Ruimtelijke oriëntatie in de OVSG-toets 2005

1. Ruimtelijke oriëntatie in de OVSG-toets 2005

2. Deelvaardigheden • Gebruik van de atlas • Reader op schoolniveau

3. Het concrete opzet • Inhoud reader …wat betreft ruimtelijke oriëntatie • 5 deelvaardigheden nader bekeken • Totaalvaardigheid: gebruik van de atlas • 10 vragen: • Kwantitatieve analyse • Kwalitatieve analyse • Bevindingen • Didactische suggesties • Didactische opbouw • Vergelijking met deze gegevens • Geeft u een beeld van de beheersingsgraad voor de leerlingen van het zesde leerjaar • Biedt kansen tot interpretatie, communicatie en actie MET HET HELE TEAM

4. Deelvaardigheden

5. Mentaal innemen van een standpunt • Zich richten en bewegen vanuit een standpunt • Hanteren van de windroos en bepalen van windrichtingen • Raadplegen van een legenda • Gebruik maken van coördinaten

6. Mentaal innemen van een standpunt

7. Mentaal innemen van een standpunt • Vergelijken van foto met tekening • Zoeken van herkenningspunten: zuilen – fronton • In de positie van de fotograaf gaan staan: “Hoe ziet hij vanuit de verschillende straten het Beursgebouw?” • Oefeningen met blokkenconstructies?

8. Zich richten en bewegen vanuit een standpunt

9. Zich richten en bewegen vanuit een standpunt • Relevante gegevens selecteren: ‘De Munt’ – winkelwandelstraat – ‘Martelaarsplein’ … • Raadplegen legenda in bronnenboek en toepassen op ‘verkleinde’ kaart. • Verwarring winkelwandelstraat – voetgangersstraat. • Richting waarin de voeten staan. • De kortste weg … overconditionering?

10. Hanteren van de windroos en bepalen van windrichtingen

11. Hanteren van de windroos en bepalen van windrichtingen • Via de coördinaten (D5) snel de Van Arteveldestraat gevonden. • Slechts enkelen gebruiken de windroos (correct) • De route wordt ofwel mentaal uitgevoerd ofwel ingekleurd met een markeerstift (vinger). • Op zoek naar een kerk met veel groen  één voldoet aan de beschrijving.

12. Hanteren van de windroos en bepalen van windrichtingen

13. Hanteren van de windroos en bepalen van windrichtingen Bevindingen • Windrichting = ‘in de richting van’ … schoolse overconditionering? Zuidwestenwind blaast in noordoostelijke richting! • Mentaal innemen van het standpunt van de ballonnen!

14. Raadplegen van een legenda

15. Raadplegen van een legenda • Men vindt dit een gemakkelijke vraag. • Eenvoudige zoekopdracht: rechttoe … rechtaan. • Geïntegreerd toepassen niet altijd even vanzelfsprekend! Bewijs hiervan: • “Welke zee is het diepst?” • “Detective Van Zwam krijgt een kaartje uit Palermo. Kruis aan wat juist is. “

16. Gebruik maken van coördinaten

17. Gebruik maken van coördinaten • Ravensteingalerij via coördinaten (F2) snel gevonden. • Routebeschrijving stapsgewijs uitgevoerd: • Volgen met de ogen • Bijwijzen met de vinger • Aanduiden op de kaart met pen, viltstift … • Manipuleren van de kaart: ronddraaien. • Laatste kruispunt: een aantal rechtsaf in plaats van linksaf  Grote Markt • T-punt (Hoedenmakerstraat): extra probleem.

18. Gebruik van de atlas

19. Gebruik van de atlas: relevante gegevens

20. Gebruik van de atlas: relevante gegevens Bevindingen • Overschakelen van wereldkaart naar de reliëfkaart van Europa • Zeeën zoeken via het namenregister • Legenda raadplegen is niet vanzelfsprekend

21. Detective Van Zwam krijgt een kaartje uit Palermo. Kruis aan wat juist is. A Palermo is een land in de Middellandse Zee. B Palermo is een Italiaans eiland. C Palermo is een stad op het eiland Sicilië. D Palermo is de zee nabij Sicilië. foutenrubricering 66,3 70 60 50 40 23,9 30 fout correct: C 49% 51% 20 6,6 3,3 10 0 A B D overige Gebruik van de atlas: kaartgegevens interpreteren

22. Gebruik van de atlas: kaartgegevens interpreteren • De leerlingen raadplegen het register en hanteren de coördinaten. • Sommige leerlingen hebben voorkennis. • Palermo staat in sommige atlassen in de zee afgedrukt. Dit schept verwarring.

23. Gebruik van de atlas: mentaal kaartbeeld

24. Gebruik van de atlas: mentaal kaartbeeld Bevindingen • De leerlingen herkennen de kaart van Europa. De ligging van Afrika ten opzichte van Europa is functionele kennis. Vormherkenning • Sommige leerlingen gebruiken de atlas als controle.

25. Gebruik van de atlas: kaartkeuze

26. Gebruik van de atlas: kaartkeuze Bevindingen • In het register van sommige atlassen is ‘Meer’ niet te vinden. Kinderen zetten de vraag naar hun hand. • Het gegeven ‘meest noordelijke’ wordt over het hoofd gezien. • E-wegen in verband brengen met de kaart van ‘België, vervoer en industrie’. • ‘Even E-wegen lopen meestal in de richting van west naar oost. Oneven wegen meestal van noord naar zuid. Dus het was bijna zeker E19. Toch heb ik nog even op kaart nr… gekeken.’

27. Werken op schoolniveau met deze reader

28. Werken op schoolniveau Wat kan je met deze reader doen in de school? • Je hebt andere prioriteiten om aan te werken • We stellen de inhoud (didactische suggesties + gemiddelde resultaten) voor op een personeelsvergadering. • We bewaren de brochure en halen ze terug op als we rond ruimte gaan werken! • We willen met het schoolteam rond ruimte gaan werken • Enkele mogelijke aanpakstrategieën.

29. Werken op schoolniveau Je kan aan de slag op verschillende manieren • We werken er aan met het ganse schoolteam en benutten hiervoor onze pv’s. • We werken met een werkgroep die de werking op gang brengt, ondersteunt en coördineert. • De directeur brengt de beginsituatie in kaart en bepaalt de verder te zetten stappen.

30. Werken op schoolniveau Aan de slag met het schoolteam • We vergelijken onze resultaten met de Vlaamse gemiddelden. • Aan de hand van het leerplan houden wij gesprekken over de manier waarop wij met onze inhouden ruimte omgaan. • We brengen de feitelijke situatie van onze inhouden en materialen ruimte in kaart. • Wij bepalen samen een beeld van de wenselijke situatie en spreken werk- en/of aandachtspunten af.

31. Werken op schoolniveau Aan de slag met een werkgroep • De werkgroep vergelijkt de schoolresultaten met de Vlaamse gemiddelden. • De werkgroep bestudeert het leerplan en werkt een aantal werkkaders uit voor het team. • Zij ontwerpen een visie en een aanpakstrategie. Dit wordt voorgesteld en besproken met het team. • De werkgroep maakt synthese van het gepresteerde werk door het team. • Zij zorgt voor een link met het schoolwerkplan, in overleg met de directie.

32. Werken op schoolniveau Aan de slag met de directeur • De directeur vergelijkt de schoolresultaten met de Vlaamse gemiddelden en informeert het team. • De directeur bepaalt via korte klasbezoeken de beginsituatie in verband met ruimte. • Hij/zij bekijkt de aanwezigheid van materialen. • Hij/zij ontwerpt een visie en een aanpakstrategie. Dit wordt voorgesteld en besproken met het team • Visie, werksituatie en afspraken worden vastgelegd in het schoolwerkplan. • De directeur volgt de afspraken op.

33. SWP : Wereldoriëntatie – Ruimte Schoolnaam In de praktijk : wat en hoe?We duiden aan wat we in onze groep doen. (activiteit / thema) Inhouden waar we nog aan willen werken onderstrepen we / staan vetjes gedrukt. 1. Ruimtelijke oriëntatie : oriëntatie en kaartvaardigheid Lichaamsoriëntatie (doelen 1 – 3) PK K1 K2 K3 L1 L2 Hanteren van ruimtelijke begrippen (doelen 4 – 6) PK K1 Werken op schoolniveau

34. Feitelijke situatie PK K1 K2 K3 L1 L2 L3 L4 L5 L6 Spelmaterialen in de hoeken Spiegel op ooghoogte van de kinderen Maquette klas – plattegrond klas Maquette school – plattegrond school Maquette / plattegrond omgeving van de school Wandkaart van de gemeente Wandkaart van de provincies van België Wandkaart van België met gewesten gemeenschappen Wandkaart van België Wandkaart van Europa Wandkaart van de wereld Globe / wereldbol Windstreken : hoofdwindstreken Windstreken : tussenwindstreken Werken op schoolniveau

35. Werken op schoolniveau • Schoolwerkplan ruimte • Visie op ruimte - kerngedachten • Schoolafspraken onderdelen ruimte • Lichaamsoriëntatie • Ruimtelijke begrippen • … • Aandachts- en werkpunten • Overzicht ruimte (uitstappen, gebouwen, …)

36. Aan de slag…alle succes toegewenst !!!