Nowotwory szyjki macicy: profilaktyka diagnostyka epidemiologia.

1. Nowotwory szyjki macicy: profilaktyka diagnostyka epidemiologia. Katedra Ginekologii i Położnictwa Klinika Onkologii Ginekologicznej Akademii Medycznej w Poznaniu Kierownik Kliniki i Katedry prof. dr hab. Marek Spaczyński

2. Wirus brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus) HPV • rodzina Papova • rodzaj Papilloma podwójna nić DNA (7900 par zasad) - nukleokapsyd złożony z 72 kapsomerów - kapsomer pentametryczny

3. HPV - charakterystyka: • Pierwotna przyczyna raka szyjki macicy • Journal of National Cancer Institute • WHO, 1996 • NIH Consensus Conference, 1996

4. Zakażenie HPV powoduje: • kłykciny kończyste (condylomata acuminata) • kobiety: srom, pochwa, szyjka macicy, odbyt, krocze • mężczyźni: prącie, ujście cewki moczowej, odbyt U większości kobiet zakażonych układ immunologiczny eliminuje zakażenie wirusowe po upływie od 8-24 miesięcy.

5. Częstość występowania raka szyjki macicy 80% nowych zachorowań na raka szyjki macicy występuje w krajach rozwijających się Ilość na 100.000

6. Wirus HPV wykazuje równieżdziałanie onkogenne. • aktualnie rozróżniamy ponad 100 typów HPV • 99,8% raków szyjki macicy zawiera w swoich komórkach DNA HPV 16, 18 lub innych typówwysoko onkogennych • około 50% zmian patologicznych szyjki macicy wywołana jest obecnością HPV 6, 11, 16, 18 • ponad 90% łagodnych zmian brodawkowatych narządów płciowych wywołana jest przez zakażenia HPV 6 i 11

7. Czynniki ryzyka zachorowaniana raka szyjki macicy

8. Zaburzenia funkcjonowania komórki Rak inwa-zyjny zakażenieHPV Przetrwałe zakażenie HPV CIN III Czynniki immunologi- czne Kokarcinogeny Stadia rozwoju raka szyjki macicy indukowanego zakażeniem HPV

9. Rak szyjki macicy • drugico do częstości występowania nowotwór złośliwy u kobiet • pierwszy nowotwór złośliwy narządów płciowych u kobiet co do którego udowodniono etiologię wirusową • w 100% wyleczalny przy wykryciu zmiany przednowotworowej • skuteczność leczenia obniża się znacznie powyżej I stopnia zaawansowania klinicznego

10. Postacie histologiczne raka szyjki macicy • Rak płaskonablonkowy 60-80% • Gruczolakorak 15-20% • Pochodzenia neuroendokrynnego 5-10%

11. Stany przedrakowe w raku szyjki macicy Dysplazja stopnia: • małego (CIN I) • średniego (CIN II) • dużego (CIN III) = carcinoma in situ

12. Nieprawidłowe wyniki cytologiczne należy weryfikować korzystając z:  Kolposkopii  Biopsji celowanej  Skrobania kanału szyjki

13. Profilaktyka raka szyjki macicy • Unikanie czynników ryzyka • Badania przesiewowe • Szczepienie

14. Badania przesiewowe wraku szyjki macicy • Badanie cytologiczne - według PAPANICOLAU - według BETHESDA

15. Powszechność skriningu • 50% kobiet chorujących na raka szyjki macicy nigdy nie miało wykonanego wymazu cytologicznego • 10% nie miało wymazu w trakcie ostatnich 5 lat przed rozpoznaniem choroby. • Każdego roku 30% kobiet z rakiem szyjki macicy jest błędnie oceniana na podstawie fałszywie negatywnego wyniku wymazu cytologicznego.

16. Wpływ badań przesiewowych na umieralność z powoduraka szyjki macicyw Polsce i Szwecji POLSKA SZWECJA 1955 1965 1975 1985 1995

17. SYSTEM BETHESDA • Najbardziej rozpowszechnionym systemem oceny cytologicznej wymazów jest The Bethesda System. • Został wprowadzony w 1988 roku.Zmiany przeprowadzonow roku 1991 i 2001. • Największe zmiany w systemie Bethesda zaszły w roku 2001.

18. „Nowe zalecenia” • W 1980 roku wprowadzono obok kwaczy z watą, nowe szczoteczki cyto-brush do pobierania wymazów cytologicznych. • Zaletą szczoteczki jest większa zawartość komórek pochodzących ze strefy przekształceń w wymazie. • W roku 1996 Komisja Leków i Żywności dopuściła do zastosowania diagnostycznego Liquid Base Cytology. • Rekomenduje się użycie technik automatycznych, komputerowych do wybiórczej weryfikacji preparatów negatywnych.

19. GSK Cervarix MSD Gardasil Szczepionki profilaktyczne