Andrzej Siemaszko Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polska Akade

1. Koszalin, 3 czerwca 2011 r. INTEGRACJA BADAŃ, ROZWOJU TECHNOLOGII I INNOWACJI ERA Andrzej Siemaszko Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polska Akademia Nauk

3. GERD a regiony konwergencji

4. Relacja GERD do PKB Stosunek nakładów GERD do PKB danego kraju GERD= Nakłady Krajowe Brutto na Działalność Badawczą i Rozwojową (B+R) Zalecenie Komisji Europejskiej: GERD/PKB = 3% Źródło: Opracowanie KPK na podstawie EUROSTAT

5. GERD w latach 1998-2009 Wysokość nakłady GERD w milionach € GERD= Nakłady Krajowe Brutto na Działalność Badawczą i Rozwojową (B+R) Źródło: Opracowanie KPK na podstawie EUROSTAT

6. Relacja BERD do PKB Stosunek wydatków BERD do PKB danego kraju BERD = wydatki brutto na B+R ponoszone przez organizacje gospodarcze Źródło: Opracowanie KPK na podstawie EUROSTAT

7. BERD w latach 2003-2009 Wysokość BERD w milionach € BERD = wydatki brutto na B+R ponoszone przez organizacje gospodarcze Źródło: Opracowanie KPK na podstawie EUROSTAT

8. POLSKA NA ROZDROŻU ZAPAŚĆ CYWILIZACYJNA W ZAKRESIE ROZWOJU TECHNOLOGII POTROJENIE WYDATKÓW NA B+R 2014-2020 PROGRAM OPERACYJNY BADANIA I ROZWÓJ TECHNOLOGII • 20 MLD EURO OFFSET TECHNOLOGICZNY FUNDUSZ INNOWACJI (typu węgierskiego)

9. Wydatki na B+R Rzeczywista zmiana wydatków na BiR na świecie, Potencjał nabywczy rynku (PPS) podany w mld € (wg. poziomu cen i wartości z 2000 r.), 1995 – 2008, Chiny – bez Hong – Kongu[1]

10. Strategia EUROPA 2020 Źródło: prezentacja MRR

11. Strategia Europa 2020 • Priorytet UE 2020 – zwiększenie roli wiedzy i innowacji jako sił napędowych przyszłego rozwoju – smart growth, • 3% PKB UE na inwestycje w badania i rozwój; • „Unia innowacji” – projekt przewodni na rzecz poprawy warunków ramowych i dostępu do finansowania B+R (ERA, koncentracja badań, patent unijny, dostęp do kapitału, ułatwienia w dostępie do funduszy strukturalnych, wspieranie kreatywności, nauki na kierunkach ścisłych i technicznych) • European Research and Innavation Plan

12. Inicjatywa przewodnia – Unia Innowacji Cel: Poprawa warunków ramowych i dostępu do finansowania badań i innowacji, co powinno wzmocnić rolę łańcucha innowacji i zwiększyć poziom inwestycji w całej Unii. „Innowacje są nadrzędnym celem polityki (…) wszystkie instrumenty i środki polityczne oraz fundusze służą wspieraniu innowacji, unijne i krajowe/regionalne polityki są ściśle dopasowane i wzajemnie się uzupełniają, a opracowanie planu strategicznego, regularne monitorowanie postępów i przeciwdziałanie opóźnieniom odbywa się na najwyższym szczeblu politycznym.” Komunikat Komisji Projekt przewodni Strategii EUROPA 2020 SEC(2010) 1161

13. Wyzwania społeczne • Zmiany klimatu • Zdrowie i starzenie się • Zużycie surowców naturalnych • Bezpieczeństwoenergetyczne • Czysty transport • Zagospodarowanie przestrzeni • … • Potężne bodźce do zmian w ekonomii i społeczeństwie • Wielka szansa na rynku globalnym • Rozwiązywanie problemów z poziomu całej UE • Od badań do rynku nowe potrzeby  nowe pomysły  nowe rynki

14. Wdrażanie Unii Innowacji Interwencja w 34 obszarach Ogłaszanie konkursów wspierających implementację przy wsparciu liderów z kilku dyrektoriatów generalnych(RTD, ENTR, REGIO, EMPL, INFSO, ECFIN, MARKT, ESTAT) Nadzorowanie postępów

15. Europejskie Partnerstwa Innowacyjne (1/2) • Kluczowe Kwestie • Ważne wyzwania społecznewymagają wspólnego działania na poziomie polityk i o zasięgu całej UE • Licznepomniejsze, nieskoordynowane inicjatywy: • Na poziomie UE / Państw Członkowskich / Regionów • B+R / Działania rynkowe (publiczne wsparcie, standardy, regulacje) • Europejskie Partnerstwa Innowacyjnestanowią: • Ramy łączące głównych działaczy i działania- na poziomie UE i państwowym- od badań do rynku- skoncentrowane na osiągnięciu wspólnego celu

16. Europejskie Partnerstwa Innowacyjne (2/2) • Rok 2010 – harmonogram działań • Rada oraz parlament Parlament mają omówić tę kwestię • Państwa Członkowskie i akcjonariuszemogą przyłączyć się do dyskusji • Przygotowanie pilotażu ‘aktywnego i zdrowego starzenia się’ • Cel: dwa dodatkowe lata ‘zdrowego życia’ do roku 2020 • Rok 2011 – harmonogram działań • Przeprowadzenie trwających już dyskusji, oraz zdobywanie doświadczeń przez programy pilotażowe • Tematy do omówienia: inteligentne miasta, mobilność, woda, surowce, rolnictwo

17. Czym jest ‘Inteligentna specjalizacja’? • = ustalenie priorytetów w obliczu niedostatków surowcowych • = stawanie się coraz lepszym / wyróżnianie się w konkretnej dziedzinie • = osiągnięcie masy krytycznej • = nie powinno się koncentrować na jednym sektorze, zamiast tego, należy stosować podejście międzysektorowe • = oparta o dowody analiza SWOT • = tworzenie partnerstwa nie przez decyzje odgórne ale poprzez inicjatywy oddolne • = potencjał w ujęciu globalnym- potencjał do współpracy oraz przewagi konkurencyjne • = źródło wiedzy, technologii itp. • Najlepszy sposób na wykorzystanie potencjału terytorialnego poprzez innowacje • Wzmacnianie wytworzonej w regionie przewagi konkurencyjnej

18. Europejski system badań i innowacji

19. Common Strategic Framework (1) Scalenie następujących instrumentów: • 7 Program Ramowy • Program Konkurencyjność i Innowacje (CIP) • Europejski Instytut Technologii i Innowacji (EIT) Koncentracja na wyzwaniach stojących przed UE • Zmiany społeczne • Zwiększenie konkurencyjności • Zwiększenie jakości podstaw badawczych Uproszczenie zasad: • Zracjonalizowana pula instrumentów • Standaryzacja • Dostęp poprzez wspólną platformę IT Instrumenty finansowe MS uzupełniające się z Funduszem Spójności

20. Common Strategic Framework

21. ERA VISION 2020 Do roku 2020 wszystkie podmioty w ramach całej Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA) zaczną w pełni korzystać z „piątej swobody”: swobodnego przepływu naukowców, wiedzy i technologii, ERA stwarza atrakcyjne warunki oraz umożliwia skuteczne i wydajne zarządzanie w odniesieniu do prowadzenia badań i inwestowania w sektory w dużym stopniu korzystające z osiągnięć badawczo-rozwojowych w Europie, ERA wnosi znaczną wartość dodaną dzięki wspieraniu zdrowej, ogólnoeuropejskiej konkurencji w dziedzinie badań naukowych, przy jednoczesnym zapewnieniu właściwego poziomu współpracy i koordynacji. Reaguje na potrzeby i ambicje obywateli oraz skutecznie przyczynia się do trwałego rozwoju, ERA definiuje europejską drogę do doskonałości w dziedzinie badań i stanowi główną siłę napędową europejskiej konkurencyjności na rynku globalnym ERA zapewnia otwartą na świat sprawnie działającą przestrzeń wolności oraz mobilności w zakresie dialogu, wymiany i interakcji.

22. Realizacja ERA • Stworzenie jednolitego rynku pracy dla naukowców; • Rozwijanie światowej klasy infrastruktur badawczych; • Wzmocnienie instytucji badawczych; • Dzielenie się wiedzą; • Optymalizacja programów i priorytetów badawczych; • Otwarcie na świat poprzez międzynarodową współpracę naukowo-technologiczną

23. Realizacja ERA Co blokuje realizację prawdziwie zintegrowanej ERA ? • Przeszkody prawne i praktyczne – usunięcie do końca 2014 r. • Brak przygotowanych reżimów ochrony IPR, zarówno dla ochrony przed niepożądanym jak i pożądanym wykorzystaniem kapitału intelektualnego przez przedsiębiorstwa poprzez np.. umowy licencyjne; • Brak skutecznego połączenia potencjalnych użytkowników rynkowych z niewykorzystanymi zasobami kapitału intelektualnego; • Niektóre patenty istnieją tylko w celu zapobieżenia wykorzystywania przez osoby nieupoważniowe, • Patentowanie w celach literaturowych; • Szacuje się, że 1/3 do 1/2 wszystkich patentów jest „uśpiona”

24. 7. Program Ramowy Badań, Rozwoju Technologii i Wdrożeń

25. nadrzędność polityk nad 7PR • integracja ERA • instytucje europejskie ERC, EIT (+KIC), large infrastructure • Wspólne programowanie JP, CREST • Programy ponadnarodowe ERA-Net+, Art.169 • mobilność i kariera naukowa • polityki bieżące • partnerstwa, współpraca międzynarodowa • EP Economic Recovery (eko-samochody, budynki energooszczędne, CCS, maszyny) • polityka energetyczno-klimatyczna, SET Plan 7PR programem wykonawczym dla polityk europejskich

26. nadrzędność polityk nad 7PR • INNOVATION UNION 3% PKB • zamawianie badań przez przemysł w partnerstwie PP (60-100% tematów zamawianych = 25 mld Euro) • JTI, JU, EII • definiowanie tematów do obszarów priorytetowych (COOPERATION) • dedykowane konkursy (PEOPLE, CAPACITIES) • udział przemysłu jako wymógł formalny lub kryterium oceny wniosków (15% SMEs) • nacisk na udział przemysłu w ocenie projektów • włączanie przemysłu w różne typy projektów: badawcze (COOPERATION), szkolenia naukowców (PEOPLE), Regiony Wiedzy, Research Potential (CAPACITY) 7PR programem wykonawczym dla polityk europejskich

27. Udział zespołów z krajów UE27 w 7PR Źródło: Opracowanie KPK na podstawie bazy E-CORDA (Wydanie 7.0)

28. Aktywność polskich zespołów w ramach priorytetów tematycznych Źródło: Opracowanie KPK na podstawie bazy E-CORDA (Wydanie 7.0)

29. Polskie koordynacje projektów 7PR Źródło: Opracowanie KPK na podstawie bazy E-CORDA (Wydanie 7.0)

30. Aktywność regionów Polski Liczba beneficjentów 7PR przypadająca na województwo Źródło: Opracowanie KPK na podstawie bazy E-CORDA (Wydanie 7.0)

31. Zamawianie badań przez przemysłmore cooperation, less competition

32. programowanie badań i rozwoju technologii w UE Joint Undertaking Joint Technology Initiatives European Industrial Initiatives European Technology Platforms Industry Grouping FP7 SRA Economic Recovery Plan Research Grouping

33. TABLICA OPERACYJNA 7PR

34. Szanse udziału w poszczególnych priorytetach 7PR

35. Lotnictwo, PPT Lotnictwa Case study TTS: 2 lata • PPT Lotnictwa 2004 • Współpraca z CZT AERONET Dolina Lotnicza • Kilka lat pracy ekspertów KPK • Nawiązywanie kontaktów z ACARE (KJ. Kurzydlowski, ACARE Plenary, Z. Turek, ACARE-MSG) • Kontakty z ASD (Świdnik, Mielec, Rzeszów – czł. IMG4, Stow. Pol. Przem. Lot. Członek ASD) • Prof. R. Śliwa w TRA (Transport Advisory Group) • Współpraca z DG RTD H3 (A. Podsadowski, dwa warsztaty w Brukseli dla New Member States) • Spotkanie lobbingowe PPTL w DG RTD AERO w Brukseli (+ Minister K.J. Kurzydłowski) • Lobbing - Darecki w PE w 2006 (J.Buzek) • Lobbing Clean Sky (PE, J.Buzek) – Świdnik i Avio w Clean Sky • Kilka wizyt DG RTD i ASD (Świdnik, Rzeszów, Dolina Lotnicza) • Wspieranie współpracy Doliny Lotniczej i innymi klastrami UE • Współorganizacja międzynarodowych konferencji z udziałem europejskiego przemysłu lotniczego: (EqIMG, Pratt&Whitney) • 6PR – duże Projekty Zintegrowane: PZL Świdnik – Friendcopter, PZL Rzeszów – VITAL, CESAR, NEWAC (2006, 2007) • 7PR – duże projekty integrujące : HIRF SE, SCARLETT, DREAM, MAAXIMUS, ALICIA, OPENAIR, LEMCOTEC, SARISTU, ESPOSA – w sumie ok. 6mln € dofinansowania

36. Małe lotnictwo, PPT Lotnictwa Case study TTS: 6 lat? • Małe lotnictwo 2005 – 2011? • 6PR: SSA- EPATS projekt koordynowany przez Instytut Lotnictwa dot. General Aviation • Lobbing tematyki GA w Prog. Bad. UE (4.02.2009 rezolucja PE, dwa tematy w 3. konk. FP7, Polska koordynatorem tych projektów plus 2-4 innych) • Lobowanie projektu L2 dot. Europejskiego systemu transport. na bazie GA (Liberadzki + ew. Buzek) • Lobowanie ILot jako lidera GA w Europie (Liberadzki) • Opracowanie mapy drogowej dla polskiego lotnictwa dot. GA (tworzenie stowarzyszenia GA w Polsce, strategii GA) • Budowa strategii GA w Europie (spotkanie w ILot 7-8lipca br. 14 krajów UE) • Wylobbowanie 5 tematów GA w 3cim konkursie lotniczym • CSA-CA „SAT-rdmp” koordynowany przez ILot – przygotowanie mapy drogowej dla GA – projekt finansowany w 3cim konkursie • Wylobbowanie tematu projektu zintegrowanego dla GA w 4tym konkursie (silniki i systemy dla GA). Projekt zatwierdzony, Polska otrzyma około 4mln € dofinansowania • Regional Aircraft – inicjatywa HELENA lobbowana jako JTI do 8. PR.

37. Program People – Akcje Marie Curie Bogna Hryniszyn Adam Głuszuk Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk

38. „LUDZIE” – najważniejsze cechy programu Program kładzie nacisk na międzynarodową i międzysektorowąmobilnośćnaukowców. Realizacja projektu wymuszazmianę miejsca pobytu W ramach programu możliwa jest współpraca zprzemysłemi instytucjami naukowymi zkrajów trzecich Zgłaszane projekty mogą dotyczyćdowolnej tematyki badań

39. Program „LUDZIE” – kategorie projektów Program składa się z 9 Akcji Marie Curie podzielonych na 2 kategorie: I. Projekty indywidualne przygotowują doświadczeni naukowcy (stopień dr lub 4 lata doświadczenia badawczego po uzyskaniu tytułu mgr) II. Projekty instytucjonalne są przygotowywane przez konsorcja złożone z kilku instytucji z różnych krajów.

40. Akcje MarieCurie: Projekty indywidualne • Europejskie projekty (IEF) realizowane w innym kraju członkowskim (MS) lub stowarzyszonym (AC). • Indywidualne projekty wyjazdowe (IOF)- prowadzone w kraju trzecim • Indywidualne projekty przyjazdowe (IIF) – dla naukowców spoza Europy • Granty Reintegracyjne (CIG)

41. Akcje MarieCurie:Projekty instytucjonalne • Sieci (ITN), szkolenie początkujących naukowców, • Projekty współpracy pomiędzy przemysłem i instytucjami naukowymi (IAPP) • Międzynarodowa wymiana pracowników naukowych (IRSES) • Noc Naukowca – (NIGHT)promocja zawodu naukowca

42. Joint Research Centre (JRC), czyli Wspólnotowe Centrum Badawcze

43. Instytuty badawcze JRC Petten, Holandia IE – Instytut Energii Personel:  180 Geel, Belgia IRMM –Instytut Materiałów Odniesienia i Pomiarów Personel:  220 Karlsruhe, Niemcy ITU– Instytut Pierwiastków TransuranowychPersonel:  250 Ispra,Włochy IHCP, IPSC, IES Instytut Zdrowia i Ochrony Konsumenta Personel 350 Instytut Ochrony i Bezpieczeństwa Obywateli Personel 370 Instytut Środowiska i Zrównoważonego RozwojuPersonel 350 Sewilla,HiszpaniaIPTS– Instytut Studiów Perspektyw Technologicznych Personel:  100

44. Kto może aplikować? studenci(praktyki)naukowcy na każdym etapie kariery naukowej(praca, praktyki, stypendia, delegowani eksperci)przedstawiciele administracji publicznej(praca, praktyki, delegowani eksperci)przedstawiciele sektora prywatnego lub non-profit(praktyki, delegowani eksperci) • uproszczona procedura aplikowania (formularz, CV, ksero dow. osob.) • wymagania precyzyjnie określone w każdym konkursie (dziedzina, nazwa projektu) Lista konkursów w 7.PR i JRC: www.kpk.gov.pl

45. Program IDEAS czyli POMYSŁY

46. „POMYSŁY”- najważniejsze cechy programu • Program finansuje badania poznawcze, pionierskie, we wszystkich dziedzinach wiedzy, zarówno podstawowe, jak i stosowane • Programem zarządza Europejska Rada Badań (European Research Council - ERC) • Projekty są inicjowane przez samych naukowców, a granty (ERC grants) są realizowane nie przez konsorcja instytucji, ale zespoły naukowców pod kierunkiem lidera (głównego badacza) • Wnioski składać mogą naukowcy z wszystkich krajów świata, ale badania muszą być prowadzone w instytucji europejskiej

47. „Pomysły” - specyfikagrantów • Swoboda w doborze tematu – nie ma żadnych odgórnych priorytetów • Swoboda w tworzeniu zespołu badawczego – o składzie decyduje lider zespołu (Principal Investigator); zespół może być międzynarodowy • Swoboda w wyborzeinstytucji goszczącej(Applicant Legal Entity): może to być instytut macierzysty lub inna instytucja naukowa w kraju członkowskim UE lub stowarzyszonym • Swoboda i niezależność naukowa: lider decyduje w sprawach merytorycznych, finansowych i obsady zespołu • Granty są „przenośne”

48. Kto może aplikować o grant ERC? • Początkujący, utalentowani naukowcy(od 2 do 12 lat po doktoracie) • pragnący stworzyć (lub wzmocnić) swój pierwszy zespół lub program badawczy i osiągnąć niezależność naukową • ERC Starting Independent Researcher Grants • projekt do 5 lat, do 1,5 mln € 2. Doświadczeni badacze(niezależnie od stopnia) o uznanym dorobku i ustalonej pozycji naukowej, dla realizacji najlepszych, innowacyjnych projektów badawczych ERC Advanced Investigator Grants projekt do 5 lat, do 2 mln €, wyjątkowo do 3,5 mln € • Corocznie ogłaszany jest: • jeden konkurs dla naukowców początkujących • jeden konkurs dla doświadczonychnaukowców

49. Kto może aplikować o grant ERC? Nowości • Naukowcyrealizującygrant ERC • widzący szansę komercjalizacji wyników swoich badań • ERC Prof of Concept Grants • projekt do 1 roku, do 150 000 € 4. Zespół 2-4 liderów (niezależnie od statusu StG czy AdG) z jednej instytucji o uznanym dorobku i ustalonej pozycji naukowej, dla realizacji najlepszych, innowacyjnych projektów badawczych ERC Advanced Investigator Grants ERC Synergy scheme projekt do 6 lat, do 15 mln €

50. Europejska Sieć Centrów Informacji dla Naukowców Inicjatywa KE i państw uczestniczących w programach ramowych dotycząca wspierania międzynarodowej mobilności naukowców