Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Płatności Bezpośrednich

1. PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007 - 2013 (PROW 2007-2013) Oś 2 - Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskichDziałania środowiskowe(Program rolnośrodowiskowy, Zalesianie, ONW) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Płatności Bezpośrednich

2. DZIAŁANIA ŚRODOWISKOWE- OGÓLNIE • Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW); • Zalesianiegruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne; • Odtwarzanie potencjału producji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych; • Program rolnośrodowiskowy (płatności rolnośrodowiskowe).

3. Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Cele: • Zapewnienie ciągłości rolniczego użytkowania ziemi i tym samym utrzymanie żywotności obszarów wiejskich. • Zachowanie walorów krajobrazowych obszarów wiejskich. • Utrzymanie zrównoważonego sposobu gospodarowania uwzględniającego, aspekty ochrony środowiska.

4. Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) • obszary górskie - gdzie produkcja rolna jest utrudniona ze względu na niekorzystne warunki klimatyczne i ukształtowanie terenu; do obszarów górskich zalicza się gminy i obręby ewidencyjne, w których ponad połowa użytków rolnych znajduje się na wysokości powyżej 500 m n.p.m.; • obszary nizinne - gdzie występują ograniczenia produktywności rolnictwa związane z niską jakością gleb, niekorzystnymi warunkami klimatycznymi, niekorzystnymi warunkami wodnymi, niesprzyjającą rzeźbą terenu oraz wskaźnikiem demograficznym i znacznym udziałem ludności związanej z rolnictwem; • obszary ze specyficznymi naturalnymi utrudnieniami - obejmują gminy i obręby ewidencyjne rejonów podgórskich, które zostały wyznaczone na potrzeby ustawy z dnia 15 listopada 1984 o podatku rolnym (Dz.U. z 1984 r. Nr 52, poz. 268, z późn. zm.); co najmniej 50% powierzchni użytków rolnych znajduje się powyżej 350 m n.p.m.

5. Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Warunki przyznania pomocy: • beneficjent jest rolnikiem, posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego położonego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, na obszarach ONW; • działki rolne, których dotyczy pomoc, są użytkowane jako grunty orne, sady, trwałe użytki zielone; • powierzchnia użytków rolnych wynosi co najmniej 1 ha; • beneficjent przestrzega podstawowych wymagań na obszarze całego gospodarstwa rolnego; • zobowiązanie 5letnie

6. Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Pomoc jest udzielana: w postaci rocznych zryczałtowanych płatności (dopłat wyrównawczych) do hektara użytków rolnych położonych na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania i pozostających w użytkowaniu rolniczym. Stawki płatności z tytułu gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania są różne dla różnych typów ONW

7. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne Cele: • Powiększenie obszarów leśnych poprzez zalesianie; • Utrzymanie i wzmocnienie ekologicznej stabilności obszarów leśnych poprzez zmniejszenie fragmentacji kompleksów leśnych i tworzenie korytarzy ekologicznych; • Zwiększenie udziału lasów w globalnym bilansie węgla oraz ograniczeniu zmian klimatu.

8. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne Beneficjenci: • Osoby fizyczne lub prawnektóre zostały wpisane do ewidencji producentów • Grupa rolników (minimum trzech),pod warunkiem, że przeznaczone przez nich grunty do zalesienia, sąsiadują ze sobą, ich łączna powierzchnia jest nie mniejsza niż 2 ha a ich szerokość przekracza 20 m (spełnienie wymogu dotyczącego szerokości gruntu nie jest wymagane, jeżeli grunt graniczy z lasem); • Jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjne gmin, powiatów oraz województw,pomoc obejmuje jedynie jednoroczne wsparcie na zalesienie.

9. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne Powierzchnia do której przyznawane jest wsparcie: • Minimalna:powyżej 0,5 ha dla jednego rolnika (0,1 ha w przypadku graniczenia gruntu z lasem); • Maksymalna:100 ha dla jednego rolnika w ciągu trwania Programu 2007-2013 Szerokość działki powyżej 20 m (nie dotyczy gruntów graniczących z lasem). Założona uprawa leśna musi znajdować się w odległości od granicy sąsiedniej działki będącej własnością innego podmiotu co najmniej:1,5 m od działki będącej gruntem leśnym3 m od działki użytkowanej w inny sposób niż leśny

10. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne Warunki przyznania pomocy na zalesianie: • Schemat I (zalesianie gruntów rolnych):Pomoc przyznawana jest na zalesianie gruntów, na których do dnia złożenia wniosku o pomoc prowadzona była działalność rolnicza.Zalesienia mogą być wykonywane na gruntach rolnych użytkowanych jako grunty orne lub sady.Na terenie całego gospodarstwa wymagane jest przestrzeganie wymogów wzajemnej zgodności. • Schemat II (zalesianie gruntów rolnych niż rolne):Pomoc przyznawana jest do wykazanych w ewidencji gruntów jako użytki rolne lub grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, niewykorzystywane do produkcji rolniczej,

11. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne Rodzaje pomocy: • Wsparcie na zalesianie (Schemat I i Schemat II) • Założenie uprawy leśnej; obejmuje też wykonanie poprawek i grodzenie uprawy • Wypłacane jednorazowo w pierwszym roku po zalesieniu • Samorządy otrzymują wyłącznie tę część płatności. • Premia pielęgnacyjna (Schemat I i Schemat II) • Pielęgnacja uprawy leśnej obejmująca wykaszanie chwastów, zabiegi ochronne przeciw chorobom i szkodnikom, zabezpieczanie uprawy przed zgryzaniem oraz dokonywanie cięć pielęgnacyjnych. • Wypłacana w rocznych ratach przez 5 lat • Premia zalesieniowa (tylko Schemat I) • Rekompensata utraconego dochodu z tytułu wyłączenia gruntów z produkcji rolnej. • Wypłacana w rocznych ratach przez 15 lat (rolnicy uzyskujący > 25% dochodów z rolnictwa)

12. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne NIEZBĘDNA DOKUMENTACJA • Wniosek o sporządzenie planu zalesienia • Plan zalesienia • Wniosek o pomoc Składany jest w BP ARiMR, od 1.06 do 31.07; • Postanowienie o spełnieniu warunków i wymagań uprawniających do otrzymania pomocy na zalesianie • Oświadczenie o wykonaniu zalesienia + zaświadczenie nadleśniczego o wykonaniu zalesienia zgodnie z planem zalesienia Składa się w BP ARiMR nie później niż do 20 maja, • Wniosek o wypłatę składany jest w terminie od 15. 03 do 15. 05

13. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne • Wnioski o przyznanie pomocy na zalesianie należy składać w terminie: • 1 czerwca – 31 lipca

14. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne • Wniosek o przyznanie pomocy na zalesianie powinien być rozpatrzony w terminie 60 dni od dnia jego złożenia. • Zalesienie wykonuje się:- po otrzymaniu postanowienia wydanego przez kierownika biura powiatowego ARiMR o spełnieniu warunków i wymagań uprawniających do otrzymania pomocy na zalesianie- w terminie wskazanym w planie zalesienia, jednak nie później niż w okresie sadzenia przypadającym na wiosnę roku następującego po roku, w którym został złożony wniosek o pomoc. • Rolnik informuje nadleśniczego o założeniu uprawy leśnej, na piśmie, w terminie 7 dni od dnia jej założenia.

15. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niz rolne • Rolnik składa kierownikowi biura powiatowego Agencji, do którego został złożony wniosek o pomoc, oświadczenie o wykonaniu zalesienia zgodnie z planem zalesienia wraz z zaświadczeniem nadleśniczego potwierdzającym ten fakt, w terminie do dnia 20 maja:- roku, w którym zalesienie wykonano wiosną, albo- roku następującego po roku, w którym zalesienie wykonano jesienią. • Kierownik biura powiatowego Agencji, w drodze decyzji, przyznaje pomoc na zalesianie, w terminie 30 dni od dnia złożenia tego oświadczenia. • Pomoc na zalesianie wypłaca się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o przyznaniu pomocy na zalesianie stała się ostateczna.

16. PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY - OGÓLNIE • wniosek rolnośrodowiskowy – razem z płatnościami bezpośrednimi, termin: 15.03 – 15.05; biura powiatowe ARiMR; • zobowiązanie 5-letnie, płatność corocznie na powierzchnię (płatności ONW, bezpośrednie i rolnośrodowiskowe mogą się nakładać na jednej powierzchni); • Dwa programy obok siebie – PROW 2004 – 2006, PROW 2007 – 2013 (tylko tutaj można składać nowe wnioski); • doradca rolnośrodowiskowy (www.cdr.gov.pl), plan działalności rolnośrodowiskowej

17. Liczba wniosków złożonych (wg stanu na dzień 31 maja 2011 r.) kampania 2008 kampania 2009 kampania 2010 kampania 2011

18. Liczba wniosków złożonych w ramach PROW 2007-2013 w odniesieniu do poszczególnych kampanii (wg stanu na dzień 31 maja 2011 r.)

19. PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY - PAKIETY • Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone • Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne • Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone • Pakiet 4.Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 • Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 • Pakiet 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie • Pakiet 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie • Pakiet 8. Ochrona gleb i wód • Pakiet 9. Strefy buforowe

20. Liczba beneficjentów PROW 2007-2013 w odniesieniu do zrealizowanych płatności (wg stanu na dzień 31 maja 2011 r.)

21. Łączna kwota zrealizowanych płatności w ramach PROW 2007-2013 oraz PROW 2004-2006 (wg stanu na dzień 31 maja 2011 r.)

22. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (1) • Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki • Odrzechowa, gmina Zarszyn, pow. Sanok woj. Podkarpackie • położony na terenie Beskidu Niskiego, wzdłuż malowniczych przełomów rzeki Wisłoka

23. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (1) • położony na terenie Beskidu Niskiego, wzdłuż malowniczych przełomów rzeki Wisłoka • Powierzchnia ogólna gospodarstwa wynosi 1 566 ha • Główny kierunek to produkcja mleka

24. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (1) • w programie rolnośrodowiskowym – od marca 2005 r. • powierzchnia progamu rolnośrodowiskowego - 270,65 ha • pakiet 3, 4, 5 (ekstensywne łąki i pastwiska, które stanowią siedlisko derkacza) i pakiet 7 (stado koni huculskich)

25. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (2) • Maria Towarek • Kobylany, gmina Skaryszew, województwo mazowieckie • W programie rolnośrodowiskowym – od 1 marca 2009 roku

26. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (2) • Gospodarstwo - 3,81 ha w tym grunty orne stanowią 2,22 ha, trwałe użytki zielone 0,91 ha oraz uprawy sadownicze 0,40 ha • Pięknie zachowany ponad 70 – letni sad (zakładanie sadu, dobór odmian, wybór stanowiska nadzorował nestor polskiego sadownictwa prof. Szczepan Pieniążek)

27. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (2) • ze starych odmian w sadzie rosną: Antonówka Półtorafuntowa, Cytrynówka, Koksa Pomarańczowa, Malinowa Oberlandzka, Landsberska

28. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (3) • Krystyna Krzosek • Mąkosy Stare, Gmina Jastrzębia, Województwo mazowieckie • powierzchnia całkowita – 10,83 ha, na obszarze Natura 2000 Ostoja Kozienicka oraz Kozienickiego Parku Krajobrazowego

29. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (3) • W programie od 1 marca 2008 r • główny rodzaj produkcji to uprawy polowe (zboża) oraz trwałe użytki zielone; nie prowadzi się produkcji zwierzęcej • Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne • Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone

30. DOBRE PRAKTYKI ROLNOŚRODOWISKOWE (4) • Marian Rak • Samotwór, gmina Kąty Wrocławskie • główny rodzaj produkcji to uprawy polowe (zboża) oraz trwałe użytki zielone; nie prowadzi się produkcji zwierzęcej • Pakiet 2. Rolnictwo ekologiczne • Pakiet 3. Ekstensywne trwałe użytki zielone

31. Program rolnośrodowiskowy –KROK PO KROKU • Zapoznaj się z warunkami programu rolnośrodowiskowego i sprawdź czy spełniasz wymogi. • Opracuj z doradcą rolnośrodowiskowym plan działalności rolnośrodowiskowej. • Rozpocznij realizację planu działalności rolnośrodowiskowej (Od 15 marca roku, w którym zostanie złożony wniosek) • Złóż wypełniony wniosek wraz z niezbędnymi załącznikami do Biura Powiatowego ARiMR (15 marca - 15 maja).

32. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ