Service Oriented Architectures

1. Service Oriented Architectures Alles wat je altijd al over SOA’s wilde weten maar nooit hebt durven vragen… Zoetermeer, 17-11-2005 Erwin Oord erwin.oord@vka.nl

2. Agenda – Service Oriented Architectures • Wat is de essentie van service-oriëntatie ? • Wat zijn de voordelen ? • Top/down of toch maar bottom/up ? • Hoe bouw je een businesscase voor SOA’s ? • Zijn er valkuilen of zwakke plekken in het concept ? • Wat kan VKA voor haar cliënten doen ? 2

3. Interfacing is transactioneel van aard Communicatie via vaste koppelvlakken Autonome functie met relevantie in businessdomein Een service is een autonome component die business-relevante, vast gedefinieerde diensten verleent • Autonoom, dus geen afhankelijkheden van externe processen of systemen • Verleent diensten met een duidelijke betekenis in het business-domein • Benaderbaar van buitenaf via vooraf gedefinieerde koppelvlakken • Interfacing met de omgeving is transactioneel van aard 3

4. samenhangende processtappen, bv. GBA-controles Proces 1 Proces 2 Proces 3 Component t.b.v. GBA-acties Proces 1 Proces 2 Proces 3 Als die componenten gaan interacteren via services, dan ontstaat een zuivere service oriented architecture • Tot nog toe waren ‘vastgeroeste’ bedrijfsprocessen leidend in de organisatie van een onderneming… • In de nieuwe opzet zijn de processen nog slechts flexibele interactiepatronen tussen autonome businesscomponenten 4

5. Zo’n service oriented architecture biedt verscheidene voordelen ten opzichte van traditionele architecturen Vergroot flexibiliteit Bespaart kosten Verkort time-to-market Vergemakkelijkt uitbesteding of SSC 5

6. Service-oriëntatie gaat vanaf INK-ontwikkelingsniveau 3 waarde opleveren voor een organisatie Waarde van service-oriëntatie Ontwikkelingsfase (volgens INK) Activiteit- gebaseerd Proces- gebaseerd Systeem- gebaseerd Keten- gebaseerd Transformatie- gebaseerd 6

7. Open model ESB-model Servicevrager Servicevragers V V1 V2 V3 V4 V5 Zoeken Service Enterprise Service Bus T A A1 A2 A3 Registreren ‘Telefoonboek’ Service- aanbieder Service-aanbieders Binnen een SOA zijn er twee modellen om service-vrager en service-aanbieder bij elkaar te brengen 7

8. Service-oriëntatie grijpt in op alle drie de lagen van ons architectuurmodel (business/informatie/technologie) • Een businesscomponent kan alleen autonoom zijn als die autonomie ook in de onderliggende lagen gewaarborgd is Businesslaag Informatielaag Technologielaag 8

9. Een top/down-aanpak ligt dan voor de hand, maar ook een bottom/up-aanpak heeft aantrekkelijke kanten • Top/down-aanpak: • Is direct gerelateerd aan businessstrategie • Onderkennen kernactiviteiten (= kerncomponenten) • Faciliteert uitbesteding of concentratie op businessniveau • Is gebaat bij een lange-termijnvisie en –aanpak • Aanzienlijke investeringen • ‘De cost gaet voor de baet uyt’ • Bottom/up-aanpak: • Doorgaans gedreven vanuit de ICT-afdeling • Implementeren technologie-services relatief eenvoudig • Afbakening domeinen in ICT veelal scherper te definiëren • Biedt mogelijkheden op kortere termijn • Quick-wins • Lagere complexiteit door niet betrekken business-issues 9

10. Toekomstigebaten met SOA Toekomstige baten zonder SOA Toekom-stige kosten met SOA Toekom-stige kosten zonder SOA Initiële investering in SOA Vanwege de lange looptijd en aanzienlijke investering is een gedegen kosten-/batenanalyse essentieel • Baten en kosten (initieel en toekomstig) van de SOA moeten opwegen tegen baten en kosten van ‘niets doen’ • Scenario met SOA: • Initiële investering in SOA • Verwachte kosten ontwikkelen services • Verwachte baten van service-oriëntatie • Scenario zonder SOA: • Verwachte kosten ontwikkelen traditioneel • Verwachte baten traditioneel 10

11. Bij het scenario met SOA vallen initiële en toekomstige kosten en baten in een beperkt aantal groepen • Initiële kosten • Investering in infrastructuur • Investering in ombouwen bestaande systemen • Creëren van servicedelivery-organisaties incl. opleiding • Communicatie en verwachtingsmanagement • Initiële baten • Zijn er niet ! • Toekomstige kosten • Meerkosten van ontwikkelen van nieuwe services bij systemen • Exploitatiekosten infrastructuur en generieke voorzieningen • Toekomstige baten • Besparingen op beheer door consolidatie bestaande systemen • Besparingen op ontwikkeling door hergebruik en samenwerk • Competitief voordeel door lagere time-to-market 11

12. Bij het bouwen van een SOA-businesscase is het goed te focussen op de belangrijkste invloedsfactoren • Business-factoren • Veranderlijkheid van processen • Standaardisatie in activiteiten • Verdeling verantwoordelijk-heden in de organisatie Invloed van deze factoren moet onderzocht worden, en kan zowel negatief als positief uitvallen! • Informatie-factoren • Gemeenschappelijkheid info • Belang beveiliging informatie • Gedistribueerde verwerking van gegevens • Technologie-factoren • Structuur van de bestaande systemen (monolithisme) • Toegankelijkheid van de bestaande systemen (API) 12

13. Service-oriëntatie is een stap vooruit maar is zeker geen heilige graal (of konijn uit de hoge hoed) • Issues die implementatie kunnen bemoeilijken, ook bij een positieve businesscase: • Onbalans tussen initiële kosten en toekomstige baten • Aanpassingen nodig in bedrijfsprocessen (aansturing services) • Aanpassingen nodig in organisatie (anders beleggen verantwoordelijkheden) • Technische onmogelijkheden in bestaande systemen 13

14. VKA kan op meerdere manieren haar cliënten helpen bij vragen t.a.v. SOA-besluitvorming en -implementatie Audit / Contra-expertise Haalbaarheids-onderzoek Begeleiden implementatie Opstellen businesscase Keuze tooling en standaarden Ontwerpen architectuur Leverancier-selectie Awareness-workshops 14

15. Einde. • Meer weten over dit onderwerp? • Lees ons artikel “Een SOA verdient een businesscase” in het novembernummer van INFORMATIE, of op http://www.vka.nl • Of neem contact op met • Erwin Oord (erwin.oord@vka.nl) • Erik van Ginneken (erik.van.ginneken@vka.nl) 15