E Drejta për t’u Informuar

1. Pjesmarrja publike ne vendim marrje - sfidatBaza ligjore qe na lejon pjesmarrjen publike;  E drejta per informim;  E drejta per pjesmarrje; E drejta per ankimim;Sfidat e hasura; Raste konkrete;Merita Mansaku – MeksiADA Sfidat e zbatimit te Pjesmarrjes publike ne vendimarrje 5 Nentor 2010

2. E Drejta për t’u Informuar • Në një shoqëri demokratike, njerëzit kanë të drejtën e aksesit në informacion. • Legjislacioni vendas dhe • Konventa e Aarhus-it, vendosin të drejtën e njerëzve për të pasur akses në informacion për mjedisin. Konventa ngarkon me përgjegjësi qeveritë për ta bërë këtë akses sa më të thjeshtë.

3. Baza e të Drejtës së Informimit në Shqipëri • Konventa e Arhusit • Shqipëria e nënshkroi në vitin 1998 • Parlamenti Shqiptar e ratifikoi në vitin 2000 • Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë • Nenet 23, 48 dhe 56 • Legjislacioni Shqiptar (aspektet e informimit) • Fusha e Ligjeve për Mjedisin • Vendimet e Këshillit të Ministrave • Legjislacioni Administrativ

4. Mënyrat e Informimit Pasiv Informacioni jepet nga një burim/institucion i autorizuar dhe përgjegjës (pavarësisht nga nevoja ose kërkesa për t’u informuar) Aktiv Informacioni kërkohet nga një person ose institucion (përfshirë OJFtë), në bazë të detyrimeve të Konventës Arhus dhe legjislacionit vendas (pavarësisht nëse ky informacion nuk është publikuar)

5. Legjislacioni për të Drejtën e Informimit në Shqipëri • “Vlerësimi për Ndikimin në Mjedis” • “E Drejta e Informimit për Dokumentat Zyrtare” • “Avokati i Popullit” • “Kodi i Procedurave Administrative” • “Organizimi dhe Funksionimi i Qeverisjes Vendore” • “Emergjencat Civile”

6. Kufizimet në të drejtën e informimit: Ligji nr. 8457, date 11.02.1999 “Për informacionin e klasifikuar sekret shtetëror”. Ligji nr. 8517, datë 22.07.1999 “Për mbrojtjen e të dhënave personale”. Urdhëri i Kryeministrit nr. 226, dt 20.08.2002.

7. Institucione të Lidhura me Informimin për Mjedisin • Parlamenti Shqiptar (2 komisionet) • Ministria e Mjedisit Pyjeve dhe Administrimit të Ujrave • (ARM, Inspektoriati, Institute Publike të Specializuara, Organizmat Ndërministrore) • Drejtoritë e ndryshme • Agjencia e Mjedisit dhe pyjeve • Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore • Organizma Ndërsektoriale (p.sh. KRrT, Këshilli Kombëtar i Ujit, Këshilli i Baseneve, Komiteti i Turizmit, etj.) • Avokati i Popullit • Disa Polici me Status të Përcaktuar • Doganat

8. E Drejta për Pjesëmarrje - Kuadri ligjor Që të kemi mundësi të praktikojmë të drejtën tonë për pjesëmarrje publike fillimisht duhet të kemi një njohje të plotë të legjislacionit në fuqi që na i jep këtë të drejtë: Kushtetuta e Shqipërisë (neni 23, 43 dhe 79 on line ne http://doc-book.sourceforge.net/kushtetuta/); Shqipëria ka ratifikuar Konventen e Aahrusit me ligjin 8672 (FZ 35/2000);

9. Kuadri ligjor…..  Ligji për mbrojtjen e mjedisit Nr. 8934 (FZ 60/2000) nenet 4,78 dhe 79 të të cilit i atriboujnë organizatave mjedisore mundësine për të kontribuuar në bërjen e politikave, strategjive, planeve të zhvillimit, programeve monitoruese, vlerësimeve të ndikimeve, dhënies së lejeve si dhe pjesëmarrjen në këshilla dhe komitete të ndryshme.

10. Ligji për vlerësimin e ndikimit në mjedis Nr. 8990 (FZ 5/2003) dhe VKM mbi pjesëmarrjen publike në vendimarrjen mjedisore (FZ 117/2008);  Ligji për ratifikimin e Konventës së “Espoo” dhe ligji Nr. 9700 (FZ 42/2007) mbi mbrojtjen e mjedisit nga ndikimet ndërkufitare i jep publikt mundësi në vendimarrje ndërkombëtare Kuadri ligjor…..

11. Në cilat raste duhet Pjesëmarrja Publike? • Pregatitja e legjislacionit; • Investimet; • Procedurat e VNM • Autorizimi; • Pregatitjet dhe amendamentet e programeve te planifikimit hapësinor; • Planet e zhvillimit rural; • Pregatitjet e planeve, koncepteve dhe strategjive lokale; • Shpërndarjen e parave publike; • Çështjet gjyqësore;

12. E drejta për t’u ankuar 1. Administrativisht a. Baza ligjore a.1. Kushtetuta (neni 48). a.2. Kodi i Procedurave Administrative (nenet 135 – 146) a.3. Referendumi (nenet 150 - 152 te Kushtetutes). b. Forma dhe përmbajtja e kërkesës për informim ose ankim c. Kush mund të ndihmojë në hartimin e kërkesës ? d. Sanksionet për mosdhënien e përgjigjes

13. 2. Në organet e drejtësisë Baza ligjore b. Në fushën CivileKodi i Civil (neni 624).Ligji “Për mbrojtjen e mjedisit” (neni 81)Kodi i Procedurës Civile (Gjykimi i mosmarrëveshjeve administrative nenet 324-333). c. Në fushën PenaleRastet e kallëzimit penal (nenet 281 dhe 283 të Kodit të Procedurës Penale).Veprat penale në fushën e mjedisit (nenet 201-207 te Kodit Penal). E drejta për t’u ankuar

14. Institucionet publike akoma te brishta; Nepunes civile qe nuk njohin mire legjislacionin/detyrimet; Mentalitet ende i ndrydhur sa i perket transparences; Publik i pa informuar; Aktore interesi te pa organizuar dhe me pak burime; Sfidat e hasura

15. Unaza e Shkupit – Rruga alternative për PP Fshatarët Serb për minierat “Kolubara” Petrolifera dhe ndikimi I saj konçesionin e padrejtë nga Kuvendi i Shqipërisë; ndikimin mjedisor mbi Lagunëns e mbrojtur të Nartës; ndikimin e mundshëm në industrinë e peshkimit; zhvendosja e detyruar e vendasve; ndikimi i drejtpërdrejtë mbi turizmin (280,000 vetë vizituan Vlorën në vitin 2007); mungesa e mbështetjes tek vendasit; dhe shkelja e neneve 6 & 7 të Konventës së Aarhus Organizata shqiptare partnere e CEE Bankëatch Netëork, Qendra EDEN, përdori rastin e takimit vjetor të BERZH në Kiev në Maj 2008, për të nënvizuar rreziqet mjedisore dhe sociale që shoqëronin projektin. Pak më vonë, BERZH tërhoqi interesimin e tij në këtë projekt shumë të debatueshëm. Porto Romano TPP Raste konkrete

16. Artikuj gazete Fletushka informative mes faturave Njoftime per shtyp Konferenca shtypi Televizioni Faqe interneti Materiale te shtypura informimi publik Mjete dhe teknika Pika informacioni Raporte teknike Reklama Inserte gazetash Briefings Qendra informimi dhe zyra rajonale Panele ekspertesh Udhetime ne terren

17. Per me shume informacion: Qendra EDEN E-mail: eden@eden-al.org Anisa.xhitoni@eden-al.org Web: www.eden-al.org