Download
1 / 10
100 likes | 371 Views
Državni organ. Državni organ Organizaciona jedinica drž. organizacije, utvrđena pravnim propisima, koja se obrazuje prema srodnosti poslova koje vrše državna službena lica.
E N D
Državni organ • Organizaciona jedinica drž. organizacije, utvrđena pravnim propisima, koja se obrazuje prema srodnosti poslova koje vrše državna službena lica. • Državni organ i državno službeno lice (pravna tvorevina koja je okvir za delanje državnih sl. lica koja su fizička lica - sudija ne sudi izvan suda) • Izvan državnih organa nema države kao organizacije – država to su njeni državni organi • Ovo proizilazi iz činjenice da je država pravno lice – ona sama ne može ništa preduzeti bez državnih organa. • Četiri elementa državnog organa 1) Lični 2) Ciljni (nadležnost) 3) Realni element 4) Vrednosni element
Odnos države i državnog organa (odnos celine i dela) • To nije u potpunosti odnos zastupanja – jer država i njen organ nisu dva lica • Klijent može da se zamisli bez advokata, ali država ne može da se zamisli bez organa • Ipak i državni organ u svom sastavu ima ljude, pojedince, fizička lica, koja se mogu odvojiti od ličnosti države, a čije radnje se računaju – baš kao kod zastupanja – kao da ih je preduzelo to pravno lice, država.
Svojstva državnog organa • Nadležnost nije subjektivno pravo • funkcije se ne prodaju, ne nasleđuju • ipak, postoji subjektivno pravo sl. lica da budu PRIZNATI kao državni organi (da on vrši datu funkciju, a ne neko drugi) • Osnivanje, nastanak državnog organa - državni organ nastaje pravnim a ne faktičkim putem! • Volja državnog organa nije subjektivna, privatna volja fizičkog lica koje vrši vlast – otuda i načelo odgovornosti za zloupotrebe
Problem zloupotrebe službe • Državna vlast ne pripada ljudima kao pojedincima već kao službenim licima – otuda se javlja tzv. Agency problem • Taj problem ima dva lica: • Kako da neko ko radi u tudjem interesu radi u interesu “klijenta” a ne u svom interesu (advokati, menadžeri, političari...)? • Kako da “klijent” zna je li to tako? • Kako da državni službenik radi u interesu države a ne u svom interesu -sredstva za postizanje tog cilja: • Javnost rada • Načelo odgovornosti državnih organa (disciplinska, krivična, politička) • Podela vlasti (jedan organ ograničava drugi) • Kontrola i nadzor nad radom (npr. načelo dvostepenosti) • Zbornost organa (jedna pojedinačna lična volja ograničava drugu) • Određene beneficije službenika (stalnost službe, pristojna zarada)
Vrste državnih organa • Ne postoji država sa samo jednim organom, a to vodi ka potrebi da se klasifikuju različite vrste organa koji postoje: - inokosni/kolegijalni - centralni/periferni - politički/stručni (političari; funkcioneri) i - odlučujući/izvršni (hijerarhija organa) - demokratski/birokratski; - oružani/civilni;
Inokosni i zborni organi • Organ koji je sastavljen od samo jednog drž. službenog lica je inokosni – ostali organi su zborni • U zbornim organima postoji problem – kako doći do jedinstvene volje organa (kvorum, odlučivanje, itd) • Smisao postojanja zbornih organa • Primeri
Centralni i periferni (necentralni) organi • Organi čija se mesna nadležnost prostire na celokupnoj državnoj teritoriji su centralni organi. Svi ostali organi su periferni. • Smisao ovog razlikovanja • Odnosi između ove dve vrste organa • Primeri (skupština, predsednik, vlada, žandarmerija, vrhovni sud kao centralni organi; osnovni sud u Užicu, policijska uprava u Nišu, poreska uprava u Somboru kao periferni organi)
Politički i stručni organi • Politički organi su organi koji donose glavne državne odluke i određuju politiku države, a stručni tu politiku sprovode. • Smisao ovog razlikovanja i međusobni odnos • Sastav jednih i drugih organa • Primeri • Politički: skupština, vlada, predsednik • Stručni: ministarstva, sudovi, agencije
Funkcije (grane, delatnosti) državne vlasti • Najvažnija podela: zakonodavni, izvršni i sudski organi • “Funkcija”, “grana”, a ne “vlast”? U poslednjem slučaju značilo bi da postoji više pravnih ličnosti države • Funkcija državne vlasti je metod, način delovanja države, državna delatnost • Treba razlikovati funkciju od vrsti državne delatnosti koje mogu biti mnogobrojne (vojne, bezbednosne, socijalne, prosvetne, zdravstvene, itd) • Funkcija može biti: • stvaranje opštih normi (zakona) • izvršavanje opštih normi (donošenjem pojed. normi ili izvršenjem materijalnih radnji) • rešavanje sporova povodom (ne)primene opštih normi • Zakonodavna, izvršna i sudska funkcija (dva razloga): 1. priroda svake funkcije tehnički zahteva zasebne organe 2. nema pravne države bez ove podele
