โรคพิษสุนัขบ้าจะเป็นเพียงอดีต หากทุกคนร่วมมือแก้ไขอย่างจริงจัง

1. โรคพิษสุนัขบ้าจะเป็นเพียงอดีตหากทุกคนร่วมมือแก้ไขอย่างจริงจังโรคพิษสุนัขบ้าจะเป็นเพียงอดีตหากทุกคนร่วมมือแก้ไขอย่างจริงจัง วันป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโลก 8 กันยายน 2550

2. วันป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโลก ให้เวลา 1 นาที ให้คุณคิด และเขียนคำตอบของคำถามที่ว่า คุณรู้จัก “โรคพิษสุนัขบ้า”ดีแล้วหรือยัง ทำไมจึงต้องมี “วันป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโลก”

3. ทำไมเราต้องศึกษาเรื่องโรคพิษสุนัขบ้าทำไมเราต้องศึกษาเรื่องโรคพิษสุนัขบ้า • โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคที่ป้องกันได้ 100% แต่มีคนเสียชีวิตจากโรคนี้ทั่วโลกประมาณ 55,000 คนต่อปี ส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากสุนัข • นั่นหมายถึง ณ บางพื้นที่ในโลกนี้ มีคนเสียชีวิต จากโรคนี้เกือบทุกๆ10 นาที • ประมาณ 30-50% ของคนที่เสียชีวิตจากโรคนี้ เป็นเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 15 ปี • ประเทศไทยมีคนเสียชีวิตจากโรคนี้ 25 รายในปี 2549 • ในประเทศที่พัฒนาแล้วหลายประเทศ เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา มีการใช้วัคซีนป้องกันโรคนี้ทั้งในคนและสัตว์อย่างทั่วถึง ทำให้ประเทศเหล่านี้มีคนที่เสียชีวิตจากโรคนี้เหลือเพียงไม่กี่คนต่อปี

4. ทำไมจึงต้องมี “วันป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโลก” • เนื่องจากมีคนเสียชีวิตจากโรคนี้ทั่วโลกประมาณ 55,000 คนต่อปี • ประเทศไทยมีคนถูกสุนัขกัดและต้องได้รับวัคซีน ปีละไม่ต่ำกว่า 500,000 ราย • โรคนี้เป็นโรคที่ป้องกันได้ 100% ด้วยวัคซีนที่มีประสิทธิภาพ • ณ ขณะนี้ เรามีความพร้อมที่จะรับมือกับโรคพิษสุนัขบ้าแล้ว • ถึงเวลาแล้วที่พวกเราทุกคนจะร่วมมือช่วยกันทำให้โรคพิษสุนัขบ้านี้เป็นเพียงแค่ประวัติศาสตร์!

5. เราควรจะต้องรู้อะไรบ้างเกี่ยวกับโรคนี้:เราควรจะต้องรู้อะไรบ้างเกี่ยวกับโรคนี้: • ทำไมเราต้องศึกษาเรื่องโรคพิษสุนัขบ้า • โรคพิษสุนัขบ้าคืออะไร และมีความเป็นมาอย่างไร • สัตว์ชนิดใดบ้างที่ติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้ • เราจะติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไร • อาการแสดงของโรคพิษสุนัขบ้า • วิธีป้องกันการติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า

6. โรคพิษสุนัขบ้า(Rabies)คืออะไรโรคพิษสุนัขบ้า(Rabies)คืออะไร • โรคพิษสุนัขบ้า (Rabies) ถูกค้นพบ มานานกว่า 4,000 ปีแล้ว จากบันทึกและภาพเขียนทางประวัติศาสตร์ • เมื่อมีอาการแสดงของโรคนี้เกิดขึ้น ผู้ป่วยมีโอกาสเสียชีวิตเกือบ 100% (ในประเทศสหรัฐอเมริกาพบผู้ป่วยที่ติดเชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้ารอดชีวิตเพียงสองรายเท่านั้น) • โรคพิษสุนัขบ้า มีสาเหตุมาจาก การติดเชื้อไวรัส

7. ไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า (Rabies virus) คืออะไร • ไวรัส เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีขนาดเล็กกว่าแบคทีเรีย • ไวรัสไม่สามารถเจริญเติบโตนอกเซลล์สิ่งมีชีวิตได้ • ไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า มีรูปร่างคล้ายกระสุนปืน • ไวรัสโรคพิษสุนัขบ้า เข้าสู่ร่างกายคนและทำอันตรายต่อระบบประสาทส่วนกลาง Picture of rabies virus: Rabies virus is shaped like a submarine.

8. ระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System) คืออะไร • ระบบประสาทส่วนกลาง ประกอบด้วย สมอง (brain) และไขสันหลัง (spinal cord) • ระบบประสาทที่ปกติ มีความจำเป็นต่อการทำกิจกรรมทุกๆอย่างของเรา ทั้งด้านความรู้สึกนึกคิด การมองเห็น การหายใจ การกลืน การรับประทาน การเคลื่อนไหว รวมถึงการพูดจาด้วย

9. ไวรัสโรคพิษสุนัขบ้าทำอันตรายต่อระบบประสาทส่วนกลางไวรัสโรคพิษสุนัขบ้าทำอันตรายต่อระบบประสาทส่วนกลาง • หลังถูกสัตว์กัด เช่น ที่ขา ไวรัสจะแพร่กระจายไปตามเส้นประสาท จากไขสันหลัง สู่สมอง และวิ่งย้อนกลับมา ยังส่วนต่างๆของร่างกาย จุดที่ไวรัสเข้าสู่ร่างกาย

10. เราจะติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไรเราจะติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไร • เมื่อสัตว์ป่วยด้วยโรคพิษสุนัขบ้า สัตว์เหล่านั้นจะมีพฤติกรรมบางอย่างเปลี่ยนแปลงไป เช่น มีอาการคลุ้มคลั่ง มีพฤติกรรมอยากกัดคนหรือสัตว์อื่น หรือเปลี่ยนจากขี้ขลาดเป็นไม่กลัวคน • เราจะติดเชื้อเมื่อเราถูกสัตว์ที่ป่วยด้วยโรคพิษสุนัขบ้า กัด/ข่วน (แมว) • สุนัขที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้า ยังคงเป็นปัญหาใหญ่ ในหลายๆประเทศ รวมทั้งประเทศไทยด้วย • ในแถบอเมริกาเหนือ ยุโรป และประเทศที่พัฒนาแล้ว ส่วนใหญ่สุนัขได้รับเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าจากสัตว์ป่า แต่ไม่มีผลกระทบมากนักเนื่องจากมีการฉีดวัคซีนป้องกันอย่างทั่วถึง

11. สัตว์ชนิดไหนบ้างติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้สัตว์ชนิดไหนบ้างติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้ • สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าได้ • สัตว์ที่เป็นพาหะนำเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า มีหลากหลายชนิดของ ขึ้นอยู่กับพื้นที่ ที่สำคัญได้แก่ สุนัข ค้างคาว แรคคูน หมาจิ้งจอก แมว และสกั๊งค์ • สุนัขเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้คนติดเชื้อโรคนี้ทั่วโลก • บางประเทศเช่นประเทศสหรัฐอเมริกา มีการควบคุมโรคพิษสุนัขบ้าในสุนัขด้วยวัคซีนอย่างทั่วถึง สาเหตุหลักของโรคจึงมาจากสัตว์ป่า โดยเฉพาะค้างคาว

12. อาการของโรคพิษสุนัขบ้า (คน) • อาการเริ่มแรกคือ ปวดหัว มีไข้ และเจ็บคอ • มีอาการตื่นเต้น สับสน หวาดระแวง • ผู้ป่วยอาจรู้สึกเจ็บแปลบ ณ ตำแหน่งที่ถูกกัด • มีอาการประสาทหลอน (hallucinations) • มีอาการกลัวน้ำ (hydrophobia) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการหดเกร็งของกล้ามเนื้อบริเวณคอ • มีอาการอัมพาต (Paralysis) หรือมีความผิดปกติในการเคลื่อนไหวบางส่วนของร่างกายหลังจากได้รับเชื้อ • สุดท้ายมีอาการโคมาและเสียชีวิต ภายใน 2 สัปดาห์หลังแสดงอาการ

13. ค้างคาวกับโรคพิษสุนัขบ้าค้างคาวกับโรคพิษสุนัขบ้า • ค้างคาวเป็นสัตว์ที่สำคัญที่นำเชื้อ โรคพิษสุนัขบ้าในอเมริกาเหนือ • ประชาชนไม่ได้ตระหนักถึงการที่ถูกค้างคาวกัดมากนัก เนื่องจากแผลที่ถูกกัดมีขนาดเล็กมาก การป้องกัน: • วิธีป้องกันที่ดีที่สุด คือ ไม่จับค้างคาว • ถ้าพบค้างคาวในบ้าน ให้บอกผู้ปกครอง และแจ้งให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง. A small bat bite on a finger

14. จะทำอย่างไรเมื่อถูกสัตว์กัด:จะทำอย่างไรเมื่อถูกสัตว์กัด: • ล้างบริเวณแผลที่ถูกกัดให้สะอาด ด้วยน้ำและสบู่ อย่างน้อย 15 นาที • เด็กๆต้องแจ้งผู้ปกครองให้ทราบในทันที • พบแพทย์ เพื่อฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (post-exposure) • ติดต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องด้านสุขภาพและการควบคุมสัตว์ • ถ้าสัตว์ที่กัดเป็นสัตว์เลี้ยง เช่น สุนัข แมว ควรดูอาการแสดงของโรคพิษสุนัขบ้าเป็นเวลา 10 วัน • ถ้าสัตว์ที่กัดเป็นสัตว์ป่า ให้นำสัตว์มาตรวจหาเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า

15. การป้องกันหลังการสัมผัสโรคการป้องกันหลังการสัมผัสโรค • การให้แอนตี้บอดี้ต่อเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า บริเวณที่ถูกกัด สามารถป้องกันโรคได้ ถ้าฉีดก่อนที่เชื้อไวรัสมีการเพิ่มจำนวนในเซลและวิ่งเข้าสู่เส้นประสาท • ฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า ตามตารางการฉีดที่แพทย์กำหนด • วัคซีนที่ได้รับจะช่วยให้ร่างกายผลิตแอนตี้บอดี้ที่มาฆ่าเชื้อไวรัสได้ การฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่แขน

16. จะป้องกันตัวเองจากโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไรจะป้องกันตัวเองจากโรคพิษสุนัขบ้าได้อย่างไร • ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าให้กับสัตว์เลี้ยงเป็นประจำทุกปี ปีแรกต้องฉีด 2 ครั้ง • ไม่เล่นกับลูกสุนัขที่ยังไม่ได้ฉีดวัคซีน • หลีกเลี่ยงจากสัตว์จรจัดหรือสัตว์ป่า • ไม่ควรเก็บหรือนำสัตว์ป่าไว้ในบ้าน • ไม่ควรรักษาสัตว์ป่าที่ได้รับบาดเจ็บด้วยตนเอง • ถ้าพบสัตว์ที่ป่วย ให้ติดต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง • ดูแลภาชนะและอาหารของสัตว์เลี้ยงไม่ให้สัมผัสกับสัตว์จรจัดหรือสัตว์ป่า ที่อาจเป็นพาหะของเชื้อ

17. คุณช่วยได้...ปัญหาโรคพิษสุนัขบ้าคุณช่วยได้...ปัญหาโรคพิษสุนัขบ้า โรคพิษสุนัขบ้า สามารถควบคุม และทำให้หมดไปได้......โดย การมีส่วนร่วมของทุกคน รวมทั้งคุณ • ฉีดวัคซีนป้องกันโรคให้สัตว์เลี้ยง ทุกปี • ไม่เป็นต้นเหตุของปัญหาสุนัขจรจัดครองเมือง • สนับสนุนทุกกิจกรรมในการลดและป้องกันปัญหา สุนัขจรจัดและโรคพิษสุนัขบ้า

18. แหล่งความรู้ โรคพิษสุนัขบ้า • เว็บไซด์ โรคพิษสุนัขบ้า ภาษาไทย www.soonak.com • เว็บไซด์ ศูนย์ข้อมูลโรคติดเชื้อwww.cueid.org • เว็บไซด์กรมปศุสัตว์ http://www.dld.go.th/dcontrol/15Zoo/Rabies/Rebies.htm • World Rabies Day Website: • www.worldrabiesday.org • US Centers for Disease Control and Prevention (CDC) Rabies Website: • www.cdc.gov/rabies • CDC’s Kids Rabies Website: • www.cdc.gov/ncidod/dvrd/kidsrabies/ • World Health Organization • www.who.int • Pan American Health Organization • http://www.paho.org/english/ad/dpc/vp/rabia.htm • Alliance for Rabies Control • www.rabiescontrol.org