri 4-5 Kavun ,karpuz 5-10

18. Diğer Hasad Sonrası Uygulamalar • Karbon dioksit • Modifiye ve Kontrollü atmosferde depolama ve paketlemede hasad sonrası kullanım izni vardır. Yüksek karbondioksite (%15 üzeri dayanıklı ürünlerde zararlıları kontrol eder ve çürümeyi önler.

19. Buharla dezenfekte ediciler –fumigasyon –Eğer materyaller doğal olarak oluşan formlarda (Örneğin ısı ile buharlaşan asetik asit gibi ) ise izin verilir. Materyaller doğal bir kaynaktan olmalıdır. • Mumlama: Yasaklanmış olan herhangi bir madde içermemelidir

20. Ambalajlama • Bir ürünü tarladan veya fabrikadan alıp, tüketiciye kadar ulaştırılması aşamalarında taşıma,yükleme boşaltma ve depolama işlemlerinde ürünü koruyan ve üzerindeki bilgilere göre iletişim sağlanan kaplar ve /veya sargılar olarak tanımlanır. Ambalaj malzemelerinin %50 si gıda sektöründe kullanılmaktadır. Gıdanın ambalajlanmadığı takdirde %30 kayba uğradığı biliniyor. (%2-3)

21. Ambalajlama • Ambalaj bir tür sessiz satıcıdır. Hasarlı ambalajın içindeki ürününde bozuk olabileceği imajı vardır. Rakip ürünler arasından seçilebilmesi ambalajın sanatsal boyutu ile ilgili seçilen renkler,yazı tasarımı da tüketici üzerinde etkilidir. Ürünün raf ömrü de ambalaj malzemesinin özelliklerine ,ambalajlama işlemlerine,depolamaya bağlıdır. • Kağıt ,cam ,plastik,Ahşap,Metal,

23. 10 Haziran 2005 Tarihinde Yayınlanan Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik • Madde:23 • a)Organik ürünlerin işlenmesi esnasında organik ürünün bu yönetmeliğe uygun olmayan ürünlerle karışma yada bulaşmasını önleyecek ve ürünün organik niteliğini koruyacak gerekli tedbirler alınır.

24. Madde/ 23 • b)organik ürünün işlenmesi esnasında , yalnızca bu yönetmeliğin 2 Nolu ekinde belirtilen gıda bileşenleri kullanılır. (2/A değişmedi) • c) İyonik radyasyon ışınlama yöntemi uygulanmaz.

25. Madde/ 23 • d) Organik ürün genetik yapısı değiştirilmiş organizma veya bu organizmalardan elde edilen ürünler kullanılmadan üretilmiş olmalıdır. • e)Organik Tarım Metodu ile üretilen bitkisel,hayvansal ve su ürünleri ile organik ürünler ,hammadde, yarı mamul veya mamul madde halinde ambalajlanırken organik ürünniteliği bozulmamalıdır.

26. Madde 24 Organik ve Geciş Süreci Ürünlerin Etiketlenmesi • a) Nihai ürün etiketi üzerinde ürünün adı,sertifika statüsü,hasat yılı üretim tarihi,kime ait olduğu ve bu yönetmelik eklerine uygun olarak üretilmiş olduğu belirtilmelidir. Yurt içinde logo kullanılmalı.

27. Yetkilendirilmiş kuruluşun adı,kod numarası sertifika numarası,ve logosu bulunmalıdır. Ürün içindeki maddeler ,ağırlıklarının azalış düzeninegöre liste halindesıralanmalıdır.Ürünün menşei belirtilmelidir.,Ürünün üretim yeri,üretim ve son kullanma tarihi belirtilmeli. İthal ürünlerde Türkçe etiket bilgileri yer almalıdır.

28. Yönetmelik Madde 24/8/b,c • b) Ürün etiketinde organik kelimesinin kullanılması ekolojik,biyolojikkelimeleriyle eşdeğerdir.

29. c)…organik olmayan ürünler için tüketicide organik ürün izlenimi oluşturacak , haksız rekabete neden olacak bio,biyo,eco,eko,org ön ekleri kullanılamaz.

30. Madde24/ d • Bir ürün aşağıdaki şartları taşıması durumunda organik olarak etiketlenir. 1-Ürünün yönetmelik hükümlerine uygun olarak üretilmesi veya ithal edilmesi, 2-işlenmiş ürünlerde ise, ürün içeriğinin %95 inin organik olması(ithal veya yerli üretim/işlenmiş ürün)

31. Etiketleme Madde 24/d • -Ürün içeriğinde bulunan organik olarak üretilmeyen tarımsal kaynaklı diğer maddeler 2 Nolu ekinin (c ) bölümünde yer almış olmalıdır.

32. -Ürün tarımsal kaynaklı olmayan gıda maddelerini kullanmayı gerektiriyorsa yalnızca 2 Nolu ekinin (A) bölümünde listelenen tarımsal kaynaklı olmayan gıda katkı maddelerini içermelidir.

33. -Tarımsal orijinli ürün veya türevlerinin işlem görmesi gerekiyorsa 2 Nolu ekinin (B)bölümünde listelenen ürünlerle işlem görmüş olması gereklidir.

34. Bir geçiş ürünü;ancak aşağıdaki belirtilen şartları taşıması halinde ,geçiş dönemi ürünü olarak etiketlenir. Madde24/e • 1) Bu yönetmelik hükümlerine göre geçiş süreci ürünü olmalıdır. • 2)Hasattan önce minimum 12 ay geçiş dönemine uyulmuş olmalıdır.

35. 3)Etiket üzerinde ürünün “organik tarım geçiş süreci ürünüdür” cümlesinde “organik” ifadesi “geçiş süresi” ifadesiyle aynı renk ,punto ve yazım tarzında olmalıdır.

36. Madde24/f/ geçiş ürünüf-Minumum %70 i organik ürünlerden oluşan işlenmiş ürün etiketinin aşağıdaki şartları taşıması gerekir. • 1) İçindekiler kısmında organik tarım metoduyla üretildiğinin belirtilebilmesi için içindeki tarımsal orijinli maddelerin veya bunların türevlerinin minimum %70 i bu Yönetmelik hükümlerine göre üretilmiş veya yönetmeliğe eşdeğer kurallara uygun olarak üretilmiş ithal organik ürün olmalıdır.

37. Geçiş Ürünü 2) işlenmiş ürün içeriğinde bulunan organik olarak üretilmeyen tarımsal kaynaklı diğer maddeler 2 Nolu ekinin ( c ) bölümünde yer almış olmalıdır.

38. 3) işlenmiş ürün yalnızca 2 Nolu ekinin A bölümünde listelenen ,tarımsal kaynaklı olmayan gıda katkı maddelerini içermelidir.

39. 4) Tarımsal orijinli ürün veya türevleri 2 Nolu ekinin B bölümünde listelenen ürünlerle işlem görmüş olmalıdır.(değişmedi)

40. 5) Ürün işleme esnasında iyonik radyasyon kullanılmamalıdır.

41. 6) Ürün, bu yönetmelik hükümlerine göre Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından kontrolü yapılan müteşebbislerce üretilmiş olmalıdır.

42. 7) Ürün genetiği değiştirilmiş organizma ve/veya bu organizmalardan elde edilen ürünler kullanılmadan üretilmiş olmalıdır.

43. 8) geçiş sürecinde üretilen ürünler bu yönetmelik hükümlerine göre geçiş süreci ürünü olarak etiketlenir.

44. KONTROL VE SERTİFİKASYON KURALLARINA AYKIRILIK • Kontrol ve sertifikasyon kuruluşunun denetimi sırasında koşulların yerine getirilmemesi durumunda önemli olan söz konusu uygunsuzluğun şeklidir.

45. KONTROL VE SERTİFİKASYON KURALLARINA AYKIRILIK • Eğer uygunsuzluk genellikle dokümanlardaki eksiklik veya hatadan kaynaklanıyorsa bu hatalar ürüne zarar vermediğinden verilen süreçte eksiklikler yerine getirilirse bir sorun olmaz.

46. KONTROL VE SERTİFİKASYON KURALLARINA AYKIRILIK • Eğer ilgili yönetmeliğe göre kabul edilmeyen uygunsuzluk; • 1-İzin verilmeyen MADDE KULLANIMI • 2-Yasak TARIMSAL İLAÇLARIN KULLANIMI • 3-İşleme esnasında KATKI MADDELERİNİN KULLANIMI

47. KONTROL VE SERTİFİKASYON KURALLARINA AYKIRILIK • 4-Dokümanlarda usulsüzlük sebeplerden kaynaklanıyor ise;ürün ORGANİK TARIM sertifikası alamaz ve işletme yeniden GEÇİŞ DÖNEMİNE alınır.

48. Etiketleme • İçindekiler kısmında organik olanlar bileşimlerinin %X oranlarıyla birlikte ‘organik tarım’ metodu ile üretilmiştir. Şeklinde ifade edilmeli ve bu ifade içindekiler kısmında yer alan diğer maddeler ile aynı renk , boyut ve yazı tarzında olmalıdır.

49. Etiketleme

50. Yönetmelik değişikliği • Yönetmelik Ek-3 de yer alan A. KullanımınEsasları başlığının üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. • Üretimin niteliği ,ebadı ve ambalajın türüne göre aşağıdaki logo örneklerinden biri kullanılır. Logoların çapı 20 mm. Den küçük 40mm den büyük olamaz. Verilen Renkler ve tonlar dışındakiler kullanılamaz.(17 Ekim 2006)