NAAR EEN KENNISAGENDA VOOR DE GGZ

1. NAAR EEN KENNISAGENDA VOOR DE GGZ Henk Verburg sr. wetenschappelijk medewerker

2. Start kennisbeleid GGZ • Invitational conference (1998) Conclusies: • Er is niet zoveel harde kennis op dit terrein. • De kennis die er wel is wordt nog te weinig gebruikt. • Er is een kloof tussen onderzoek, beleid en praktijk • Er is duidelijke bereidheid bij partijen om aan verbetering te werken.

3. Verbeteringssuggesties Kennisbeleid (2000) • Intensivering wetenschappelijk en toegepast GGZ-onderzoek • Betere coördinatie van de kennisoverdracht • Invullen functies landelijk kennisinstituut • Stimuleren werkplaatsfunctie in de GGZ • Opstellen multidisciplinaire richtlijnen • Meer aandacht voor het gebruik van kennistechnologie • Meer samenhang met de verslavingszorg

4. Activiteiten in dit kader • Programma Geestkracht bij ZonMW • Instellen themagerichte kenniscentra • Invulling landelijk kennisinstituut • Ontwikkeling en verspreiding multidisciplinaire richtlijnen • Landelijk coördinatie kennisbeleid • GGZ binnen congres Kennis Beter Delen • Ontwikkeling kennisinfrastructuur GGZ • Evaluatie van het kennisbeleid

5. Kennisinfrastructuur in de GGZ

6. Landelijk Netwerk Kenniscentra in de GGZ • Kenniscentrum Eetstoornissen Nederland • Landelijk Kenniscentrum Kinder- en jeugdpsychiatrie • Kenniscentrum Schizofrenie • Stichting Impact (Psychosociale Zorg na Rampen) • Kenniscentrum ADHD bij volwassenen • Mikado Kenniscentrum Interculturele GGZ • Nederlands kenniscentrum Ouderenpsychiatrie • Kenniscentrum Rehabilitatie • Kenniscentrum Autisme Nederland • Expertisecentrum Forensische Psychiatrie • Kenniscentrum Persoonlijkheidsstoornissen • Kenniscentrum Angst en Depressie • Resultaten Scoren (kenniscentrum Verslaving) • Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen • Stichting Cogis Kenniscentrum vervolging, oorlog en geweld

7. Naar een kennisagenda(inhoudelijke invulling kennisbeleid) Uitgangspunt is de kenniscyclus: • Kennisontwikkeling • Kennissynthese • Kennisvertaling • Kennisverspreiding • Kennisinvoering • Kennisevaluatie • Kennisontwikkeling • Etc.

8. Vragen kennisagenda • Welke kennis moet worden ontwikkeld? • Welke kennis moet worden vertaald naar de praktijk? • Welke kennis moet worden verspreid en geïmplementeerd? • Welke randvoorwaarden moeten worden gerealiseerd? • Wat zijn de belangrijkste prioriteiten?

9. Quick scan Onderzoek onder 85 sleutelfiguren (GGZ, verslaving, maatsch. zorg) • Stakeholders onderschrijven noodzaak kennisagenda • Interactieve ontwikkeling met alle partijen nodig • Aanbieders van kennis moeten hun kennis veel actiever delen • Prioriteiten: • Epidemiologie: kennis ontwikkelen en bundelen • Preventie: kennis ontwikkelen • Behandeling: beschikbare kennis toegankelijk maken • Zorg: kennis ontwikkelen en toegankelijk maken • Beleid: vertaling van beschikbare kennis, implementatie • Algemeen: Ontwikkelen samenhangend kennisbeleid

10. Stakeholders-analyse Kloof tussen aanbieders en ontvangers van kennis: • Kennisaanbieders richten zich niet op specifieke afnemersgroepen – brede verspreiding (website) • Kennisontvangers zoeken gericht kennis bij specifieke vragen • De afstemming tussen aanbieders en ontvangers is gebrekkig – bv. weinig evaluatie door aanbieders • De aangeboden kennis is in lang niet alle gevallen direct bruikbaar – vertaling naar de praktijk nodig

11. Wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de GGZ Onderzoek van de RGO – aanbevelingen: • Meer langdurig multidisciplinair wetenschappelijk onderzoek op de terreinen: • angststoornissen, • stemmingsstoornissen, • psychosen, • gedrags- en persoonlijkheidsstoornissen die gepaard gaan met habitueel agressief gedrag • Samenwerking met GGZ-instellingen verplicht

12. Naar een praktijkgerichte onderzoeksagenda voor de GGZ (1) Gebaseerd op het Visiedocument van GGZ Nederland – ambities 2005 – 2007 - Algemeen: patiënten krijgen keuzes, kennis beschikbaar stellen aan derden Preventie: preventie in omvang verdubbelen, laagdrempelige zorg via E-health Genezing: stoornisgerichte, programmatische zorg, professionals als ondernemers Vermaatschappelijking: verbetering behandel- en rehabilitatieaanbod, beeldvorming verbeteren Bemoeizorg: jaarlijks 10% zorgwekkende zorgmijders in zorg

13. Naar een praktijkgerichte onderzoeksagenda voor de GGZ (2) • Alg: Onderzoek naar een standaard voor informatie over het hulpaanbod • Alg: Onderzoek naar kennislacunes en behoeftes op aanpalende terreinen • Prev: Onderzoek naar de effectiviteit van preventieve interventies/pakketten bij angst, depressie, verslaving • Prev: Onderzoek aard, omvang, resultaten e-health • Gen: Monitoring kloof tussen huidige hulpaanbod en programma’s

14. Naar een praktijkgerichte onderzoeksagenda in de GGZ (3) • Gen: Betrekken professionals bij onderzoek en zorgvernieuwing • Verm: Onderzoek naar het functioneren van maatschappelijke steunsystemen • Verm: Onderzoek en actie naar positieve beïnvloeding beeldvorming rond psychiatrische patiënten • Bem.z: Onderzoek naar de omvang en het verloop van de groep zorgwekkende zorgmijders

15. Depressiemanagement in Nederland Doel: het verbeteren van de kwaliteit van de depressiezorg in Nederland • Richtlijn Depressie als norm • Implementeren inhoud richtlijn via Doorbraak-trajecten • Transparant maken van de kwaliteit van de depressie ketenzorg • Het instrumenteren van zorgverzekeraars, praktijkveld en beleid • Het uitvoeren van kosteneffectiviteitonderzoek

16. Ontwikkelen maatschappelijk relevante thema’s Uit jaarplanning Trimbos-instituut: terreinen met maatschappelijke meerwaarde • Zelfhulp/empowerment/informele zorg • Somatische co-morbiditeit • E-mental health • Maatschappelijk onaangepast gedrag • Internationalisatie

17. Enkele conclusies • In Nederland begint sinds 2000 kennisbeleid en een kennisinfrastructuur in de GGZ tot stand te komen: o.a. rolverdeling, ontwikkelingslijnen, begin van een kennisagenda, sturing, periodieke evaluatie • De inhoudelijke invulling van de kennisagenda is nog verbrokkeld en richt zich op verschillende niveaus (bv. wetenschappelijk onderzoek, praktijkgericht onderzoek, kenniscyclus per thema, maatschappelijke meerwaarde) • Meer samenhang, afstemming en sturing is nodig, en wordt ook gewenst door veel van de betrokken partijen; het Trimbos-instituut speelt hierbij een centrale rol. • Het kader voor de kennisagenda is niet meer de sector GGZ/verslaving, maar het terrein van “psychische problemen/verslaving” waar die ook voorkomen.