10. lögmál hagfræðinnar

1. 10. lögmál hagfræðinnar • Hagfræðin gerir ráð fyrir því að fólk hafi ekki möguleika á að uppfylla allar sínar óskir • Verðum að velja og hafna • Við tökum ákvarðanir um það hvernig við eyðum peningunum okkar og hvernig við eyðum tíma okkar • Ef þú átt 800 krónur. Hvað viltu gera við þær?

2. 10 lögmálin/2 • E.t.v. er margt sem þú vilt gera • en þú hefur bara þrjá kosti: • kaupa tyggjó (40 kr. stk) • kaupa gos (80 kr. stk) • kaupa bíómiða (800 kr. stk) • Hvað getur þú keypt margar gosflöskur í staðinn fyrir bíómiða? (10) • Hvað getur þú keypt marga tyggjópakka í staðinn fyrir eina gosflösku? (2) • Ef þú keyptir fjóra tyggjópakka, hvað hefðir þú geta keypt margar gosflöskur? (2)

3. 10 lögmálin /3 • Til þess að geta keypt bíómiða þá þarftu að sleppa því að kaupa ákveðið magn af tyggjópökkum • Ef þú kaupir 10 tyggjópakka þá getur þú hvorki farið í bíó né keypt gos • 1. Fólk þarf að velja og hafna • Þegar þú hefur valið þá hefur þú gefið upp á bátinn eitthvað annað. • 2. Fórnarkostnaður • Ef þú átt nokkra kosti og velur einn. Þá er næstbesti kosturinn fórnarkostnaður þess að hafa valið besta kostinn. • Ef þú ferð í bíó í staðinn fyrir það að kaupa 5 gos og 10 tyggjópakka þá er fórnarkostnaðurinn annað hvort 5 gos eða 10 tyggjópakkar eftir því hvort þér finnst betra gos eða tyggjó.

4. 10 lögmálin/4 • 3. Jaðarkostnaður • Jaðarkostnaður er viðbótarkostnaður sem verður þegar framleiðsla er aukin um eina einingu. Hver er t.d. jaðarkostnaður af flugfarþega sem kemur á síðustu stundu og ætlar til Akureyrar? • Ef viðbótarkostnaðurinn er minni en gjaldið sem tekið er fyrir þjónustuna þá hagnast fyrirtækið. (a.m.k. til skamms tíma)

5. 10 lögmálin/5 • 4. Atferli mótast af hvatningu • Hvað eru hvatar? • Það eru hlutir sem styrkja mann við ákvörðun • jákvæð og neikvæð styrking • Jákvæð styrking – eykur tíðni hegðunar • umbun – fáum eitthvað sem okkur langar í. • Neikvæð styrking – ætluð að minnka tíðni hegðunar • refsing – t.d. eitthvað sem mann langar í er tekið af manni • Ef verð lækkar á einum hlut þá aukast e.t.v. kaupin á honum og kaup á öðrum svipuðum hlut minnkar.

6. 10 lögmálin /6 • 5. Viðskipti efla allra hag • Viðskipti milli tveggja landa • Báðir geta fengið ávinning • Sérhæfing í því sem maður gerir best • Viðskipti – fjölbreyttari vörur fyrir lægra verð • 6. Markaðslausnir • Frjáls viðskipti yfirleitt skilvirkust

7. 10 lögmálin / 7 • 7. Hið opinbera getur haft áhrif á markaðinn • Stundum virkar markaðurinn ekki • Markaðsbrestir • Markaðurinn sinnir ekki ákveðnum þáttum • Lögregla • Slökkvilið • Skólar • Heilsugæsla

8. 10 lögmálin / 8 • 8. Lífsgæði ráðast af framleiðslugetu • Lífsgæði mismunandi • Hvað ræður því? • Mikil framleiðslugeta – betri lífskjör • Framleiðni • Hlutfall milli verðmætis og tilkostnaðar • Hvernig er hægt að auka framleiðni? • Komatsu

9. 10 lögmálin / 9 • 9. Verð hækkar þegar ríkið prentar of mikið af peningum • Verðmæti verða að vera á bak við peningana.

10. 10 lögmálin /10 • 10. Valið stendur á milli verðbólgu og atvinnuleysis til skamms tíma