TÜRKİYE’NİN FP6’daki KONUMU ve TÜBİTAK FP6 KOORDİNASYON OFİSİ

1. TÜRKİYE’NİN FP6’daki KONUMUve TÜBİTAK FP6 KOORDİNASYON OFİSİ Prof. Dr. Faruk ARINÇ ÇP Ulusal Koordinatörü TÜBİTAK – FP6 Koordinasyon Ofisi Tel : 312. 427 2302 Faks : 312. 427 4024 Web : http://www.fp6.org.tr

2. AB’de Bilimsel ve Teknolojik Durum

3. AB’de Bilimsel ve Teknolojik Durum • Etkinlikler açısından dünyanın önde gelen üç bölgesinden biri • Etkinliklerin düzeyi açısından ABD ve Japonya’ya göre önemli eksiklikler var. • Bölgedeki etkinlikler ülkeye göre önemli farklılıklar gösteriyor; ülkeler arasında koordinasyon yetersiz; bu nedenle gereksiz tekrarlar var. • Bölgede, gelişmenin motoru olarak değerlendirilen yenilikçi firmalar, yeterli sayıda kurulmuyor ve gelişmiyor. • Yetenekli araştırmacılar Avrupa dışına kaybediliyor • Teknoloji yoğun KOBİ’ler Ar-Ge için yeterli kaynak bulamıyor • Fikri mülkiyetin korunması konusunda yeterli bilinçlenme yok

4. Ar-Ge Yoğunluğu Ar-Ge’de Özel Sektör Payı Not: 2000 yılında AB, ABD’ye göre Ar-Ge’ye 121 milyar Euro daha az harcama yapmıştır.

5. Ar-Ge İnsan Kaynakları Ar-Ge İnsan Yoğunluğu

6. Bilimsel Performans Teknolojik Performans

7. AB’nin kabul ettiği gerçekler • ABD ve Japonya karşısında, AB’nin rekabet gücü zayıftır. • AB’de Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’dan (GSYİH) AR- GE’ye ayrılan pay az: Japonya = % 3,0 ABD = % 2,6 Avrupa = % 1,9 Türkiye = % 0,6 • Bilimsel çalışmaların (ticari ürün üretme, sosyal sorunlara çözüm getirme ve topluma geri besleme açılarından) katma değeri yetersizdir. • Araştırmalar bir bütünlük içinde yürütülemiyor (dağınıklık, parçalanmışlık)

8. Bu gerçekleri kabullenen AB’nin Mart 2000, Lizbon Zirvesi kararı: Bilimsel ve teknolojik AR-GE felsefemizi değiştirmeliyiz. Yeni felsefemizi “AvrupaAraştırmaAlanı” (ERA: European ResearchArea) başlıklıyeni bir proje kapsamındaplanlayalım! Bu projeninuygulama aracı olarakda,AltıncıÇerçeve Programı’nı (6ÇP=FP6)kullanalım! • Özet:: FP6, AB’ninDÜNYA GÜCÜ OLMA AMACININ • BİLİMSEL ve TEKNOLOJİK ARACIDIR

9. AB’nin hedefi nedir? Siyasi güç Ekonomik güçBilimsel / teknolojik güç (ERA FP6)(Bizlerin fırst eşitliğine tam anlamıyla açık tek kapı)

10. 2000 LİZBON ZİRVESİ KARARINA GÖRE • 2010 Yılı Hedefleri: • AB’yi, dünyanın en dinamik ve rekabet gücü en yüksek bilgi toplumu haline getirmek; • GSYİH’dan AR-GE’ye ayrılan payı %3’e çıkartmak.

11. ERA’nın ANA FELSEFESİ • Ekonomik ve toplumsal katma değer getirecek projelere öncelik verilecek; • Öncelikli araştırma alanları belirlenecek; • Kaynakların rasyonel kullanımı sağlanacak; • Kritik kütle ve altyapı olanaklarının bütünleştirilmesi sağlanacak; • Etkin inovasyon (yaratıcılık) sistemi geliştirilecek; • Araştırmacı dolaşımı teşvik edilecek; • KOBİ’lere destek verilecek.

12. FP6’ya KATILMANIN YARARLARI • AB ekonomik gücünün bir parçası olmak; • Üniversiteler, araştırma enstitüleri, kamu ve sanayi kuruluşları (KOBİ’ler) arasında işbirliği ile kritik araştırmacı kütlesi oluşturmak; • Türkiye’nin AR-GE etkinliklerini finanse edecek uluslararası yeni kaynaklar bulmak; • Stratejik ortaklıklar oluşturarak Avrupa ile olan iş hacmimizi büyütmek.

13. Bir Diğer Önemli Yarar TÜRKİYE’DEKİ ARAŞTIRMA KAVRAMINI VE YAKLAŞIMINIYENİDEN ŞEKİLLENDİRME VE YAPILANDIRMADA ÖRNEK TEŞKİL ETME Yani:Avrupa Araştırma Alanı felsefesini Türkiye Araştırma Alanıfelsefesine dönüştürme. Yani:Topluma getirisiolan bütünleştirilmiş araştırma yaklaşımı.

14. 6. Çerçeve Programı: Bazı Bilgiler Toplam bütçe = 17,5 Milyar € KOBİ’lere büyük çapta teşvik var [Öncelikli alanlarda toplam bütçenin %15 kadarı (1700 M€) KOBİ’lerce kullanılmalı ve ayrıca özel destek verilmeli (430 M€) ] Üniversite ile işbirliğini teşvik var. Kadın araştırmacıyı teşvik var (hedef % 40)

15. ÇERÇEVE PROGRAMLARI • FP6 : Kasım 2002 – Kasım 2006 • FP7 : 2007 – 2010 • Toplam Bütçe : 17,5 miyar € • (Bunun 16,27 MM€ 6 ÇP, 1,23 milyar € EURATOM) • Türkiye katkısı : 250 M€ (%1,5)

16. ÇERÇEVE PROGRAMLARI • 33 ülke (1 Mayıs 2004 sonrası) • 25 Üye Ülke • (Almanya, Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Portekiz, Yunanistan, Çek Cum., Estonya, Kıbrıs Rum K., Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovakya, Slovenya) • 3 Aday Ülke (Bulgaristan, Romanya, Türkiye) • 5 Asosiye Ülke (İsrail, İsviçre, Norveç, İzlanda, Lichtenstein)

17. 6. ÇERÇEVE PROGRAMI UYGULAMA ARAÇLARI (INSTRUMENTS) • Yeni Araçlar: • Bütünleştirilmiş Projeler – Integrated Projects, IP • Mükemmeliyet Ağları – Networks of Excellence, NoE • Ulusal Programların Ortak Uygulanması – Joint implementation of the national programmes (Article 169 of the EU Treaty) • Geleneksel Araçlar: • Özel Hedefli Araştırma Projeleri – Specific Targetted Research Projects, STREP • Eşgüdüm Etkinlikleri – Coordination Actions, CA • Özel Destek Etkinlikleri – Specific Support Actions, SSA

18. Uygulama Araçları

19. (FP6’YA GÖRE) KOBİLER: • Gelişen ekonominin motoru görevini üstlenirler; • Yeni ürün ve teknoloji geliştirmede önemli rol oynarlar. İnovasyon üretirler; • Alt yüklenici olarak, büyük firmaların rekabet yeteneğini desteklerler; • İş alanı yaratırlar.

20. Araştırıcılar KOBİlerle nasıl işbirliği yapabilirler? • FP6’da bu amaçlı KOBİ Özel Programı • Yatay Araştırma Alanı(Horizontal Activity) • Bu özel programda KOBİ’lerin gereksindiği • alanlarda [öncelikli alan olup olmadığına • bakılmaksızın bütün Bilim ve Teknoloji • Alanlarında] araştırma yapılabilir.

21. AB 6. ÇERÇEVE PROGRAMI (2003-2006)

22. AB 6. ÇERÇEVE PROGRAMI (2003-2006) Human Resources & Mobility (1,580 M€)

23. 6. ÇP 1. ÇAĞRI ARA SONUÇLARI • Çağrı Sayısı : 17 • Çağrıların Toplam Bütçesi : 3,455 M€ • Toplam Proje Sayısı : 4,839 • Toplam Partner Sayısı : 66,109 • Toplam Fon Talebi : > 25,000 M€

24. FP6 1. ÇAĞRI ARA SONUÇLARI • TOPLU DEĞERLENDİRME (SAYILAR) * Süreçteki son durum

25. Altıncı Çerçeve Programı ve • TÜBİTAK Ulusal Koordinasyon Ofisi

26. Altıncı Çerçeve Programı’na Türkiye’nin Katılımıyla İlgili Gelişmeler • 13 Aralık 2000 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun (BTYK) 6. Toplantısı Türkiye’nin 6ÇP katılımının ilke olarak benimsenmesi • 19 Mart 2001 BTYK’nın Ulusal Programı açıklaması • 24 Aralık 2001 BTYK’nın 7. Toplantısı TÜBİTAK’ın Koordinatörlüğünde, Dışişleri Bk, Maliye Bk, YÖK, Avrupa Birliği Gen. Sekreterliği, DPT ve Hazine Müsteşarlığı yetkililerinin konuyu incelenmesi kararı • 24 Aralık - TÜBİTAK tarafından 17 kamu kuruluşundan görüş alınması ve • 15 Nisan 2001 değerlendirme raporunun hazırlanması • 15 Nisan 2002 BTYK’nın 8. Toplantısı TÜBİTAK raporunun görüşülmesi ve Avrupa Birliği Komisyonu nezdinde müzakerelere başlama kararı • 15 Mayıs 2002 14 nolu Başbakanlık Genelgesi • Katılım işlemlerinin, ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlarla işbirliği sağlanarak yürütülmesinde Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığının görevlendirilmesi.

27. Altıncı Çerçeve Programı’na Türkiye’nin Katılımıyla İlgili Gelişmeler • 15 Nisan 2002 BTYK’nın 8. Toplantısı TÜBİTAK raporunun görüşülmesi ve Avrupa Birliği Komisyonu nezdinde müzakerelere başlama kararı • 20 Haz. 2002 AB programlarına ilişkin çerçeve anlaşmasının TBMM tarafından onayı • 28 Haz. 2002 2479 nolu Resmi Gazetede yayım • 3 Tem. 2002 AB Komisyounu Genel Müdürlüğü yetkilileriyle Brüksel’de resmi • görüşme (Dışişleri Bakanlığı AB Gen. Müd. Büyükelçi Mümin Alanat, TÜBİTAK Başkanı Prof.Dr. Namık Kemal Pak ve DPT Müsteşar • Yardımcısı S. Emin Kahyagil) • 17 Ekim 2002 TÜBİTAK’ın Ulusal İrtibat Kuruluşu olarak görevlendirilmesi • 29 Ekim 2002 6ÇP tam katılımına yönelik mutabakat zaptı Brüksel’de imzalanması • 9 Ocak 2003 24988 sayılı Resmi Gazete yayım • 10 Ocak 2003 Yürürlüğe girmesi

28. FP6 TÜRKİYE ORGANİZASYONU

29. FP6 TÜRKİYE ORGANİZASYONU • 11 Ulusal İrtibat Noktası (UİN-NCP), 7 UİN Asistanı, ~ 150 Kurumsal İrtibat Noktası (KİN) • UİN Sistemi’nin yanı sıra, çeşitli programlara ilişkin uygulama esaslarının görüşüldüğü ve programa katılan tüm ülkelerin temsil edildiği Program Komitelerinde aday ülke olmamız nedeniyle gözlemci olarak katılım sağlanmaktadır. Ülkelerini resmen temsil eden delegelerin yanı sıra, toplantılara genellikle bir uzman da katılmaktadır.

30. TÜBİTAK FP6 KOORDİNASYON OFİSİ ETKİNLİKLERİ • Ulusal Koordinasyon Ofisi’nin Dahil olduğu Projeler • Toplantılar • Yurtdışı Toplantılar • UİN (64 toplantı) • Program Komiteleri (76 toplantı) • Diğer (31 toplantı) • Yurtiçi Toplantılar • Seyahat Desteği Programı • Proje Özendirme Ödülü Programı

31. TÜBİTAK FP6 KOORDİNASYON OFİSİ ETKİNLİKLERİ Ulusal Koordinasyon Ofisi’nin Dahil olduğu Projeler

32. TÜBİTAK FP6 KOORDİNASYON OFİSİ ETKİNLİKLERİ

33. TÜBİTAK FP6 SEYAHAT DESTEĞİ PROGRAMI • KOBİler • Başvurularda : % 9,3 • Desteklenenlerde : % 10,2 • Toplam harcama ~77 milyar TL.

34. TÜBİTAK FP6 PROJE ÖZENDİRME ÖDÜLÜ PROGRAMI Kurumlara Göre Proje Özendirme Ödülü

35. TÜRKİYE’NİN 1. ÇAĞRI ARA SONUÇLARI

36. FP6 1. ÇAĞRI BÜTÇELERİNİN ALANLARA DAĞILIMI (Toplam Bütçe = 3455 M€) BÜTÇE (M€) ALAN

37. FP6 1. ÇAĞRILARDA BAŞARILI PROJELERDE TÜRKİYE’DEN PARTNERLERİN ALANLARA DAĞILIMI(Toplam Partner Sayısı = 89) PARTNER SAYISI ALAN

38. GENEL DEĞERLENDİRME • Avrupa Araştırma Alanı (ERA) ve Çerçeve Programlarına giriş kararının tartışma konusu yapılması doğru değil • AB normlarında olması gereken yıllık Ar-Ge harcamamız : ~4 milyar € • Bugünkü yıllık Ar-Ge harcamamız : ~1 milyar € • 6 ÇP yıllık ödentimiz : ~50 m€ • Programa en geç giren ve en kenardaki ülkeyiz • Mevcut koşullarda genel performans düzeyimiz normal karşılanmalıdır; yükseltmek için çok alanda çok sayıda iyileştirme yapabiliriz • “Çerçeve programina girmek için ne verdik, şimdiye kadar ne aldık” şeklindeki sadece paraya dayanan değerlendirme doğru değil

39. GENEL DEĞERLENDİRME • Proje başvuru sayısını ve niteliğini geliştirmeliyiz • Yurtiçindeki networkleri hızla oluşturmalıyız • ERA ve uluslararası network lere hızla dahil olmalıyız • Yakın geçmişte “Analog”, “Fixed”, ve “Real” olanların “Digital”, “Mobile” ve “Virtual” ortama geçişine her anlamda ayak uydurmalıyız

40. KARŞILAŞILAN SORUN VE SIKINTILAR • Türkiye’nin geleneksel araştırma faaliyet ve bağlantılarının genellikle Kuzey Amerika ile olması ve Avrupa ülkeleri ile yakın zamana kadar böyle bir işbirliği içerisine girilmemiş olması • Türk araştırmacılarının, araştırma altyapımız nedeniyle birçok ortaktan oluşan projeler yerine bireysel projeler sunma alışkanlığına sahip olmaları. Çerçeve Programlar AB Üye ve Aday Ülkelerindeki araştırmacıların bir araya gelerek oluşturacakları ortak çalışmaları desteklemeyi hedeflemektedir. • Türk araştırmacılarının henüz AB “jargonu” ve ilgili süreçlerine yeteri kadar hakim olmamaları. • Türkiye’nin AB 6. ÇP’na katılımın geç olması nedeniyle yeteri kadar bilgilendirmenin yapılamaması.

41. KARŞILAŞILAN SORUN VE SIKINTILAR • Yine Programa geç katılım nedeniyle Türkiye’nin öncelikleri ve ulusal tercihlerinin gerektiği gibi vurgulanıp Programa dahil edilememesi. • Türkiye’deki araştırmacı potansiyelinin küçük ve dağınık olması nedeniyle IP ve NoE gibi 6. ÇP’na kapsamlı yeni uygulama araçlarının kullanılma güçlüğü • Türkiye’de nitelikli, yüksek teknoloji KOBİ’lerinin sınırlı sayıda olması • Türkiye’de Ar&Ge’ye ayrılan pay ve bu payın absorbe edilebilme yeteneğinin AB Üye ve Aday Ülkeleri ile karşılaştırıldığında yeterli olmaması

42. ÖZET • İşin başındayız. 2003 çağrısına yetişemedik ise, önümüzde diğer çağrılar var • FP6 programında arzu edilen düzeyde başarılı olamayabiliriz; Hiç olmazsa FP7 de başarılı olmak için alt yapımız tamamlanmalı • Uzun vadeli bir bayrak yarışı • “Avrupa Araştırma Alanı (ERA)” felsefesini “Türkiye Araştırma Alanı” olarak Türkiye’de uygulamalıyız. FP6’nın Türkiye’ye en önemli katkısı bu olabilir • KOBİ+araştırıcılara ULUSAL görev düşüyor.

43. ÜNİVERSİTELERE ÇAĞRI • FP6 PROJELERİNİ ÖZENDİRİN • FP6 için proje yapanların ve proje değerlendirenlerin kolay yükselmesini sağlayın (daha fazla yükselme/performans puanı verin); • FP6 projesinde çalışmayı Profesör olma kriterleri içine koyun • Proje teşvik ve başarı ödülleri verin • Proje öncesi seyahat masraflarını, ince eleyip sık dokumadan, kısmen de olsa karşılayın • Projede çalışanların ders ve diğer akademik yüklerini azaltın • FP6 MOBILITY (Marie-Curie) PROGRAMINDAN YARARLANIN • KURUMSAL İRTİBAT NOKTALARINIZI ÇALIŞTIRIN • TÜBİTAK FP6 OFİSİ ve BRÜKSEL’DEKİ TURBO OFİSİNİ KULLANIN

44. CORDIS http://www.cordis.lu/fp6EUROPA http://europa.eu.int/comm/research/fp6/index_en.htmlTÜBİTAK FP6 http://www.fp6.org.trTÜBİTAK FP6 Ulusal Koordinasyon OfisiAtatürk Bul. 221 06100 Kavaklıdere AnkaraTel: 312 427 2302Faks: 312 427 4024e-posta: info@fp6.org.tr Program ile ilgili bilgilere ulaşmak için

45. Teşekkürler... Prof. Dr. Faruk ARINÇ FP6 Ulusal Koordinatörü