Zakłady Cegielniane "Kazimierz Granzow" S.A. w Kawęczynie pod Warszawą

1. Zakłady Cegielniane "Kazimierz Granzow" S.A. w Kawęczynie pod Warszawą Grzegorz Włodarczyk 21 kwietnia 2012 r.

2. KAZIMIERZ GRAZNOW (1832 – 1912) Warszawski przedsiębiorca budowlany pochodzenia niemieckiego, założyciel Zakładów Cegielnianych Kazimierza Granzowa SA w Kawęczynie, wierny Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego. Rodzina Granzowów miała pochodzić ze szlachty węgierskiej a do Królestwa Polskiego przybyć mieli ok. 1825 r.

3. KAZIMIERZ GRAZNOW (1832 – 1912) • Kazimierz Granzow urodzony w 1832 r. był jednym z dziewięciorga dzieci Fryderyka, które dożyły wieku dorosłego. Urodził się jako syn budowniczego, Fryderyka, oraz Amalii z domu Meszke (Moeschke). Uczył się najpierw w rodzinnym mieście, później zaś w Hamburgu. Swój pobyt za granicą zakończył podróżą po kilku krajach Europy. Do Warszawy powrócił z zamiarem otwarcia własnego „interesu”. • Po powrocie do Warszawy pracował m.in. jako nadzorujący budowę kościoła Wszystkich Świętych, Szpitala Dzieciątka Jezus, warsztatów Kolei Terespolskiej i Nadwiślańskiej oraz co istotne pałacu Leopolda Kronenberga. Został także starszym Zgromadzenia Cechu Murarzy, którą to godność sprawował do roku 1884.

4. KAZIMIERZ GRAZNOW (1832 – 1912) Kazimierz Granzow zmarł w 1912 roku i został w kaplicy na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Młynarskiej. Elewacje mauzoleum wykończono oczywiście cegłą z jego zakładu. Zdjęcia za http://trojca.waw.pl/wydarzenia/400-pusty-wzor.html

5. PIERWSZE LATA DZIAŁALNOŚCI W 1866 roku Kazimierz Graznow na terenach „Dóbr Ziemskich Kawenczyn” buduje swą pierwszą cegielnię (niektóre źródła podają także datę 1863). . W następnych latach jego własne zakłady, składające się już z całego kompleksu cegielni, przyczyniły się w znacznej mierze do rozbudowy zarówno warszawskiego budownictwa mieszkaniowego, jak i przemysłowego.

6. Zakłady Cegielniane "Kazimierz Granzow" SA w Kawęczynie pod Warszawą W asortymencie Cegielni Granzowa znajdowały się w szczególności cegła zwyczajna i maszynowa, ogniotrwała, licowana i zwykła, posadzki pirogranitowe, rury kamionkowe, klinkiery, dachówka karbowana i płaska.

7. Zakłady Cegielniane "Kazimierz Granzow" SA w Kawęczynie pod Warszawą Zgromadzony kapitał zakładowy wynosił 1500 tys. rubli, a obroty roczne 3 mln. Zatrudnienie w całej firmie nie przekraczało 375 robotników stałych.

8. Działalność prosocjalna Przy swoich zakładach w Kawęczynie Granzow wybudował wzorowe osiedle dla robotników - kilkanaście piętrowych domów mieszczących sto siedemdziesiąt mieszkań. Około 1896 r. mieszkało w nich 650 osób. Założono pawilony handlowe ze sklepami i pralnią, także czytelnię, ochronkę dla dzieci, szkolę podstawową. Robotnicy zostali także ubezpieczeni od następstw nieszczęśliwych wypadków a ich dobytek i mieszkania – od ognia i kradzieży, co wówczas jeszcze nie stanowiło obowiązującej normy przy zatrudnieniu. 

9. Spółka Akcyjna • W 1911 roku (choć można się spotkać także z datą 1912 r.) Zakłady Cegielnicze Granzowa przekształciły się w spółkę akcyjną, • Do spółki weszli, oprócz Granzow’ów także spokrewnione z nimi rody – Temlerów oraz Wedlów, • Administracja została ulokowana w Al. Jerozolimskich 68, • W roku 1930 (i latach późniejszych) kapitał zakładowy spółki wynosił 1.792.000 zł, podzielonych na 17.920 akcji o wartości nominalnej 100 zł każda. • Działalności spółki położyła kres II Wojna Światowa,

10. Spółka Akcyjna 5 akcji po 100 złotych na ogólną kwotę 500 złotych

11. Spółka Akcyjna - przedsiębiorstwo Kawęczyńskie cegielnie były zmechanizowane - posiadały 7 silników o mocy 190 KM każdy, które wprawiały w ruch całą masę urządzeń tj. mieszadła, czerpaki, taśmociągi. Silniki zasilały też w energię elektryczną hale, magazyny, podwórza oraz osiedle robotnicze i rezydencję. Zakłady reprezentowały w tym okresie najwyższy poziom światowy.

12. Nagrody i wyróżnienia • 1867 r.- srebrny medal w Warszawie • 1874 r. - wielki srebrny medal w Warszawie • 1875 r. - wielki złoty medal w Warszawie • 1887 r. - dyplom honorowy pierwszej klasy w Warszawie • 1892 r. - dyplom honorowy pierwszej klasy we Lwowie • 1893 r. - złote medale w Genewie i Chicago • 1894 r. - srebrny medal w Petersburgu, złoty w Londynie, złote i brązowe w Antwerpii i Paryżu • 1895 r. - zloty medal i dyplom honorowy w Paryżu • 1896 r. - złoty medal w Niżnym Nowogrodzie • 1900 r. - dyplom honorowy w Paryżu • 1901 r. – dyplom zasługi w Lublinie.

13. Ciekawostki • Cegła „granzówka” odznaczała się świetną jakością - po 100 latach klasa jakości 100, czyli wytrzymywała nacisk 100 kg na centymetr sześcienny • Kamienica Granzowa (zdjęcie obok) przy ul. Królewskiej 16 w Warszawie miała w zamierzeniu przyćmić pałac Leopolda Kronenberga – stąd do jej wykańczania zatrudnieni byli tacy znani artyści jak Witold Lanci, Teodor Rygier, Józef Buchbinder. Zdjęcie za http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34880,8000146,Dyskretny_urok_burzuazji_przy_Krolewskiej.html

14. Dziękuję za uwagę Grzegorz Włodarczyk