ZŁOTA REGUŁA ZŁOTYM ŚRODKIEM SANACJI SYSTEMU FINANSÓW JST

1. ZŁOTA REGUŁA ZŁOTYM ŚRODKIEM SANACJI SYSTEMU FINANSÓW JST dr Mirosław Czekaj Skarbnik m. st. Warszawa Skarbnik UMP EUROPEJSKI KONGRES GOSPODARCZY Katowice 2012 r.

2. Złota reguła finansów publicznychzasada dyscyplinowania finansów publicznych Wydatki bieżące muszą być pokryte w całości przez bieżące dochody budżetowe Deficyt jest dopuszczalny jedynie w budżecie majątkowym (inwestycyjnym) Zdolność kredytowa (np. miasta) zależy od skali nadwyżki z budżetu bieżącego W Polsce ustawowo złota reguła obowiązuje jedynie JST

3. Reguła fiskalna Definicja: system motywacyjny lub mechanizm, który wprowadza na pewien okres (średnio- do długoterminowy) ograniczenia głównych zmiennych fiskalnych (dochody, wydatki, zadłużenie) przy użyciu limitów ilościowych. Atrybuty reguły fiskalnej: • ilościowy wskaźnik budżetowy, np. maksymalny wskaźnik zadłużenia do PKB podmiotu, limit wydatków w wartościach nominalnych, równowaga dochodów i wydatków budżetowych • wysoka ranga prawna, potwierdza długoterminowy charakter • spójność z przyjętą strategią finansową i gospodarczą • prostota i zrozumiałość • procedury monitorowania lub egzekwowania realizacji reguły (sankcje za nieprzestrzeganie)

4. Wydatkowe reguły fiskalne Najczęściej stosowane reguły wydatkowe: • limit wydatków w wartościach nominalnych/realnych • stopa wzrostu wydatków nominalna/realna Zalety: • ułatwiają rozwiązywanie problemu deficytu na poziomie źródeł jego powstawania • możliwe do zastosowania na etapie przygotowania budżetu • minimalne ryzyko pro-cykliczności (wyłączone z limitu wydatków wrażliwych na zmiany koniunktury np. zasiłki dla bezrobotnych) Wady: • ogranicza władzę publiczną w rozmiarach wydatków publicznych • brak odporności na wstrząsy wydatkowe • redukcja wydatków osłabia ich jakość tj.: • stwarza zachętę do optymistycznych prognoz dochodów • utrudnia ich projektowanie reguł (dylemat wielkości planowanych czy zrealizowanych, „pokusa” wyłączeń, ...)

5. Złota reguła fiskalna Definiowana jako pokrycie wydatków bieżących tylko dochodami bieżącymi. Dług tylko na finansowanie wydatków majątkowych i planowanych rozchodów. Ramy prawne Art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.Unr 157 poz. 1240): 1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki 2.  Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki 3.  Wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki jedynie o kwotę związaną z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3, w przypadku gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku budżetowym

7. mld zł % PKB Wynik JST w latach 2000-2015, dla roku 2012 „bezpieczna prognoza”,a od 2013 roku prognozy wg WPF-edycja 2012 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MF oraz GUS Za 2011 rok – dane wg. wstępnego wykonania