Zadania dla właścicieli lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa

1. Zadania dla właścicieli lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa Świerklaniec, 28.02.2013

2. Ustawa o lasach z dnia 28.09.1991r (Dz.U. z 2011r nr 12 poz.59 z późn.zmian.): Art. 3 Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt : 1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10ha, pokryty roślinnością leśną lub przejściowo jej pozbawiony 2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej. Art. 5 Nadzór nad gospodarką leśną sprawują: …1.2) starosta w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa …5) Starosta może, w drodze porozumienia, powierzyć prowadzenie w jego imieniu spraw z zakresu nadzoru (..) nadleśniczemu Lasów Państwowych

3. Art. 7 Trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według (…) uproszczonego planu urządzania lasu, z uwzględnieniem w szczególności następujących celów: • Zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą • Ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych (..) • Ochrona gleby i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym • Ochrona wód powierzchniowych i głębinowych, retencja zlewni (..) • Produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu

4. Art. 8 Gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad: • Powszechnej ochrony lasów • Trwałości utrzymania lasów • Ciągłości i zrównoważonego wykorzystania funkcji lasów • Powiększania zasobów leśnych Art. 9 W celu zapewnienia powszechnej ochrony lasów właściciele lasów są obowiązani do kształtowania równowagi w ekosystemach leśnych oraz podnoszenia naturalnej odporności drzewostanów.

5. Art. 13 Właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, a w szczególności: 1. Zachowania w lasach roślinności leśnej oraz naturalnych bagien i torfowisk 2. Ponownego wprowadzania roślinności leśnej w lasach w okresie 5 lat od usunięcia drzewostanu 3. Pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej 4. Przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w (..) uproszczonym planie urządzania lasu lub decyzji (..) 5. Racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację wszystkich funkcji przez: a) pozyskiwanie drewna w granicach nieprzekraczających możliwości produkcyjne lasu b) pozyskiwanie surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu w sposób zapewniający możliwości ich biologicznego odtwarzania, a tkże ochronę runa leśnego.

6. Uproszczony Plan Urządzania Lasu , Inwentaryzacja Stanu Lasu Uproszczony plan urządzania lasu – plan opracowany dla lasu o obszarze co najmniej 10ha, stanowiącego zwarty kompleks leśny, zawierający skrócony opis lasu i gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz podstawowe zadania dotyczące gospodarki leśnej. Dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10ha, niestanowiących własności Skarbu Państwa, zadania z zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty wydana na podstawie inwentaryzacji stanu lasów. Uproszczony plan urządzania lasu oraz Inwentaryzacja stanu lasu sporządzane są na 10lat.

9. Uproszczony Plan Urządzania Lasu

11. Wskazania gospodarcze ODN-ZRB odnowienie zrębów ODN-HAL odnowienie halizn ODN-POR odnowienie powierzchni porolnych ODN-PLAN odnowienie plantacji drzew szybkorosnących ODN-ZŁOŻ odnowienie w rębniach złożonych ODN-LUK odnowienie luk ODN-IIP wprowadzenie II piętra ZAL-NIEU zalesienia nieużytków POPR poprawki i uzupełnienia PIEL pielęgnowanie gleby CW czyszczenia wczesne CP czyszczenia późne CP-P czyszczenia późne z pozyskanie masy PODSZ wprowadzanie podszytów MA-REG lokalna regulacja stosunków wodnych MA-FIT fitomeliorację MA-MIN nawożenie mineralne

12. AGROT specjalne zabiegi agrotechniczne Z-SADZK sadzenie krzewów do zadrzewień Z-SADZD sadzenie drzew do zadrzewień Z-PIELK pielęgnowanie krzewów w zadrzewieniach Z-PIELD pielęgnowanie drzew w zadrzewieniach IA rębnia zupełna wielkopowierzchniowa IB rębnia zupełna pasowa IC rębnia zupełna smugowa IIA rębnia częściowa wielkopowierzchniowa IIB rębnia częściowa pasowa IIC rębnia częściowa smugowa IID rębnia częściowa gniazdowa IIAU rębnia częściowa wielkopowierzchniowa-uprzątające IIBU rębnia częściowa pasowa-uprzątające IICU rębnia częściowa smugowa-uprzątające IIDU rębnia częściowa gniazdowa-uprzątające IIIA rębnia gniazdowa zupełna

13. IIIB rębnia gniazdowa częściowa IIIAU rębnia gniazdowa zupełna-uprzątające IIIBU rębnia gniazdowa częściowa-uprzątające IVA rębnia stopniowa gniazdowa IVB rębnia stopniowa brzegowo-smugowa IVC rębnia stopniowa smugowa IVD rębnia stopniowa gniazdowa udoskonalona IVA rębnia stopniowa gniazdowa-uprzątające IVB rębnia stopniowa brzegowo-smugowa-uprzątające IVC rębnia stopniowa smugowa-uprzątające IVD rębnia stopniowa gniazdowa udoskonalona-uprzątające V rębnia przerębowa PŁAZ uprzątanie płazowin PRZEST uprzątanie nasienników, przestojów DRZEW uprzątanie drzew na powierzchni nieleśnej TW trzebież wczesna TP trzebież późna

14. Czyszczenie wczesne Zabieg pielęgnacyjny polegający na usuwaniu niektórych, wybranych drzewek z założonej uprawy. Ma na celu kształtowanie struktury gatunkowej, wysokościowej i wzmaganie procesu obiegu materii w drzewostanach (np. średnio na 1ha wysadza się 8tys sadzonek, do wieku dojrzałego na tej powierzchni pozostanie nie więcej niż 300-600drzew) Czyszczenie późne Zabiegi pielęgnacyjne wykonywane w drzewostanach w fazie młodnika (od ok. 7-10rok do 20-25lat). Celem jest regulowanie składu gatunkowego, regulowanie zagęszczenia i odpowiedniego rozmieszczenia drzew w młodniku, jako czynnika kształtującego wartość techniczną produkowanego surowca drzewnego oraz utrzymującego sprawność siedliska. Ponad to wyrównanie tempa wzrostu drzew przez usuwanie lub unieszkodliwianie nadmiernie wybujałych osobników oraz poprawa jakości i zdrowotności drzewostanu przez usuwanie osobników wadliwych, szkodliwych lub chorych (selekcja negatywna).

15. Trzebież wczesna Celem jest: • zabezpieczenie najwartościowszych składników drzewostanu • Polepszenie jakości produkowanego surowca drzewnego przez eliminowanie drzew wadliwych i przez prawidłowy proces oczyszczenia się pni z dolnych gałęzi i okółków • Zwiększenie biologicznej i statycznej odporności drzewostanu na działanie czynników abiotycznych • Poprawa stanu sanitarnego lasu • Wzmożenie przyrostu drzew najwartościowszych Trzebież późna Celem jest: • Zwiększenie produkcyjności siedliska przez intensyfikację procesów glebowych wywołanych większym udostępnieniem światłą, ciepła i wilgoci • Dostarczenie grubszych użytków między rębnych i o większej wartości – w ilościach dyktowanych potrzebami hodowlanymi drzewostanu • Przygotowanie drzewostanu do odnowienia • Spotęgowanie ochronnej, krajobrazowej i środowiskotwórczej roli lasu

16. Metoda prowadzenie cięć trzebieżowych: Selekcja pozytywna polegająca na wyborze drzew dorodnych i szkodliwych (z punktu widzenia zdrowotności i zagrożenia dla drzew dorodnych czyli bicze, rozpieracze, drzewa pochyłe, deformujące koronę itd.) Zadaniem jest kształtowanie struktury biosocjalnej drzewostanu i czynna poprawa warunków wzrostu drzew dorodnych. Postępowanie: • Poinformowanie Nadleśnictwa /służb terenowych/ o planowanych pracach • Wizja w terenie przedstawiciela służb terenowych nadleśnictwa w celu doradzenia • Po wycince należy poinformować o tym fakcie służby terenowe, w celu ocechowania drewna i wydania dokumentu stwierdzającego legalności pozyskania drewna.

18. Przykładowa płytka do numerowania drewna w lasach prywatnych

21. Odnowienie zrębów, odnowienie halizn, odnowienie luk Zrąb – ostatni etap w życiu drzewostanu użytkowanego gospodarczo. Podczas zrębu usuwa się jednorazowo (zrąb zupełny) lub etapami wszystkie drzewa na powierzchni. Zręby zaplanowane w planie urządzenia lasu wykonywane na różnych etapach rębni. Zręby nieplanowane wykonywane są na powierzchniach silnie zniszczonych przez różnego rodzaju klęski żywiołowe, choroby czy gradacje szkodliwych owadów Halizna -powierzchnia leśna, która nie została odnowiona, obsadzona (sztucznie lub naturalnie), w ciągu dwóch lat od wycięcia drzewostanu. Halizną można również nazwać kilkuletnią uprawę leśna o zbyt niskim zadrzewieniu – uprawa lub młodnik I klasy wieku o zadrzewieniu poniżej 0,5 – lub jakości. Luka – niewielka powierzchnia leśna pozbawiona drzewostanu, wymagająca obsadzenia.

22. Postępowanie: • Przygotowanie gleby: • Pełna orka na głębokości 50-60cm (gleby silnie zadarnione, żyźniejsze) • Pełna orka ze spulchnieniem pogłębiaczem • Wyoranie bruzd o szerokości do 70cm co 1,4m ze spulchnieniem • Wyoranie rabatów i rabatowałków ( na glebach okresowo nadmiernie wilgotnych) • Wykonanie talerzy – mechanicznie lub ręcznie Należy dążyć do jesiennego przygotowania gleby w roku poprzedzającym sadzenie (po drugiej połowie sierpnia)

23. 2. Wykonanie odnowienia Optymalna porą odnowień jest wiosna (ew. jesień). Dostarczone sadzonki do czasu wysadzenia przechowujemy w dole głębokości ok. 40-50cm. Dół powinien być wykopany pod osłoną drzew. Wielkość dołu zależy od ilości przechowywanych sadzonek, nie powinien być jednak węższy niż 2m. Ściany powinny być pionowe. Na dnie dołu układamy sadzonki cienkimi warstwami i w każdej warstwie przykrywamy systemem korzeniowy ziemią, przyciskając, aby nie było dostępu powietrza do korzeni. Następnie dół przykrywamy gałęziami iglastymi, tak aby był dopływ powietrza. Taki dół chroni sadzonki przez kilka dni.

24. Sadzenie ręczne: • Sadzenie w szparę pod kostur – jednoroczne sadzonki sosny • Sadzenie w jamkę – wielolatki oraz sadzonki z silnym systemem korzeniowym • Sadzenie w dołki pod szpadel Pielęgnacja -spulchnienie gleby -niszczenie chwastów wokół sadzonek -poprawa formy drzew

25. Postępowanie: • Przygotowanie gleby • Zakup i sadzenie sadzonek • Poinformowanie nadleśnictwa • Odbiór prac przez służby terenowe ze spisaniem protokołu

26. Rębnia - system użytkowania i odnawiania lasu. Określa zespół zasad i czynności z zakresu użytkowania lasu, mających na celu stworzenie najkorzystniejszych warunków dla odnowienia lasu o właściwym, z punktu widzenia gospodarki leśnej, składzie gatunkowym drzew i uzyskania pożądanej budowy drzewostanu. Sposób prowadzenia cięć w użytkowaniu rębnym drzewostanu, połączony jest zazwyczaj ze specyficznymi sposobami odnowienia i pielęgnowania. Rębnia przede wszystkim wpływa na piętrowość drzewostanu, dąży do pożądanego składu gatunkowego i umożliwia jego utrzymanie, poprawia formę zmieszania i strukturę wiekową przyszłego drzewostanu. Rębnie uściślają postępowanie gospodarcze, nadają kierunek odnowieniu i przyszłej strukturze drzewostanów, wpływając pośrednio na wydajność siedliska.

27. IB Rębnia zupełna – polega na jednorazowym usunięciu z określonej powierzchni całego drzewostanu. W efekcie na otwartej powierzchni zrębowej powstają przestrzenne i rozgraniczone uprawy równowiekowe. Rębnia zupełna pasowa – o szerokości zrębu 31-60m lub maksymalnej powierzchni do 4ha, stosowane głównie w drzewostanach gatunków światłożądnych.

28. Postępowanie: • Poinformowanie Nadleśnictwa /służb terenowych/ o planowanych pracach • Wizja w terenie przedstawiciela służb terenowych nadleśnictwa w celu doradzenia • Po wycince należy poinformować o tym fakcie służby terenowe, w celu ocechowania drewna i wydania dokumentu stwierdzającego legalność pozyskania drewna.

29. PGL LP Nadleśnictwo Świerklaniecul.Oświęcimska 1942-622 Świerklaniec swierklaniec@katowice.lasy.gov.pltel. +48 32 284 48 68, fax +48 32 700 33 71 Dziękuję za uwagę