Rechtvaardige Transitie Enkele uitdagingen voor de vakbonden

1. Rechtvaardige TransitieEnkele uitdagingen voor de vakbonden

2. 1. De vergroening van de economie onvermijdelijk én wenselijk Analyse: De (economische) activiteit overschrijdt de draagkracht van onze planeet overschrijden (grondstoffen, klimaat, verlies aan biodiversiteit, …). Onze economie - en dus onze bedrijven - moet noodzakelijkerwijze veranderen om terug binnen de ecologische grenzen te geraken. Uitdaging: De maatschappij (en dus ook alle bedrijven en vakbondsleden) bewust maken van de noodzaak / wenselijkheid van vergroening.

3. 2. Groene economie is niet noodzakelijk sociaal Analyse: een aantal bedrijven vergroenen, maar doen dit ook vanuit managementlogica en vanuit streven naar meer winst Gevaren bij vergroening zijn dan: • gebeurt pas als het bedrijf in de problemen zit • verloopt top down • verloopt met grote schokken (verkoop of sluiting van grote delen van het bedrijf met massaal ontslag) • Gaat samen met maximale afwenteling van het gevolgen van het veranderingsproces op de werknemers en de overheid (werkloosheid, brugpensioen, opleiding, …)

4. 2. Groene economie is niet noodzakelijk sociaal Uitdaging: een rechtvaardig veranderingsproces (just transition)O.a. sociale dialoog (VL, sector, bedrijf) en / of sociale actie voor: • tijdige vergroening • dialoog over de investeringskeuzes – bv. energie-efficiëntie vanaf welke IRR • sociaal aanvaardbaar veranderingsproces • ontslag en vertrek maximaal beperken • opleiding en vorming om verandering te begrijpen (toekomstperspectief) en veranderende job inhoud aan te kunnen • Kennis van personeel valoriseren in veranderingsproces • motivatie van het personeel benutten / op pijl houden of versterken • stress door de verandering voorkomen of beperken • implicaties voor veiligheid en gezondheid bewaken van nieuw productieproces, nieuwe producten, enz.

5. 3. Zonder kaart en kompas varen we verloren Analyse: wie de verandering wil beïnvloeden moet informatie / kennis hebben en een langetermijnvisie. Uitdaging: Werk maken van betere informatieverwerving en visievorming • op maatschappelijk niveau - Zie TNM • op niveau van de economische sectoren - Zie studie ABVV-metaal • op bedrijfsniveau • Delegees beter leren gebruik maken van de rechten op informatie (ondernemingsraad & CPBW) + vragen stellen • Ondersteuning verder uitbouwenISMI = 0,17 miovs ecologiesteun = 80 mio + SIOS = tientallen mio • De eigen EFI analyses verduurzamen • Campagnes opzetten (bv. klimaatweek)

6. 4. Transitie zit overal Analyse: transitie naar een duurzame en rechtvaardige samenleving is zeer complex . Het grijpt sterk in op onze behoeftenvoorziening (voeding, wonen, mobiliteit, energie) en raakt aan veel aspecten van samenleving Uitdagingen: • De vakbondswerking aanpassen zodat de implicaties van “just transition” overal in de werking meegenomen worden . • Een bedrijfswagen of een mobiliteitsbudget? • Dienstverlening bij vinden van een (andere) job • Opleiding bouwsector in het licht van Europese verplichtingen • Ook tijd maken voor de lange termijn, hoe belangrijk de KT-sociale problemen ook zijn • Frontvorming met progressieve middenveld = investeren in samenwerkingsverbanden en -processen