Konstytucyjny system organów państwowych Wykład I Zagadnienia wstępne - konstytucja

1. Dr Krzysztof Wygoda Konstytucyjny system organów państwowychWykład IZagadnienia wstępne - konstytucja

2. Prawo konstytucyjne: • Całokształt norm prawnych dotyczących ustroju państwowego, tj. tych, których przedmiotem regulacji są podstawowe instytucje oraz zasady ustroju politycznego i społeczno – gospodarczego państwa, czyli normy określające: • Pozycję państwa w stosunkach zewnętrznych i wewnętrznych, • Podmiot władzy w państwie i formy jej sprawowania przez suwerena, • Status jednostki w państwie i przysługujące jej prawa i w0lności a także nałożone na nią obowiązki, • Zasady organizacji i funkcjonowania organów państwowych oraz relacje między nimi, • Zasady tworzenia prawa

3. Ustrój – struktura instytucji powiązanych ze sobą organizacyjnie i funkcjonalnie • Ustrój państwowy oznacza całokształt organizacji państwa i metod działania władzy państwowej; • Ustrój polityczny to prawnoinstytucjonalny wyraz struktury i funkcjonowania władzy publicznej • Ustrój społeczno gospodarczy – materialne warunki życia społecznego, strukturę własnościową oraz funkcjonowanie gospodarki i finansów publicznych

4. Konstytucja w różnych ujęciach: • W ujęciu organizacyjno – politycznym: Konstytucja w sensie materialnym i konstytucja w sensie formalnym Konstytucja pisana i konstytucja niepisana • W ujęciu socjologiczno – politycznym Konstytucja rzeczywista i konstytucja pisana (za F. Lassallem) Konstytucja rzeczywista i konstytucja fikcyjna (za W. Leninem) Konstytucja normatywna / nominalna / semantyczna (za K.Lowensteinem) • Z uwagi na zakres regulacji Konstytucja pełna i konstytucja niepełna (mała) konstytucja zamknięta i konstytucja otwarta • Z uwagi na tryb zmiany konstytucja sztywna i konstytucja elastyczna

5. Konstytucja definicja: Jest to akt prawny o najwyższej mocy prawnej w państwie, co wyraża się w szczególnym trybie jego uchwalania i zmiany oraz nazwie, określający: • zasady ustroju państwa; • suwerena i sposoby sprawowania przezeń władzy; • podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki; • zawierający postanowienia dotyczące zmiany swoich norm ;

6. Czynniki uniwersalne warunkujące powstanie konstytucji: • Szkoła prawa natury • Koncepcja umowy społecznej • Teoria podziału władzy • Koncepcja suwerenności ludu • Racjonalizm • Liberalizm i egalitaryzm

7. Czynniki warunkujące rozwój konstytucji: • Wojny napoleońskie • Rozwój kapitalizmu • Wiosna Ludów • Pozytywizm prawniczy • Wzorce krajów demokratycznych • Wpływ standardów prawa międzynarodowego

8. Funkcje konstytucji (zespół skutków społecznych, jakie stale w danej społeczności, w odniesieniu do danej sfery rzeczywistości wywołane są istnieniem konstytucji – rola konstytucji w państwie) • Prawna • Dynamiczna (programowa) • Stabilizująca (petryfikacyjna) • Integracyjna • Wychowawcza

9. Gwarancje zgodności prawa z konstytucją (gwarancje konstytucji) • Jest to ogół rozwiązań i instytucji ustrojowych służących zapewnieniu realizacji norm konstytucyjnych • gwarancje bezpośrednie i gwarancje pośrednie • gwarancje materialne i gwarancje formalne