MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI

1. MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI Dr. Fatma Evyapan Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

2. Sunum Başlıkları • Genel bakış ve Sınıflandırma • Mesleki havayolu hastalıkları • Meslek astımı • İritanla indüktlenen astım • İnorganik tozlara bağlı akciğer hastalıkları • Silika • Asbest • Akut inhalasyon sendromları

3. Soru 1: • Çalıştığınız merkezde mesleki akciğer hastalıkları nedeniyle başvuran ya da tanı alan hastalarla karşılaştınız mı? A) Evet B) Hayır

4. Mesleki Akciğer Hastalıklarının Temel Özellikleri • İşyerinde çeşitli maddelerle temas sonucu ortaya çıkarlar ya da alevlenirler • Önlenebilirler • Potansiyel olarak tazmin edilebilirler

5. Mesleki Akciğer Hastalıklarında Sınıflandırma • Mesleki Havayolu hastalıkları • Meslek Astımı • İritanla İndüktlenen Astım • Astım Benzeri Sendrom • Diffüz akciğer hastalıkları • Pnömokonyozlar • Hipersensitivite pnömonisi • Akut Toksik İnhalasyon Sendromları

6. Soru 2 • Özellikle endüstrileşmiş ülkelerde en sık görülen meslek hastalığı hangisidir? a) Asbeste bağlı plevra hastalıkları b) Meslek astımı c) Pnömokonyozlar d) Toksik pnömoniler e) Organik toz hastalıkları

7. Astım ve İşyeri İlişkisi Chest 2008; 134: 1S-41S

8. Meslek Astımının Önemi • Tüm astma olgularının % 2 ila %5’ini oluşturur • SWORD (Surveillance of Work Related Respiratory Disease) 1997 : mesleki akciğer hastalıkları arasında %26.4’lük bir oranla ilk sırada • T.C.’de üçüncü sırada

9. Meslek Astımının Gelişiminden Sorumlu Düşük MA Maddeler

10. Meslek Astımının Gelişmesinde Rol Oynayan Yüksek MA’lı Maddeler

11. Meslek Astımı: Risk Faktörleri Kişisel Risk Faktörleri • Genetik Faktörler: • Atopi: • Laboratuar hayvanlarının atık ve salgılarına ;B Subtilisenzimlerine karşı gelişen astmada risk faktörü. • HLA Doku Grubu Antijenleri • Kimyasallarla (izosiyanatlar, anhidrik asidler) oluşan astmada belirleyici gözükmekte; • Sigara Çevresel Risk Faktörleri • Maruziyetin Yoğunluğu:Deterjan yapımındaki enzimler, cimetidine, çam reçineleri

12. Meslek Astımının Ortaya Çıkış Mekanizmaları

13. Meslek Astımında Tanı Yöntemleri

14. Meslek Astımında Tatiller ve İş Günlerinde PEF değişiklikleri

15. Prognoz: etki eden faktörler • Erkenden tanı konması ve etkenle temasın kesilmesi; • İnhale steroidlerin uygulanması; • Tanı sırasındaki semptomların ağırlığı; • Daha önce atopinin bulunması; • Bronş hiperreaktivitesinin düzeyi; • Etken maddenin molekül ağırlığı.

16. Olgu 1 • E.M 22 yaşında bayan hasta • Öksürük, nefes darlığı, hırıltılı solunum ve tıkanma • Yakınmaları 3 ay önce ortaya çıkmış • Daha önce hiçbir yakınması yok • 1,5 yıldır bir tekstil fabrikasında çalışmakta

17. Solunum Fonksiyon testleri: • FVC: 3,76 (%95 pred) • FEV1:3,14 (%95) • FEV1/FVC :%83 • PEF:7,22 (%88) • FEF25-75: 4,13 (%7) • PC20: 0,033mg/ml • Deri prick testleri -

18. Olgu 1: Mesleki Anamnez • İşyerinde boyanıp işlemden geçmiş olan pamuklu dokuma çarşafları katlıyor paketlenmeye hazır hale getiriyor • Ortamın tozlu ve keskin kokulu olduğunu söylüyor • Maske kullanmıyor • Yoğun çalıştıkları bir iş gününün sonunda aniden tıkanarak acile götürüldüğünü ifade ediyor

19. Soru 3: Bu Olguda Tanınız Nedir? • Erişkin yaşta ortaya çıkan astım • Meslek astımı • İritanla indüktlenen astım • Astım benzeri sendrom

20. Olgu 1: PEF Takibi Sonuçları

21. ACCP’nin Meslek Astımı Olgusu Tanımlaması • A: Bir hekim tarafından astım tanısı konulması; • B: Astım belirtilerinin işe girdikten sonra  başlaması; • C: Astım belirtilerinin iş ile ilişkili olması  • D: • Meslek astımına neden olduğu bilinen etkenlereişyerine maruziyet  • FEV1 ya da PEF’te işe bağlı değişiklikler  • Bronş hiperreaktivitesinde işe bağlı değişiklikler;  • Spesifik inhalasyon testlerine pozitif yanıt • İşyerinde iritan bir madde inhalasyonunu takiben gelişen astım semptomları

22. Olgumuza ne Oldu? • İşyerinde başka bir bölümde görevlendirildi. • Boyalarla teması kesildi • İnhale steroid ve bronkodilatör tedavisini kullanmaya devam etmekte

23. Soru 4 • Reaktiv havayolu fonksiyon bozukluğu sendromu (RADS) ile meslek astımını ayıran en önemli özellik hangisidir? a) RADS’ta bronş hiperreaktivitesi bulunmamaktadır b) RADS’ta solunum sistemi belirtileri üç aydan daha kısa sürmektedir c) RADS daima yüksek molekül ağırlıklı maddelere düşük dozda maruziyete bağlı gelişir d) RADS’ta latent periyod bulunmamaktadır.

24. İritanla İndüktlenen Astım I • 1985’te Brooks tarafından tanımlanmış • Gaz, duman, buhar halindeki iritanlara maruziyetten ortalama 24 saat sonra astmaya benzer belirtiler • Bu belirtilere aylarca süren bronş hiperreaktivitesi eşlik etmekte Chest 1985 88 (3): 376-384

25. İritanla İndüktlenen Astım II • Benzer iritan maddelere orta-yüksek düzeyde tekrarlayıcı maruziyete bağlı olarak ortaya çıkan astım belirtileri • Çok ani ortaya çıkmayan iritanla indüktlenen astım • Chest: 1998;96:297-300

26. RADS’a Neden Olan Etken Ajanlar • Toksik amonyak dumanları; • Asetik asid; • Klorin gazı • HCl • Glasial asetik asid; • Fosgen • Göz yaşartıcı gazlar • Lokomotif dumanı • Maden buharları • MMMF (insan yapımı mineral lifler) • Chest 1996;109:1618-1626 • Uranyum hekzaflüorid; • Sprey boyalar; • SO2; • Sülfürik asid; • Hidroklorik asid; • Beyazlatıcı maddeler; • TDI • Duman İnhalasyonu

27. Klinik Özellikler • Öncelikle yüksek konsantrasyonlarda toksik bir madde inhalasyonu • (birkaç dakikadan 12 saate kadar varan olgular) • Daha önce hiçbir solunum sistemi yakınmasının bulunmaması • Astım benzeri koşullar maruziyetle başlar; • RADS sonrası gelişen belirtilerin en az 3 ay gibi uzun süre devamı • Beraberinde NSBH +

28. RADS:Prognoz • RADS’lı hastalar yeniden maruziyetle etkilenme açısından diğer astım tiplerine göre daha fazla risk altında değildir • Havayolu hiperreaktivitesi bulunmayan ya da çok az bulunan olgular işyerlerine dönebilirler • RADS’lı hastalarda klinik düzelmeye karşın solunum fonksiyonlarında kalıcı bozukluk ve üst solunum yolları belirtilerinde kalıcılık saptanmıştır. (The Sci Tot Environ 2001:49-55)

29. Soru 5 • Türkiye’de en sık görülen meslek hastalığı hangisidir? a) Asbeste bağlı plevra hastalıkları b) Meslek astımı c) Pnömokonyozlar d) Toksik pnömoniler e) Organik toz hastalıkları

30. Pnömokonyozlar

31. Pnömokonyozların Genel Özellikleri • İnhale minerallere bağlı gelişen akciğer fibrozisi ile seyreden bir grup hastalık; • Tanı • Anamnezde maruziyet saptanması • Uygun maruziyet/yanıt süresi • Tipik radyolojik bulgular • Patogenez: • İnhale minerallere karşı akciğerlerin verdiği granülomatöz ve fibrotik yanıt • Restriktif, obstrüktif ya da mikst tip ventilatuar fonksiyon bozukluğu

32. Olgu 2 • 35 yaşında erkek hasta • Şiddetli nefes darlığı, öksürük, balgam, göğüste zaman zaman ağrı. • Yakınmaları 1 yıldır mevcut • Bu nedenle bir kez acil servise başvurmuş.

33. Solunum Fonksiyon Testleri • FVC: 3,92 l (%86) • FEV1: 2,17 l (%57) • FEV1/FVC: %55 • PEF:3,20 (%35) • FEF25-75: 1,33 (%29) • Arter Kan gazları Analizi: • pH :7,49; pCO2: 31,9 mmHg; pO2: 71 mmHg SaO2: %94,6

34. Soru 6 : PA akciğer grafisinde hangi patolojiler mevcut? Normal Bilateral hiler genişleme Hiperinflasyon

35. Meslek Anamnezi • 15 yaşından beri inşaatlarda amelelik yapıyor • 9 yıl önce bir yıl boyunca bir kuartz değirmeninde çalışmaya başlamış • Kuartz ununu eliyormuş • Çok yoğun toz maruziyeti • Maske kullanımı var ancak yetersiz • İş yerinde toz ölçümü yapılmıyor

40. Soru 7 : Tanınız nedir? • Akut silikozis • Subakutakseleresilikozis • Asbestozis • Kronik silikozis

41. Transbronşial Akciğer Biyopsisi

42. Olgumuza ne Oldu • Sosyal Güvenlik Kurumu’na rapor yazıldı • Şu anda hastamızın evrakları incelemede • Kalıcı maluliyet iki yıldan önce verilmemekte. • Çalışamayacak kadar dispneik

43. Kömür İşçisi Pnömokonyozu • Son yıllarda toz kontrol sistemlerinde düzelme ile birlikte sıklıkta • Klinik • Basit KİP: Klinik yoktur • Komplike KİP: PMF ile birlikte nefes darlığı, irreversibl havayolu obst.solunum yetmezliği, kor pulmonale

44. Silikozis • Gelişmekte olan ülkelerde en sık rastlanan meslek hastalığı (ülkemizde %23,1) • Silika kristallerinin (kuvars,tridimit, kristabolit) inhalasyonuna bağlı • Riskli meslek grupları • Taş ocakları • Kuvars değirmenleri • Madencilik • Dökümcülük • Cam sanayii • Seramik, porselen yapımı • Kumlamacılık • Çimento, kiremit, tuğla üretimi

45. Patolojik Özellikler • Akciğerin üst zonlarına yerleşme eğilimi gösteren aynı zamanda hiler/mediyastinal lenfbezlerini tutma özelliği gösteren silikotik nodüller • Hücreden fakir ve fibrotik • Birbirleriyle birleşme eğilimi • Kavitasyon (iskemik nekroz? Tüberküloz?) • Hiler LB’lerinde periferden kalsifikasyon (yumurta kabuğu) • PMF

46. Klinik • Akut Silikozis: • Yüksek kuvars içeren ince kristallin silika maruziyeti • birkaç ay içerisinde ortaya çıkan şiddetli nefes darlığı solunum yetmezliği; • Subakut akselere silikozis: • Maruziyetten itibaren 5-15 yıl içerisinde. • Kronik silikozis: • 15 yıl ya da daha geç. Genellikle semptomsuz.Nefes darlığı PMF ile birlikte • Tüberküloz ve Silikozis: Özellikle tb. Ağır formları.Tedavi süresi 9 ay önerilmekte

47. Radyolojik Özellikler • En erken belirti:Akciğer grafisinde nodüler gölgeler • <1,5mm p opasiteleri • 1,5-3mm q opasiteleri • 3-10mm r opasiteleri • Ya da düzensiz gölgeler • <1,5mm s opasiteleri • 1,5-3mm t opasiteleri • 3-10mm u opasiteleri • Akciğerin üst bölgelerinde yoğun; • Daha büyük ve birleşme eğilimi gösteren opasiteler • A:1-5 cm; • B:5cm-sağ üst zon alanı • C: Daha büyük opasiteler • Çok nadiren ağır amfizem.

49. Soru 8 b a • Resimdeki asbest liflerinden en karsinojenik olanı hangisidir? a Krosidolit b Amozit c Antofilit d Krizotil b a b a a b d c b b

50. Asbestozis ve Asbeste Bağlı Plevra Hastalıkları