1 / 41

DAVRANIŞ NÖROBİYOLOJİSİ

DAVRANIŞ NÖROBİYOLOJİSİ. Prof Dr Süheyla ÜNAL. Davranış. Kişinin dışarıdaki diğer insanlarca da doğrudan doğruya gözlemlenebilecek tüm eylemleri Davranış türleri Refleks davranışlar Koşullanmış davranışlar Alışkanlıklar Amaca yönelik davranış. Davranış türleri. Koşullanmış davranış

winola
Download Presentation

DAVRANIŞ NÖROBİYOLOJİSİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. DAVRANIŞ NÖROBİYOLOJİSİ Prof Dr Süheyla ÜNAL

  2. Davranış • Kişinin dışarıdaki diğer insanlarca da doğrudan doğruya gözlemlenebilecek tüm eylemleri • Davranış türleri • Refleks davranışlar • Koşullanmış davranışlar • Alışkanlıklar • Amaca yönelik davranış

  3. Davranış türleri • Koşullanmış davranış • Daha önce ödülle ilişkilendirilmiş uyarana yönelim • Alışkanlık • Daha önce ödüllendirilmiş bir davranışın, ödül olmasa da devam etmesi hali • Amaca yönelik davranış • Eylem ve sonucu arasında görünür bir bağlantının olması Örtük-Implicit Açık- Explicit

  4. Implicit Explicit

  5. Davranışın anatomofizyolojisi • Davranışın başlatılması, devam ettirilmesi ve sonlandırılmasında beynin birçok sistemi işlev görür

  6. Cognitive Science 2003

  7. Davranışı başlatan güçler • Dış uyaranlar • Güdüler • Amaçlar • ….

  8. Güdü • Motor etkinliğin enerji bileşenidir • Güdüler ihtiyaç, arzu, niyet ve özlemlerden kaynaklanır • Güdü eyleme iter, amaç ise eylemi yönlendirir

  9. Amaç • Amaç, güdü ile harekete geçirilen etkinliğin bilinçli mental temsilcisidir • İmgelerden, sözel yapılardan oluşabilir • Kompleks ve dinamiktirler, farklı birçok bireysel yorum içerebilirler • Etkinliğin çeşitli aşamalarında amacın farklı yönleri farkındalık alanına girebilir

  10. Amaç oluşumu Assessment of the sense of input information. Assessment of the meaning of input information Goal Motivation Input information Experience Systemic-Structural Theory of Activity & Design

  11. Amaca yönelik davranış • Motor etkinlik her zaman bilişsel bir bileşene sahiptir • İnsanın gelişimi sırasında bilişsel bileşen giderek davranıştan ayrımlaşır • İlk aşamalarda zihinsel etkinlik dış eylemle desteklendikçe gerçekleşirken, sonraları zihinsel etkinlik bağımsız oluşmaya başlar

  12. İstem

  13. Eylem • İki tür eylem sözkonusudur • Nesne yönelimli • Özne Araç Nesne • İç diyalog • Özne yönelimli (sosyal etkileşim) • Özne Araçlar Özne • Özneler arası ilişki

  14. Eylem • Eylem hiyerarşik bir motor program çerçevesinde üç aşamada gerçekleştirilir • Planlama • Beden parçalarının duruşu ve duruşun ardışıklığı zihinde canlandırılır • Yönetme • Beden parçalarını tasarlanan postür doğrultusunda hareket ettirmek için kaslar harekete geçirilir • Değerlendirme • Ekstremitelerden gelen görsel ve kinestezik bilgiler doğrultusunda hareketin amaca uygunluğu değerlendirilir

  15. Motor sistem

  16. Motor korteks • Premotor alan M1 • Farklı duyuları motor planlama için bütünleştirir • Davranışa rehberlik etmede nesnenin lokalizasyonunu sağlar • Premotor korteks (M2) • Motor programların kortekste işlem görmesini sağlar • Suplementer Motor Alan (SMA) • İstemli hareketi başlatır

  17. Planlama • Paryetal korteks • Görme ve dokunma girdilerine tepki geliştirir • Premotor (dış) ve SMA (iç) korteks • Planın seçimi ve başlatılması

  18. Davranış seçimi • Birçok sensorimotor sistem arasındaki çatışmanın (yarışmanın) çözümü ile uygun davranışsal tepki oluşturulur • Otomatik, kontrolsüz ya da stereotipik davranışlar baskılanır

  19. Ayna nöronlar • Premotor alandaki ayna nöronlar bir başkasının davranışını gözleme sırasında ateşlenir ve bir sonraki harekete hazırlanmayı sağlar • Ayna nöronlar aracılığı ile • Davranış taklit edilir • Diğer insanların davranışları anlaşılır • Diğer insanların niyetleri anlaşılır (Meltzoff and Prinz 2002)

  20. Taklit • Başkalarını taklit etme bellekte kendiliğin temsil edilmesini gerektirir ve eylemler aracılığı ile gelişir • İşleme hazırlanma, programlama ve prova etme, kompleks motor davranışta ustalığı arttırır (Rizolatti et al 2002)

  21. Performansı yönetme • Beden parçalarını tasarlanan postür doğrultusunda hareket ettirmek için kaslar harekete geçirilir • Motor korteks ve bazal gangliyonlar davranışı amaçlama ve başlatmada etkindir • Serebellum kas hareketlerini programlar

  22. Anterior singulat korteks • Singulat daha fazla bilişsel kontrol gerektiren davranışlarda ya da yeni bir davranışta etkin rol alır (“yap”“yapma” komutları)

  23. Motor davranış

  24. Bazal gangliyonlar • Öğrenilmiş motor davranışların otomatik olarak gerçekleştirilmesi • Hareketin başlatılması, motivasyon kontrolü • İstenmeyen hareketin baskılanması, istenilenin kolaylaştırılması

  25. Bazal gangliyonlar • Motor davranışın seçimi • Bir hareketten diğerine geçiş • Karşı tarafın hareketlerinin kontrolü • Duygu ve düşüncelerin kontrolü • Hareketlerin ve duyguların bellekte depolanması

  26. Bazal döngüler • Motor döngü • Okulomotor döngü • Prefrontal döngü • Dorsolateral • Lateral orbitofrontal • Limbik döngü Bağlantı devreleri

  27. Motor döngü • Motor davranışın seçimi • Motor planlama • Hareketin başlatılması • Hareketlerin ardışıklığı • Motor öğrenme • Motor nöronların regülasyonu • Motor davranışın kontrolü Korteks + + - - + + SubsNig -

  28. Bazal yolaklar Pembe-inh Mavi-eksit

  29. Motor döngü

  30. Motor öğrenme Sensorimotor dönüşümde uyum ve ustalık geliştirme motor adaptasyon (davranışın özelliği değişmez) bir hareketi giderek daha hızlı ama daha az etkinlikte yapmak motor beceri (davranışın özelliği değişir) hareketin becerisinde ve etkinliğinde de artış

  31. Motor öğrenme

  32. Motor öğrenme • Serebellum temel olarak zamanlama ve sekanslamada bilinen organizatör işlevi ile motor davranışın bileşenlerini uygun olarak bağlamak yolu ile motor öğrenmede rol alır

  33. Serebellum • Niyet edilen davranışla, gerçekleşen davranışı karşılaştırır • Devam edegelen davranışta geribildirim mekanizmaları ile düzeltmeler yapar • Ballistik hareketleri programlar • Davranışın yönlendirilmesini ve zamanlamasını sağlar • Motor öğrenmede bilinçlilikten bilinçdışına aktarılmayı gerçekleştirir

  34. Sensorimotor döngü Beyin hareketin aşamaları ve motor komutlar arasındaki bağlantıları öğrenir Wolpert and Ghahramani, 2000

  35. Motor davranışın periferik bileşenleri • Beyin sapı • Beyin ve spinal kord arasında bağlantı sağlayarak duyularla hareket arasında integrasyon sağlar • Spinal kord • Refleks hareketleri gerçekleştirir, motor emirleri uygular • İskelet sistemi ve kaslar • Hareketi mümkün kılar

  36. İnen yol • Lateral grup • Kortikospinal, kortikobulbar, Rubrospinal yol • El ve parmakların hareketlerinin kontrolü • Ventromedial grup • Vestibulospinal, Tektospinal, Retikulospinal, Ventral kortikospinal yol • Otomatik hareketlerin kontrolü • Postür ve lökomosyonu sağlamak

  37. Hareketin düzenlenmesinde proprioceptif geribildirim Proprioception: bedenin hareketi ve pozisyonu için bilgi toplar Duyusal reseptörlerin monitorizasyonu ile kas aktivasyonunun şiddeti ve ardışıklığını düzenlemek Farklı mekanik duyarlılıklar: gerilme/kas iğcikleri Kasılma/golgi tendon organları

More Related