Sztuka romańska

1. Sztuka romańska

2. Sztuka romańska rozwinęła się w X-XIII wieku, w Polsce w wieku XIV. Swoje początki ma we Francji, Włoszech i Niemczech. Pierwszy raz terminu ‘sztuka romańska’ użył w 1818r. normandzki archeolog, Charles Duherissiere. Pojęcie to podkreślało analogię pomiędzy etapem formowania się języków romańskich, powstałych przez przemieszanie się łaciny z językami najeźdźców germańskich, oraz ówczesnymi działami sztuki, które powstały na gruncie sztuki rzymskiej, korzystającej z tradycji sztuki barbarzyńskiej. Termin ten odnosił się również do związków sztuki romańskiej z kulturą starożytnego Rzymu.

3. Architektura romańska • Cechy charakterystyczne: • charakter sakralny, • głównymi ośrodkami były klasztory, • mury były grube, masywne, nadawały budowli charakter obronny, • okna małe, wąskie jak strzelnice, położone wysoko, zakończone półkolistym łukiem, • budowano z kamienia, • konstrukcje budowli stanowiły bryły geometryczne, • budowle wznoszono na planie krzyża lub koła, • sklepienia miały charakter kolebkowy, beczkowy, krzyżowy lub płaski, • prostota form, • mało zdobień, • jedna lub trzy nawy, z których środkowa jest największa, • mroczne wnętrza, • bogate zdobienie portali , • ołtarz zorientowany na wschód (w stronę grobu Chrystusa).

5. Rzeźba romańska • Cechy rzeźby: • bliskie związki rzeźby z architekturą, • przewaga płaskorzeźb (reliefów), niewielka ilość rzeźb wolno stojących, • wykonanie rzeźb w kamieniu, rzadziej w drewnie, • upodobanie rzeźbiarzy do scen ilustrujących Pismo Święte, • stosowanie motywów roślinnych i zwierzęcych, • zdobienie portali (obramowania drzwi wejściowych), kapiteli kolumn i ich trzonów, tympanonów pod łukami półkolistymi, umieszczanie rzeźb w niszach i zagłębieniach muru, • stosowanie prawa ram - figurki bohaterów komponowano, tak aby mieściły się one w kwadracie, • anonimowość artystów, • brak dbałości o wierne oddanie prawdziwego wyglądu człowieka, • nienaturalne układy postaci, dostosowane do ilości miejsca na rzeźbę, • przedstawianie postaci Chrystusa zawsze w sposób surowy, sztywny, nieporuszony.

6. portal kapitele płaskorzeźba

7. Malarstwo romańskie • Cechy malarstwa: • malowanie obrazów na wewnętrznych ścianach kościołów - fresków, mozaik, witraży i miniatur, • duża popularność malarstwa miniaturowego - ręcznie pisane i ilustrowane księgi, plakietki, puzderka, • stosowanie roztopionego wosku do malowania na deskach, • określony sposób malowania: obrysowywanie postaci, dopiero później ich kolorowanie, najczęściej na złotym i srebrnym tle, • charakterystyczny wygląd postaci (głowy przechylone o surowym wyrazie twarzy, palce rąk wykrzywione, nogi rozstawione - to znamiona ruchu), • właściwe dla tamtych czasów stroje: suknie, płaszcze, krótkie tuniki, dla świętych - długie szaty, • duże zainteresowanie witrażownictwem, • skoncentrowanie się na tematyce biblijnej, • malowanie elementów roślinnych.

8. malowidło fresk witraż

9. Zabytki romańskie w Polsce Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu Kolegiata Św. Piotra i Pawła w Kruszwicy Kościół św. Andrzeja w Krakowie

10. Romański kościół pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego w Sulejowie Drzwi Gnieźnieńskie Kolumny kościoła w Strzelnie Krypta św. Leonarda na Wawelu

11. Zabytki romańskie w Europie Katedra w Pizie Bazylika w Vezelay Opactwo benedyktynów w Cluny Zamek Tower w Londynie

12. Dziękuję za uwagę  Agnieszka Pietrowiak Kl. I EK