Εισαγωγή στη Δημιουργία ενός Συνεργατικού Σχηματισμού « Cluster »

1. Εισαγωγή στη Δημιουργία ενός Συνεργατικού Σχηματισμού «Cluster» στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

2. Εισαγωγικά (1) • Οι οικονομικές εξελίξεις, όπως • ύφεση • πληθωρισμός • τεχνολογική ανάπτυξη • νομισματικές κρίσεις • παγκοσμιοποίηση κ.λ.π. • μεταδίδονται ταχύτατα από χώρα σε χώρα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο η ανάγκη για διεθνοποίηση και οικονομική αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση.

3. Εισαγωγικά (2) • Για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων, γίνεται επιτακτική η ανάγκη στενότερων συνεργασιών, ομοειδών επιχειρήσεων με στόχο: • τηνταχύτερη ανάπτυξη , ή/και • ενσωμάτωση των τεχνολογικών εξελίξεων. • Οι συνεργασίες αυτές με γοργό ρυθμό σε όλες τις χώρες εξελίσσονται σε μορφές «επιχειρηματικών • συσπειρώσεων» ή «συστάδων • επιχειρήσεων» ή με τον • ευρέως διαδεδομένο όρο • “cluster”

4. Περιφερειακή Εξειδίκευση • Ένας από τους βασικότερους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επόμενη Προγραμματική Περίοδο (2014 - 2020)είναι η κατεύθυνση χρηματοδοτικών πόρων με βάση την αναγνώριση του συγκριτικού και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της κάθε Περιφερειακής Ενότητας σε: • συγκεκριμένους κλάδους • ομάδες παραγωγών • ομάδες επιχειρήσεων • συνδεδεμένες επιχειρήσεις, ιδρύματα, φορείς • δίκτυα συνεργατικών σχηματισμών

5. Πιλοτική Δράση του έργου ClusterPOLISEE Στο πλαίσιο αυτό έχει προταθεί και υλοποιείται από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος SOUTH EAST EUROPE τα ο έργο ClusterPoliSEE, η Πιλοτική Εφαρμογή για την προώθηση της σύστασης ενός Συνεργατικού Σχηματισμoύ (Cluster).

6. Τι είναι οι Συνεργατικοί Σχηματισμοί «Cluster» Οι Συνεργατικοί Σχηματισμοί «cluster» είναι ουσιαστικά Ομάδες οι οποίες αποτελούνται από συσχετιζόμενες μεταξύ τους επιχειρήσεις. Ο επιστημονικός ορισμός ενός “CLUSTER” (Michael Porter, 1990) είναι: «...γεωγραφικά κοντινές, ομάδες αλληλοσυνδεόμενων επιχειρήσεων, εξειδικευμένων προμηθευτών, παροχέων υπηρεσιών, συναφών βιομηχανιών και συσχετιζόμενων ιδρυμάτων (για παράδειγμα πανεπιστήμια, φορείς διαπίστευσης, εμπορικών συλλόγων κ.λ.π.) οι οποίοι συνδέονται μέσω κοινών τεχνολογιών και ικανοτήτων, σε συγκεκριμένα πεδία στα οποία ανταγωνίζονται αλλά και συνεργάζονται»

7. Κύρια Χαρακτηριστικά Ομάδων Δικτύωσης «Cluster» Να εξειδικεύονται σε ένα συγκεκριμένο τομέα – κλάδο επιχειρηματικής δραστηριότητας και να συνδέονται μεταξύ τους με κοινές τεχνολογίες και ικανότητες Nα αποτελούνται από συσχετιζόμενες επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται κοντά η μία την άλλη χωρικά Η λειτουργία τους πρέπει να βρίσκεται στην ίδια γεωγραφική περιοχή (διευκολύνοντας την επικοινωνία, τις διαμεταφορές κα) Nα συνεργάζονται καινα ανταγωνίζονται Να έχουν είτε τυπική μορφή (δηλαδή να αποκτήσουν και θεσμικό χαρακτήρα) ή άτυπη μορφή Τα clusters συνήθως δημιουργούνται σε περιφέρειες και ορισμένες φορές σε μία μόνο πόλη»

8. Η Ανάπτυξη των «Cluster» διακρίνεται σε τέσσερις (4) φάσεις: • Σύσταση – Ανάπτυξη κοινής αντίληψης & στόχων • Ανάπτυξη στρατηγικών δεσμών - εταιρικότητα • Ανάπτυξη Στρατηγικής & Οράματος / Προγραμματισμός • Υλοποίηση του Cluster – Ωρίμανση της Συστάδας • Μετασχηματισμός - Επέκταση

9. Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (1) • 1. Ανάπτυξη κοινής αντίληψης και στόχων (ΦΑΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ) • Ανεύρεση επιχειρήσεων που θα συμμετάσχουν • Ενημερωτικές ημερίδες • Παρουσίαση αμοιβαίων ωφελειών • Παρουσίαση πιθανών αδυναμιών • Εδραίωση εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της συστάδας

10. Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (2) • 2. Ανάπτυξη στρατηγικών δεσμών (ΦΑΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΟΤΗΤΑΣ) • Προσδιορισμός ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της περιοχής • Προσδιορισμός δεξιοτήτων μελών συνεργατικού σχηματισμού • Εντοπισμός αδυναμιών • Ανάπτυξη στρατηγικών / τυπικών δεσμών συνεργασίας • Προσδιορισμός δομής Cluster

11. Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (3) • 3. Ανάπτυξη στρατηγικής και οράματος δεσμών (ΦΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ) • Διαμόρφωση κοινού οράματος, στόχου και στρατηγικής • Αποτύπωση παρούσας κατάστασης • Προσδιορισμός αναγκών της αγοράς για το μέλλον • Πραγματοποίηση συνεντεύξεων με έμπειρα άτομα • Συζητήσεις μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών και των ειδικών της αγοράς • Ανταλλαγή ιδεών • Προσδιορισμός οράματος (Το όραμα στα πρώτα βήματα ανάπτυξης του cluster μπορεί να είναι πολύ ευρύ, όπως «Σε πέντε χρόνια να έχει διπλασιαστεί ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων του cluster»)

12. Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (4) • Υλοποίηση του Cluster (ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΔΑΣ) • Ανάπτυξη Σχεδίου Δράσης και Πρωτοβουλιών (Ποιες Δράσεις θα υλοποιηθούν) • Προσδιορισμός αναμενόμενων αποτελεσμάτων • Αναγνώριση απαιτούμενων πόρων • Προσδιορισμός ποιοι από τα μέλη του cluster έχουν την τεχνογνωσία και τις δεξιότητες • Σύσταση διοίκησης • Σύσταση ομάδων δράσης (taskforce) με τη συμμετοχή ενός τουλάχιστον μέλους της ομάδας διοίκησης (leadership group).

13. ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΜΙΑΣ ΣΥΣΤΑΔΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (CLUSTER) Επιχειρήσεις «κορμού» Υποστηρικτικοί Φορείς Ανάπτυξη Κοινών Υπηρεσιών γνώσης Ανάπτυξη Κοινών Υποδομών

14. Οφέλη για τις επιχειρήσεις που θα συμμετάσχουν στο CLUSTER (1) • Άμεση και έγκαιρη πληροφόρηση • Ευκολότερη πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες και αγορές • Αύξηση δεξιοτήτων • Πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό • Ανάπτυξη καινοτομίας • Βελτίωση διαπραγματευτικής ικανότητας • Επίτευξη οργανωτικών βελτιώσεων • Εισαγωγή νέων τεχνολογιών

15. Οφέλη για τις επιχειρήσεις που θα συμμετάσχουν στο CLUSTER (2) • Εξειδικευμένη παραγωγή Ενοποίηση προμηθειών Μεγαλύτερες εκπτώσεις • Αύξηση παραγωγικότητας • Ταχύτερη πρόσβαση στην καινοτομία • Διευκόλυνση στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών • Προώθηση νέων προϊόντων και υπηρεσιών • Ευκολότερη εξασφάλιση χρηματοδοτικών πόρων • Διεθνοποίηση

16. Οφέλη για τις επιχειρήσεις που θα συμμετάσχουν στο CLUSTER (3) • Προσέλκυση ζήτησης • Ενθάρρυνση νέας επιχειρηματικότητας • Ενθάρρυνση μετεγκατάστασης υφιστάμενων επιχειρήσεων • Ενδυνάμωση κοινωνικών και άλλων δεσμών • Βελτιωμένη ροή πληροφοριών • Δυνατότητα για την δημιουργία υποδομών • Ανάπτυξη τοπικής οικονομίας • Μείωση ανεργίας

17. Ανασταλτικοί Παράγοντες Δημιουργίας Cluster • Παραδοσιακή δομή – Μικρό μέγεθοςεπιχειρήσεων. • Ο οικογενειακός χαρακτήρας των επιχειρήσεων δημιουργεί μία αντίληψη ότι η επιχείρηση είναι «προσωπική ή οικογενειακή υπόθεση», με αποτέλεσμα να απομονώνει τις επιχειρήσεις. • Μειωμένη δυνατότητα ανάληψης ρίσκου • Εσωστρέφεια • Έλλειψη συνεργατικής κουλτούρας • Έλλειψη ενημέρωσης • Χαμηλός βαθμός καινοτομίας

18. Παράγοντες επιτυχίας ενός cluster (1) • Ευελιξία επιχειρήσεων • Ύπαρξη χρηματοδοτικών πόρων • Σαφή και κοινή αντίληψη των αλλαγών και προκλήσεων εξωτερικού περιβάλλοντος των επιχειρήσεων που θέλουν να συνεργασθούν • Ετοιμότητα μελών / εταίρων συστάδας • Τοπικός παράγοντας. Η Ελλάδα, λόγω της διαφορετικότητας που παρουσιάζει σε κάθε τοπική κοινωνία και την αποκέντρωση των πανεπιστημιακών και τεχνολογικών ιδρυμάτων, έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει επιχειρηματικές συνεργατικές μορφές.

19. Παράγοντες επιτυχίας ενός cluster (2) • Ισότιμη συμμετοχή μελών στη συστάδα • Τεχνολογική ωριμότητα • Κλίμα συνεργασίας και εμπιστοσύνης • Αποδοχή «εξωτερικών φορέων προώθησης» της συστάδας • Διαθεσιμότητα γενικών υποδομών (μεταφορικό δίκτυο, τηλεπικοινωνίες, τραπεζικό σύστημα κλπ.)

20. Παράγοντες επιτυχίας ενός cluster (3) • Ύπαρξη ισχυρής και σαφούς ηγεσίας στο δίκτυο • Ύπαρξη κοινών εγκαταστάσεων παραγωγής • Χαμηλό επίπεδο εσωτερικού ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρήσεων του δικτύου • Ανάγκη προΰπαρξης δοκιμασμένης συνεργασίας ή διαβούλευσης των εν δυνάμει εταίρων της συστάδας, • μέσω δικτύωσης των επιχειρήσεων.

21. Συζήτηση – Απορίες