Download
1 / 15
E N D
BASINÇ VE RÜZGAR RÜZGARIN BASINCA ETKİSİ
BASINÇ Atmosfer Basıncı: Açıkhava da, katı ve sıvılar gibi gazmoleküllerinin ağırlığından dolayı dokunduğu yüzeylere bir kuvvet uygular.Bu kuvvetin birim yüzeye düşen payına açık hava basıncı veya atmosfer basıncı denir.Basınç,cıvalı bir barometreyle ölçülür. • Normal Basınç: - Deniz seviyesinde, - 45° enleminde, - 15°C sıcaklıkta ölçülür.Normal basınç olması için basıncın,1033gr,1013 MB ya da 760mm cıva basıncına eşit olması gerekir.Eğer;bu değerlerden fazla ise yüksek basınç(antisiklon),düşük ise alçak basınç(siklon) denir.
BASINCA ETKİ EDEN ETMENLER • Sıcaklık:Sıcaklık,yeryüzünün güneşten aldığı ısı oranına denir ve termometreyle ölçülür.Isınan hava hafifler ve yükselir,yere yaptığı basınç azalır.Soğuyan hava ise yoğunlaşır ve ağırlaşır ve yaptığı basınç artar.Sıcaklık,iklim elemanlarının en önemlisidir çünkü mevsimlere veya saatlere göre değişir. • Yükselti:Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça atmosferin kalınlığı ve yoğunluğu azalır bu yüzden;basınç da azalır.Yükseldikçe her 200 m de 1°C sıcaklık azalır. • Sebepleri: Troposferin daha çok yerden yansıyan ışınlarla ısınmasıdır. Ayrıca sıcaklığı tutan nem ve karbondioksit gibi gazların yere yakın yerlerde olmasıdır. • Sıcaklığın dağılışında yükseltinin etkisine örnekler: • Ekvatoral bölgede daimi karlar görülmesi. • Yükselici hava hareketlerinin yağış bırakması. • Yükseklere kar yağarken, alçaklara yağmur yağması. • Bir dağ yamacı boyunca yükseldikçe bitki örtüsünün değişmesi
RÜZGARIN MEVSİMLERE ETKİSİ Mevsimler:Eksen eğikliğinden dolayı güneş ışınlarının düşme açısı yıl boyunca değişir. Bu değişim Ekvatora yakın yerlerde az olduğundan, buralarda yıllık sıcaklık farkı azdır. Ekvatordan uzaklaştıkça değişim artar ve yıllık sıcaklık farkı da artar.Sıcaklık yönüyle basıncı etkiler.Bir yerde mevsim değişikliği olmuşsa,sıcak havadan sonra soğuk hava etkili olursa basınç değişikliği olur ya da tersi olur. • Yoğunluk:Atmosferdeki su buharı,toz zerrecikleri gibi maddelerin artması,yoğunluğun artmasına yani basıncın artmasına neden olur ya da tersi olur.
YERYÜZÜNDEKİ SÜREKLİ BASINÇALANLARI • 1. Termik Basınç Alanları(Kuşakları): • • Ekvatoral Alçak Basınç Alanı (Tropikal Siklon):Ekvatoral bölge üzerinde bütün Dünya’yı kuşatan sürekli bir alçak basınç alanı uzanır. Bunun nedeni buraların devamlı ısınmasıdır. Bu basınç kuşağı kışın güneye, yazın da kuzeye doğru genişler. • • Kutuplar Yüksek Basınç Alanı (Polar Antisiklon):Kutuplar yıl boyunca soğuk olduklarından, buralarda sürekli bir yüksek basınç alanı oluşmuştur. Bu basınç alanı kışın genişler, yazın da daralır. • 2. Dinamik Basınç Alanları(Kuşakları): • • Ekvator Üstü Yüksek Basınç Alanı (Subtropikal Antisiklon):Ekvatoral bölgede, ısınarak yükselen hava kütleleri üst alizeler halinde kutuplara doğru eserken, gerek Dünya’nın ekseni etrafında dönmesinden, gerekse yerçekimi ve soğumadan dolayı 30° enlemleri civarında alçalır. Sonuçta, bu enlemlerde yüksek basınç alanı oluşur. • • Kutup Altı Alçak Basınç Alanı (Subpolar Siklon):Batı ve Kutup rüzgârları, 60° enlemleri civarında karşılaştıktan sonra yükselirler. Sonuçta bu enlemlerde alçak basınç alanı oluşur.
BASINÇ ALANLARI • Alçakbasınçalanlarında; • Yükselicihavahareketivardır. • Havahareketiçevredenmerkezedoğrudur. • Yıllıkyağışı fazla olanyerler. • Gökyüzükapalı-bulutlu • Yerinısıkaybıazdır. Sıcaklıkfarkı az. • Bitkiörtüsügürdür. • YüksekBasınçalanlarında; • Alçalıcıhavahareketivardır. • Havahareketimerkezdençevreyedoğrudur. • En azyağışlıyerler • Gökyüzüaçık. • Yerinısıkaybıfazla. Sıcaklıkfarkıfazladır. • Bitkiörtüsücılızdır.
RÜZGAR • Yeryüzü şekilleri ve sürtünme;rüzgarlardağlararasında, vadilerdeveboğazlardahızlıeserler. Yeryüzündeyükseldikçerüzgarınhızıartar
RÜZGAR YÖNÜ • RüzgarınSıcaklığıveNemliliği; • Karadanesenler; Yazınsıcak, kurudur. (bağılnemidüşüktür) • Kısınsoğuk, kurudur. • Denizdenesenler; Yazınserin, nemlidir. (Bağılnemiartırır) • Kışınılık, nemlidir. • Yüksekenlemlerdenesenler; soğukolur • Alçakenlemlerdenesenler; sıcakolur
RÜZGAR YÖNÜNÜ ETKİLEYEN FAKTÖRLER • Basınç merkezinin yeri • Dünyanın günlük hareketi • Yer şekillerinin uzanışı • Dünya’nın yörünge hareketi:Bir yerde rüzgarın yıl içinde en fazla estiği yön o yerdeki yeryüzü şekillerinin uzanış yönüne bağlıdır.Rüzgarın frekansı;rüzgarın belli bir sürede esiş sayısını belirler.Rüzgar gülü bölgenin belirli sürelerde aldığı rüzgar yönlerini gösterir.
YEREL RÜZGARLAR • Yerel rüzgarların etki alanı dar, esiş süreleri kısa ve kısa zamanda birbirinin ters yönünde eserler. • Meltemler : • Günlüksıcaklıkvebasınçfarklarındanoluşurlar. • Etkialanlarıdardır. • Yağışoluşturmazlar • Sabah veakşamhızlıeserler. • Denizve Kara Meltemleri :Gündüzkaralar AB alanı, denizlerserin YB alanıdurumundadırlar. Bu nedenlerüzgardenizdenkarayadoğrudur. Gecebudurumun tam tersidir.
RÜZGARLAR • Soğuk Yerel Rüzgarlar: • Mistral: Fransa’da esen soğuk rüzgardır. • Bora: Dalmaçya kıyılarında yüksek platolardan esen rüzgardır. • Krivetz: Romanya’da Karadeniz’e doğru esen rüzgardır.
DERSİMİZ BURADA SONA ERMİŞTİR HAZIRLAYAN • HATİCE ÜNLÜ KÜÇÜKER
