ERGENLERDE STRESS VE DEPRESYON

1. ERGENLERDE STRESS VE DEPRESYON Yetişkinler genellikle genç insanlara 13 19 yaşları arasındaki gençlik yıllarının, yaşamlarının en iyi yılları olduğunu anlatırlar. Lisedeki öğrencilerin oluşturduğu mutlu gruplar, enerjilerini dans veya sporsal faaliyetlerde kullanan ve çiceği burnunda çiftlerin el ele oldukları yada o bölgede bir lokanta da sodalarını yudumladıkları mutluluğu anımsatan bir fotoğrafın aydınlık kısmıdır. Bu resmin yalnızca bir bölümüdür.

2. ERGENLERDE STRESS VE DEPRESYON Yaşam pek çok genç insan içinse, karışık mesajların bulunduğu, anne ve babalarının, öğretmenlerinin, koçlarının, idarecilerin, arkadaşlarının istekleriyle kendi istek ve beklentileri arasındaki çatışmadan kaynaklanan, ağrıların çekildiği zahmetli bir mücadeledir. Bu gelişim döneminde bağımsızlık duygusu ve başkalarına güven duyma konusunda anlaşmaya varmak, çözümlenmesi oldukça zor bir meseledir.  

3. ERGENLERDE STRESS VE DEPRESYON Bu sorun, stres yaratır ve gençler için iletişim kurabilmede ve problemlerini çözümlüye bilmede başa çıkmayı engelleyecek derecede ciddi depresyon oluşturabilir.  

4. ERGENLERDE STRESS VE DEPRESYON Son zamanlarda Minnesota da yürütülen bir çalışma ve ankette ergenlerde yaygın olarak görülen stres ve depresyon hakkında bilgiler sağlanmıştır. Bu çalışma ve anket genç insanların başlarından geçen bazı stres dolu olayları ortaya çıkarır, stres ile nasıl başa çıkılacağının tanımlar ve genç insanların strese, depresyona ve kendi kendilerine zarar verici davranışlara en fazla maruz kaldıkları risk faktörlerini işaret eder.

5. ERGENLERDE STRESS VE DEPRESYON Ergenlerde stres, depresyon ve intihara dair bu büyük önemli araştırma projesi verileri Minnesota ülkesinde 52 kırsal kesimde yaklaşık 4300 lise öğrencisinden elde edilerek toplanmıştır.( Garfinkel, et all, 1986)

6. ERGENLERDE STRESS VE DEPRESYON • Yetişkinler depresyona girmeye önceden yatkın olan genç bireylerin kişilik faktörleri, biyolojik faktörleri ve ailesini iyi bilmeye ihtiyaç duyar. • Onlar sıklıkla büyük sıkıntılara yol açan sosyal olayları psikolojik davranış çeşitlerini tanımayı öğrenebilirler. • Biriken bu risk faktörlerinin farkında olmak, yetişkinin yaşamına ve stres ve depresyonda olduklarından korkulan zamanlarda ergenlerle çalışırken ergenlere karşı duyarlı olmalarına yardımcı olur.  

7. STRESS VE DEPRESYON GERÇEKTİR • Stres ve depresyon 1986 yılında Minnesota da lise öğrencileri üzerinde yapılan araştırmadaki açıklamalarda da belirtildiği gibi pek çok ergen için ciddi problemlerdir. Öğrencilerin %61 i depresyonda olmamasına ve problemlerini yapıcı bir şekilde ele alıyor gibi görünmelerine rağmen, % 39 u hafif düzeyde görülen depresyonun gittikçe şiddetlenmesinin sıkıntısı yaşamaktadır.

8. STRESS VE DEPRESYON GERÇEKTİR • Bu genç bireyler problemleri ile başa çıkmak için teşebbüste bulunurken edilgen ve olumsuz davranışlarda bulunurlar. Çünkü genellikle bu tür davranışlarla, problemlerle başa çıkacaklarına inanırlar.

9. STRESS VE DEPRESYON GERÇEKTİR • Stres genellikle birkaç saat ile birkaç gün süren geri çekilme, üzüntü, endişe, hüsrana uğrama (hayal kırıklığı) ve gerilim duyguları olarak tanımlanır. • Depresyon ise stresten daha şiddetli, yoğundur ve daha uzun süreli devam eder. Depresyon; 2 veya 2 haftadan fazla devam eden umutsuzluk, üzüntü, yabancılaşma (izalasyon), endişe, geri çekilme ve değersizlik duygularının daha yoğun yaşanması olarak tanımlanır.

10. STRESS VE DEPRESYON GERÇEKTİR • Bulgulara göre lise öğrencilerinin % 9 unda şiddetli depresyon ve intihara yol açabilecek çok önemli bir risk faktörünün olduğu görülmüştür. • Minnesota çalışmasıyla gençlerin % 88 inin depresyonda olduğu ve intihar girişiminde bulundukları rapor edilmiştir.

11. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER • Genç bireyler pek çok nedenden ötürü strese girerler Minnesota araştırmasında öğrencilere 47 adet genel yaşam olayını içeren bir liste verilmiş ve öğrencilere kötü olaylar olarak düşündükleri geçen altı ay içinde yaşadıkları olayların bu listeye uygun olup olmadıkları sorulmuştur.

12. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER Sonuç olarak gençlerin geçen altı ay içinde genelde iki olumsuz olayı yaşadıkları belirtilmiştir. Genel sonuç itibariyle en yaygın olanlar:

13. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER • Erkek ya da kız arkadaştan ayrılma • Anne ve baba ile yapılan kavgaların artması • Erkek ya da kız kardeş ile uyuşmama, sıkıntı yaşama

14. Çocukta; annesi babası ayrılınca ilk sarsılan duygu, güven”dir. Çocuğun, annesi babasıyla yaşarken oluşan “ güven duygusu ” bu ayrılıkla sarsılır. Elbette bütün etkiler için çocuğun yaşı, gelişim derecesi, o yaşa gelinceye kadar yaşadıkları, içinde bulunduğu kişilik durumu önem taşıyacaktır. Etkilenmenin biçimini, derecesini, buna karşılık olan tepkileri değiştirecektir. Bağımlı çocuklar daha derin etkilenmeler yaşarken, bağımsız yetişmiş çocuklar daha az, daha farklı ama etkileneceklerdir. Bunu unutmayalım. Anne babaları ayrılan çocuklar, ne denli karşıt düşüncelere, karşıt duygulara sahip olurlarsa olsunlar “onların yeniden birleşmelerini ” ister. Çünkü gereksinimleri budur. Onlar yitirdikleri güven duygusunu ararlar.

15. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER Anne ve baba arasındaki kavga ve tartışmaların artması Anne ve babanın mali statülerindeki değişiklikler Ciddi hastalıklar veya aile üyesinin yaralanması

16. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER Sınıf arkadaşları ile anlaşamama Anne ve baba ile anlaşamama

17. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER • Bu olaylar ergenin iki önemli yaşam alanı olan ev ve okulda görülen olaylardır. Bu olaylar ergenin ev ve okul hayatı ile ilgili bilgiler sunar. Bu olaylarla çatışma ve kaybetme ile ilgili problem nakledilmiştir. • Kayıplar gerçeği ya da bir takım somut şeyleri, bir arkadaş ya da para kaybetmek gibi algılanan kayıpları yansıtır ve iç güdüsel faktörler ile ilgili kayıplar (örneğin; değersizlik, güven, arkadaşlık, sevgi, aşk,) anlamına da gelebilir.

18. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER • Resmi olmayan anketlerde genç bireylerin % 60 da görülen gerilim ve sıkıntının birincil kaynağı; arkadaşlarla yakınlık kurma, ailenin başkalarının ve bireyin kendisinin istek ve beklentilerinin oluşturduğu baskılar okulda öğretmenin, koçun, sınıfın, ve ev ödevlerinin oluşturduğu baskılar, mali sıkıntılar ve ölüm boşanma ve kanser gibi arkadaşlar ve ailedeki trajedik yaşantılardır.  

19. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER • Pek çok genç insan yaşamlarındaki stres içeren olaylara karşı tepkilerini; rahatlamak için bir şeyler yaparak, olumlu uğraşlar vererek problemlerini çözmede kendilerine güvenerek veya arkadaşlık kurma çabalarında bulunarak ve başka insanlardan destek alarak gösterirler.

20. GENEL NEDENLER VE STRESE KARŞI VERİLEN TEPKİLER • Yaygın örnekler; müzik dinlemeyi, bireyin kendi kararlarının kendisinin vermesi için çabalamayı, hayal kurmayı, problemlerinin nedenlerini anlayarak çözümlemeyi, arkadaşlıkları sürdürmeyi, televizyon seyretmeyi ve umursadıkları insanlara yakınlaşmayı içerir. • Bu davranışlar ve bağımsız olmak için uğraşan, kendi sorumluluklarını alan ve arkadaşlarının, ailesinin desteğini kullanan ergenler için ayırıcı bir nitelik taşır.

21. GENÇLİK SORUNLARINA VERİLEN FARKLI TEPKİLER • En önemlisi genç bireylerin olumsuz yaşam olaylarından kaynaklanan stres ile yüzleşmeleri ve stres ile başa çıkmak için içsel ve dışsal kaynakları keşfetmeleri ve eyleme geçmeleridir. • Fakat başka insanlar için olaylar, birikir ve çok büyük bir stres faktörü haline gelir.  

22. GENÇLİK SORUNLARINA VERİLEN FARKLI TEPKİLER • Minnesota araştırmasındaki gençler bir kez intihar girişiminde bulunduğu raporlaştırılan listeye beş kötü olay daha ilave etmişlerdir; anne ve baba nın boşanması, çok yakın bir arkadaşını kaybetmesi, yeni okul değişikliği, sınıftaki kusurlar, kişisel hastalıklar ve yaralanmalar. • Bu yüksek derecede depresyon belirtileri gösteren ve geçmiş altı ay içerisinde rapor edilen bu beş kötü olay nedeni ile intihar girişiminde bulunmuş gençler için oldukça önemlidir.  

23. GENÇLİK SORUNLARINA VERİLEN FARKLI TEPKİLER • Ciddi depresyon geçiren veya intihar girişiminden bulunan kişilerin strese tepkileri farklı hareketlerden oluşur. Depresyonda olan genç bireylerde, depresyonda olmayan gençlerden daha fazla intihar girişiminde bulunma riski mevcuttur. Ama bu depresyon olan her gencin intihar etme girişiminde bulunacağı anlamına gelmez. Bu genç bireylerin daha fazla kızgınlık, edilgen tutumlar, agresif tutumlar ile sosyal olmayan davranışlar sergiledikleri rapor edilmiştir.

24. Samsun'da bir genç, kafeteryada tabancayla kendini vurarak intihar etti. Edinilen bilgiye göre olay, Çiftlik Mahallesi Sefa Sokak'ta bulunan Aura Kafe'de saat 05.30 sularında meydana geldi. Bir otelde alkol aldıktan sonra gece yarısı kafeye giden Sercan Atayman (23), tabancayla kendini kafasından vurdu. Ağır yaralanan Sercan Atayman, olay yerinde hayatını kaybetti. İhbar üzerine kafeteryaya gelen polis, Atayman'ın cesediyle karşılaştı. Sercan Atayman'ın cesedi otopsi yapılmak üzere Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Hastanesi morguna kaldırılırken olayla ilgili soruşturma başlatıldı.

25. GENÇLİK SORUNLARINA VERİLEN FARKLI TEPKİLER • Bu gençler bagıran, kavga eden ve şikayet eden, alkol kullanan, sigara içen ve doktor reçetesi ile sıklıkla sakinleştirici kullanan ve bu şekilde uyuyan, sıklıkla ağlayan bireyler olarak tanımlanır. Onlar daha az ailesi ile birlikte bir şeyler yapma, anne ve babanın istek ve kuralları doğrultusunda yürüme eğilimindedirler.

26. YÜKSEK RİSK ALTINDAKİ GENÇLERE YAKIN BİR BAKIŞ AÇISI • Genç insanların problemleri olacak ve öğrenecekler, sahip oldukları güç oranında mücadele edecek ve başa çıkacaklar. Fakat bu anne ve babalara yetişkinlere gençliğin maruz kaldığı belirli riskler hakkında farkındalık kazanmalarına yardımcı olmak, özellikle stres dolu olayların yığılmaya başladığı zamanda kritik bir önem taşır.

27. YÜKSEK RİSK ALTINDAKİ GENÇLERE YAKIN BİR BAKIŞ AÇISI • Bu güzel bir başlangıcın işaretidir. Tanıda ve depresyondaki gençlerin büyük sıkıntılara karışması durumunda intihara etmeye yatkın ergenlerle çalışırken dikkatli olunmalıdır. • Ailenin tarihçesi ve biyolojisi stres ile zayıf bir şekilde başa çıkılmasına zemin hazırlar. Bu faktörler insanın çevresinden kolaylıkla etkilenerek, duygularına kapılarak depresyona girmesine ve kendisine zarar verici davranışlarda bulunmasına neden olur.