بررسي وشناخت انواع بیرینگ · شماره فني بیرینگ · تلرانسها، لقي ها و انطباقات · روانكاري بیرینگ ·

مقدمه: بررسي وشناخت انواع بیرینگ · شماره فني بیرینگ · تلرانسها، لقي ها و انطباقات · روانكاري بیرینگ · روشهاي نصب و پیاده كردن بیرینگ · مراقبت از بیرینگ · خرابیهاي بیرینگ بیرینگ ها Bearing مخفف از فعل Bear To به معنی حمل کردن است، برینگ ها کلیدیاتاقان های غلتشی هستند. بیرینگ ها در هر دستگاهی که دارای اجزای گردنده هستند جهت تثبیت موقعیت و کنترل و نگهداری بار قسمت متحرک، مورد اس تفاده ق رار میگیرن د وبسته به کاربرد دارای گونه های مختلفی هستند.

اصطلاحات بیرینگ ها : ١و ٢-قطعات غلتنده ( ساچمه و رولر ) ٣-نشیمنگاه ۴-شفت ۵-شانه پله شفت ۶-قطر شفت ٧-صفحه قفل كننده ٨-آب بندي شعاعي شفت ٩-رینگ فاصله انداز ١٠ -قطرداخلي نشیمنگاه ١١ -سطح داخلي نشیمنگاه ١٢ -درپوش نشیمنگاه ١٣ -خارفنري

انواع بیرینگ ها : بلبرینگ شیار عمیق –طرح اصلي باز بلبرینگ شیار عمیق با آب بند تماسي بلبرینگ شیار عمیق – یك ریفه با مقطع ثابت بلبرینگ شیار عمیق- دو ریفه

NN رولبرینگ استوانه اي با طرح رولبرینگ استوانه اي چهار ردیفه رولبرینگ استوانه اي بدون قفسه یك ردیفه مجموعه قفسه و رولرهاي سوزني( یك ردیفه)

بلبرینگ تماسي زاویه اي رولرپشتیبان بدون راهنماي محوري بادامك پیرو رولرپشتیبان با راهنماي محوري

رولربیرینگ استوانه اي كف گرد ، یك ردیفه رولبرینگ سوزني كف گرد- یك طرفه رولربیرینگ مخروطي كف گرد-یك طرفه رولربیرینگ مخروطي كف گرد- دوطرفه رولربیرینگ كروي كف گرد

Y بیرینگ – بارینگ قفل كن خارج از مركز بارینگ داخلي بیرون زده از یك طرف Y بیرینگ – با قفل كن پیچ مغزي Yبیرینگ – با غلاف واسطه براي نصب از غلاف واسطه استفاده مي شود. بیرینگ با رینگ داخلي استاندارد بلبرینگ تماس زاویه اي –طرح اصلي یك ردیفه

رولربیرینگ استوانه اي طرح هاي NU,N,NJ,NUP رولر بیرینگ – دو ردیفه با طرح NNU

بلبرینگ ها ١.بلبرینگ شیار عمیق : متداولترین نوع بلبرینگ در بازار است . موارد استفاده زیاد دارد و می تواند نیروهای شعاعی و نیروهای محوری را در دو جهت تحمل می کند وبرای سرعت های بالا مناسب است . ٢. بلبرینگ تماس زاویه ای : سطوح غلتش در رینگ داخلي و خارجي بلبیرینگ هاي تماس زاویه اي نسبت به یكدیگر در جهت محور بیرینگ جابجا شده اند. بنابراین این بیرینگ ها براي تحمل بار تركیبي ( بار محوري و شعاعي همزمان) طراحي شده اند. ظرفیت حمل بار محوري بلبرینگ هاي تماس زاویه اي با افزایش زاویه تماس،افزایش مي یابد. زاویه تماس، زاویه بین خط ارتباط دهنده نقاط تماس ساچمه ها با سطوح غلتش در صفحه شعاعي ( مسیر انتقال بار از یك سطح غلتش به سطح دیگر) و خط عمود بر محور بیرینگ است. ٣. بلبرینگ خودمیزان :این برینگ در یک طرف دو شیار دارد و در یک طرف آن سطح کروی می باشد که سطح کروی باعث خودمیزان می شود . ۴. بلبرینگ کف گرد : برای سرعت های بالا مناسب نیست و عملکرد آن برای محورهای عمودی بهتر است .

رولبرینگ ها : ١. رولبرینگ سیلندری : نیروی شعاعی بیشتری را نسبت به برینگ ها تحمل می کندچون سطح تماس بیشتری دارند . ٢. رولبرینگ مخروطی : این برینگ ها قادر به تحمل نیروهای شعاعی است اما نیروهای محوری را فقط در یک جهت تحمل می کند بنابراین به طور معکوس با جفت خودش به کار می رود . ٣. رولبرینگ سوزنی : دارای تحمل نیروهای شعاعی است در جایی که فضای شعاعی کمی موجود باشد از این رول استفاده می شود . ۴.رولبرینگ شبکه ای :این رولبرینگ ها دارای خاصیت خود میزان، یا برای بارهای ضربه ای مناسب است رولبرینگ ها و بلبرینگ ها قطعاتی هستند که امکان حرکت نسبی بین دونقطه را ازطریق غلتش فراهم می کنند در واقع یاتاقان های لغزشی هستند.

١. از جهت تحمل نیرو : بیرینگ های رادیال( شعاعی ) بیرینگ های اکسیال ( محوری ) ٢. به جهت شکل غلتک ها : کروی استوانه ای ( رولر ) ٣.نوع حرکت : دورانی رفت و برگشتی ( خطی ) مزایای یاتاقان های غلتشی : ١. اصطکاکی در شروع حرکت کمتر است . ٢.از لحاظ نگه داری و سیستم روغن کاری ساده تر است . ٣. در واحد عرض میزان تحمل نیرو بیشتر است . ۴. از لحاظ ابعاد و کیفیت و عمر مفید استاندارد شده است . ۵. در بازار در دسترس است .

جنس بیرینگ جنس برینگ ها فولاد آلیاژی کرم داراست که تا عمق کافی سخت شده است یعنی غیر قابل نفوذ است ملاحظاتي كه درجنس بیرینگ در نظر گرفته شود، شامل سختي براي ظرفیت حمل بار، مقاومت به خستگي تحت شرایط تماس غلتشي وشرایط روانكار تمیز یا الوده و پایداري ابعادي مي باشند. براي قفسه ای ملاحظات شامل اصطكاك، كرنش، نیروهاي اینرسي و دربعضي موارد واكنش شیمیایي روانكارهاي خاص، حلال ها، خنك كننده ها و مبردها مي باشد.اهمیت نسبي ملاحظات فوق مي توان د تحت تاثیر پارامتره اي عملكردي دیگر مانند خوردگي، دماي بالا، بارهاي شوك و یا تركیبي از این شرایط و دیگر شرایط قرارگیرد. آب بندهاي تماسي در بیرینگ هاي غلتشي اثر قابل ملاحظه اي بركاركرد و قابلیت اطمینان بیرینگ دارند. لذا مواد سازنده آنها باید مقاومت عالي در مقابل اكسیداسیون، حرارت و واكنش شیمیایي داشته باشند. جنس رینگ ها و اجزاي غلتنده از فولاد بیرینگ سخت شونده عمقي مي باشد. جنس قفسه ها از متریال مختلفي شامل، اكثرا قفسه هاي ساخته شده از ورق فولادي پرسكاري شده از جنس ورق فولادي كم كربن، نورد گرم شده مي باشند.

قفسه برنجي از ورق پرسكاري شده دربعضي بیرینگ هاي كوچك و متوسط بكارمي رود و دركمپرسورها سیستم تبرید كه از امونیم استفاده مي شود قفسه هاي پلیمري به روش تزریق پلاستیك پلي امید 6.6 مي باشد، در جائیكه دما درمحدوده 40 – تا70 درجه سانتیگراد قابل استفاده است. قفسه هاي پرسكاري شده از جنس فولادي یا برنجي a -قفسه فولادي پرچ شده b -قفسه فولادي یا برنجي نوع نواري c -قفسه فولادي نوع پنجره اي فوق العاده d - قفسه فولاید یا برنجي از نوع Snap

a :قفسه ماشین كاري شده دو تكه به همراه پرچ b:قفسه ماشین كاري شده دو تكه پرچ شده سرخود c:قفسه ماشینكاري شده نوع چنگكي دوبل d :قفسه ماشین كاري شده نوع پنجره اي یك تكه e:قفسه پنجره اي پلیمري ساخته شده به روش تزریق پلاستیك f:قفسه ماشین كاري شده یك تكه از جنس رزین فنولي

شماره فني بیرینگ ها شماره فني بیرینگ ها به دو گروه اصلي تقسیم مي شود، شماره فني براي بیرینگ هاي استاندارد ( كه داراي ابعاد استاندارد) و شماره فني براي بیرینگ هاي خاص( داراي ابعادي مطابق با نیاز كاربرد خاص مي باشند و با شماره نقشه مربوطه مشخص مي شود. شماره فني اصلي بیرینگ مشخص كننده: 1-نوع 2-طراحي اصلي · 3-ابعاد خارجي استاندارد بیرینگ · 4- مشخص كننده پسوندها و پیشوندها است. 4-اجزاي بیرینگ و یا طرح و مشخصات متفاوت با طرح اصلي بیرینگ

نحوه انتخاب بیرینگ همه بیرینگهاي استاندارد داراي یك شماره فني اصلي مي باشند كه معمولا شامل ٣ تا ۵ رقم و یا تركیبي ازحروف و ارقام است.( نمودار١) XXX XX suffix=شماره فني یك بیرینگ را نمایش مي دهند bearing seriesبه سه رقم سمت چپ شماره فني است كه مي تواند رقم اول و دوم ان نیز حذف گرد اطلاق ميگردد. علامت اول نشان دهنده نوع بیرینگ است و میتواند یك یا چند حرف باشد. دو رقم بعدي مشخص كننده سري ابعاديISO مي باشند. كه رقم اول آن پهناي بیرینگ است(H یا T،B ) كه به صورت كد شده است. رقم دوم ارتفاع مقطع یا قطرخارجي بیرینگ(Selection Height) دو حرف اخر قطر بیرینگ است با واحد اینچ یا میلیمتر بر عدد ۵ است و براي به دست اوردن قطر داحلي بیرینگ باید دوعدد سمت راست را درعدد ۵ ضرب نمائیم (قطر رینگ داخلی ( شفت ) بدست می آید).

پارامترهای موثر در انتخاب برینگ ها : ١. فضای موجود ٢. میزان بار ٣. جهت نیرو از شعاعی به محوری ۴.خود میزانی ۵. سرعت ( سرعت بال بیشتر است ) ۶. دقت ٧.صدا ( صدای رول بیشتر است ) ٨.صلبیت : تغییر فرم پیلاستیک را ندارد ،الاستیک هستند و تغییرناپذیرند. ٩. حرکت محوری : هرگاه شفت در معرض حرارت باشد باید از رولبرینگ استفاده شود. ١٠ . نصب ( مونتاژ) و بیرون آوردن ( دمونتاژ) تذکر : ایجاد گرما از دست دادن دقت و ایجاد سروصدا و مقاومت زیاد در دوران از نشانی های خرابی برینگ است . انتخاب ابعاد بیرینگ با استفاده از معادلات عمر

علل تعویض برینگ ها : ١. خستگی ٢. سایش ( به علت نفوذ گردوغبار ) ٣. شکستن قفسه ۴. تغییر شکل پلاستیک در اثر بارهای سنگین

انطباقات : Fit مفهوم تلرانس : در تطبیق اندازه های دو قطعه که به نحوی با هم درگیر می شوند باید تلرانس را در نظر گرفت . حدود تلرانس در قیمت قطعه ساخته شده تاثیر دارد . هر قدر تلرانس کوچکتر شود قیمت قطعه بالاترمی رود. تلرانس به تعویض قطعه کمک می کند .معمولا برای ساخت یک قطعه در نقشه یک اندازه ی اسمی داریم و یک حد بالا و یک حد پایین ای قطعه به نام شفت ، میله یا محور نامیده می شود. تقسیمات کلی انطباقات : الف ) انطباقات سبک ١. آزاد ( روان ): لقی زیاد .برای جازدن به نیروی زیادی نیاز نیست. ٢.نسبتا روان : با لقی متوسط .برای جا زدن فشار کم دست نیاز است. ٣. فیت : با لقی کم . با فشار کف دست جا می رود. ۴. نسبتا سفت : بدون لقی : با ضربه سبک چکش ۵. خیلی سفت : تداخلی کم ، پرسی سبک . با نیروی پرس کم ب ) انطباقات سنگین : ١.پرسی : تداخلی متوسط با ضربه چکش سنگین درگیر می شود. ٢.پرسی محکم (تداخلی ) :با نیروی زیاد و اختلاف دما جا کمی خورد.نوع اتصال دائم ٣.پرسی سنگین : تداخلی سخت نیاز به اختلاف دما دارد . از نظر استحکام اتصال مثل جوشکاری است .

عوامل اصلی خرابي های زود هنگام بیرینگ ها (Poor Fitting) نصب غلط حدود ١۶ % از خرابیهای زودرس بیرینگ ها ناشی از نصب نادرست و عدم آگاهیاز وجود تجهیزات نصب صحیح است. نصب یا درآوردن صحیح و مؤثر بیرینگ ، با یکی از روشهای مکانیکی، هیدرولیکی یا حرارتی میسر است. بدین منظور ابزار وتجهیزات جدیدي را برای آسانتر و سریعتر کردن کار نصب و درآوردن بیرینگ ها را در بازار عرضه میگردد. بکارگیری فنون و ابزارهای تخصصی از دیگر مراحلمثبت در راه رسیدن به حداکثر زمان کار ماشین است. (Poor Lubrication) روانکاری ضعیف اگر بیرینگ های بسته یا آببنددار را کنار بگذاریم، با جرأت میتوان گفت که ٣۶ % از خرابی های زودهنگام بیرینگ ها در اثر انتخاب نادرست و اعمال مقدار ناکافیروان ساز( که در ٩٠ % کاربرده ا گریس است) رخ میده د (رقم ٣۶ % مربوط بهصنایع در کشورهای پیشرفته صنعتی است و در کشور ما به تجربه تا دو برابر اینرقم محتمل است). مسلماً بیرینگی که از روانکاری صحیح محروم باشد خیلی زودتراز طول عمر عادی اش خراب خواهد شد.

(Fatigue) خستگی بارگذاری بیش از حدّ و همچنین عدم سرویس یا سرویس نامنظم آنها موج ب ٣۴ % از خرابیهای زودهنگام بیرینگهاست. خرابی ناگهانی یا غیرمنتظره قابل اجتناب است چراکه بیرینگ های تحت بار زیاد یا آنهایی که سرویس دهی خوب ن شده اند، قبل ازخرابی کامل از خود علائمی بروز می دهندکه با استفاده از تجهیزات مراقبت وضعیت می توان آنها را آشکارسازی نموده و با اقدامات اصلاحی، خرابی را به تعویقانداخت.

عدم همراستایی یاMisalignmentچیست؟ هنگامیکه مرکزهای دوران دو محور ماشین متصل به یکدیگر، در یک امتداد قرار نگیرند عدم همراستایی ایجاد می گردد.دو نوع عدم همراستایی وجود دارد : موازی و زاویه ای. عدم همراستایی در دستگاهها همواره ترکیب این دو نوع است. مزایای همراستاسازی صحیح یا : Alignment طول عمر بیشتر بیرینگ های روی دستگاه های محرک و متحرک تنش کمتر روی کوپلینگ، کاهش خطر گرم شدن بیش از حد و شکستن آن سایش کمتر روی آببندها، کاهش خطر آلودگی و نشت روانکار کاهش در مصرف انرژی (بطور متوسط تا ١٥%) ارتعاش و سر و صدای کمتر افزایش زمان در حال کار ماشین

ده توصیه براي نگهداري بیرینگ ١. با احتیاط حمل و جابه جا کنید. ٢. محور (شافت) و هوزینگ را بازرسي کنید. ٣. از گرم کردن بیش از حد اجتناب کنید. ۴. ابزار و تجهیزات مناسب بکار برید. ۵. بیرینگ صحیح انتخاب کنید ۶. مراقب با پرس جا زدن بیرینگ باشید ٧. بیرینگ هاي نو را شستشو ندهید ٨. روانکاري صحیح الزامیست ٩. از همراستا بودن محورها مطمئن شوي. ١٠ . مراقب وضعیت کار دستگاه باشید

انواع ابزار مورد نیاز جهت دمونتاژ كردن یك بیرینگ

گردآورنده : محمدصادق بهار 91

بررسي وشناخت انواع بیرینگ · شماره فني بیرینگ · تلرانسها، لقي ها و انطباقات · روانكاري بیرینگ ·