POLISH INFORMATION AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY

POLISH INFORMATION AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY Czy spowolnienie gospodarcze spowodowane kryzysem w Stanach Zjednoczonych będzie miało wpływ na poziom inwestycji w Polsce Dr Paweł Wojciechowski Prezes 21 listopada 2008

Plan prezentacji I. Globalizacja gospodarki światowej a BIZ II. Znaczenie BIZ dla gospodarki kraju przyjmującego III. Główne wyzwania roku 2009 w zakresie promocji BIZ w Polsce IV. Co należy zrobić w sprawie promocji gospodarczej Polski? V. Jak zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną regionu?

Globalizacja • Globalizacja (wg OECD) to rosnąca internacjonalizacja rynków dóbr i usług, środków produkcji, systemów finansowych, konkurencji, korporacji, technologii i przemysłów. Oznacza to m.in. zwiększenie mobilności kapitału, szybsze rozprzestrzenianie się innowacji i narastającą współzależność i uniformizację rynków narodowych. • Globalizacja (wg Banku Światowego) to narastająca integracja gospodarek i społeczeństw na całym świecie. • Teoria globalizacji a BIZ: możliwości globalizacji otwierają się przed branżami o dużej wielkości produkcji i popycie na produkty standaryzowane. Poszukiwanie niższych kosztów stymuluje przepływy BIZ.

Dlaczego BIZ są lepsze od inwestycji portfelowych? • BIZ mają charakter długoterminowy i wiążą inwestora z gospodarką (tzw. ryzyko utopionych kosztów) – nie mają charakteru spekulacyjnego • Przyczyniają się do rozprzestrzeniania innowacji, know-how, dobrych praktyk w zakresie kultury organizacyjnej • Przynoszą wymierne korzyści gospodarce przyjmującej – tworzenie miejsc pracy, wpływy podatkowe, firmy zwykle bardziej efektywne od krajowych • Długookresowe korzyści związane z konkurencją na rynku krajowym • Korzyści związane z tworzeniem sieci kooperantów i poddostawców w kraju przyjmującym

Wzajemne przyciąganie gospodarek czyli teorie grawitacyjne • Teorie grawitacyjneFirmy inwestują chętniej na rynkach bliższych geograficznie, przy czym zależność ta może być zaburzana różnicami kulturowymi, językowymi i wpływem systemów politycznych zaburzających przepływ informacji • Teoria pokrewieństwa firmy inwestują najchętniej w krajach, które są relatywnie bliskie kulturowo • Odległość ma znaczenie tak długo, jak koszt dostarczenia produktu lub usługi do odbiorcy jest relatywnie wysoki w stosunku do kosztu wytworzenia

Czego szukają inwestorzy?Myślenie strategiczne stojące za BIZ • „Resource seeking” – inwestycje w poszukiwaniu tanich zasobów • „Market seeking” – inwestycje zapewniające udział w rynku i wzrost sprzedaży na docelowym rynku zagranicznym • „Efficiency seeking” – inwestycje mające na celu zbudowanie wydajnej struktury przy wykorzystaniu przydatnych czynników, kultury, czy rynków • „Strategic Assets seeking” - inwestycje mające na celu pozyskanie udziałów firm zagranicznych, które przyczyniłyby się do osiągania długookresowych celów korporacji

„Niewyraźny” czyli „nieprzekonujący” wizerunek Polski – przykłady badań Skojarzenia Francuzów z Polską (2006) • Wejście do UE • Kraj słabo rozwinięty, problemy ekonomiczne • Kraj rozwijający się • Kraj wschodni • Wojna, obozy koncentracyjne • Papież Jan Paweł II • Lech Wałęsa „Solidarność” • Polski hydraulik Skojarzenia Agencji Promocji Inwestycji z Polską (2008) • Tania i dobra siła robocza • Duża biurokracja • Słaba infrastruktura

Mimo słabnącej oceny kraju ponad 85% inwestorów jest zadowolonych ze swoich inwestycji • Ogólny poziom „klimatu inwestycyjnego” nie uległ zmianie • Największa poprawa w dziedzinie stabilności politycznej • Największe pogorszenie w dziedzinie niespójności przepisów podatkowych Ocena klimatu inwestycyjnego w Polsce Żródło: IBnGR 2008

Wg Banku Światowego spadek konkurencyjności Polski w prowadzeniu działalności gospodarczej Źródło: Doing Business 2009, World Bank 2009

… ale inne rankingi wskazują na relatywny wzrost atrakcyjności Polski Najatrakcyjniejsze miejsca dla BIZ w Europie Polska 18% 18% Niemcy 16% 16% Rosja 12% 12% Francja 11% 11% Rumunia 10% 10% Węgry 9% 9% UK 9% 9% Hiszpania 8% 8% Bułgaria 8% 8% Włochy 7% 7% Czechy 7% 7% Źródło: Ernst & Young’s 2008 European Attractiveness Survey

Polskazostała zauważona w World Investment Report 2008: Polska jest największym importerem BIZ wśród nowych krajów UE. Ich poziom wyniósł ok. 16,6 mldEUR. • Według UNCTAD najważniejszymi czynnikami polskiej atrakcyjności są: • szybko rozwijający się rynek wewnętrzny, • wykształceni i elastyczni pracownicy, • stabilny system finansowy. Źródło:World Investment Report, UNCTAD 2008 …większość rankingów nie uwzględnia warunków makroekonomicznych – b. dobrych dla Polski

Mimo światowego kryzysu polski system finansowy jest stabilny • Bardzo niski stosunek kredytów hipotecznych do PKB (11,7%) • Wysoka płynność i wypłacalność banków • Rekordowo niski poziom złych kredytów (jedynie 4.7% ogółu w sierpniu 2008 r.) Źródło: Ministerstwo Skarbu Państwa * sierpień 2008, **2006 • Tylko dwa polskie banki posiadają w swoich portfelach toksyczne aktywa, potencjalne straty wyniosłyby jedynie1% ich rocznych zysków.

… a polska gospodarka wciąż się rozwija Wzrost PKB Wzrost PKB w Polsce • 6,6% w 2007 r.wobec 2,9% wUE • 5,4% prognozowanew 2008 r. wobec 1,4% in UE • 3,8% prognozowane w 2009 r.wobec 0,2% in UE • Popyt krajowy wspierany przez miliardy funduszy UE Inflacja (CPI)i stopy procentowe Inflacja • 2,6%in 2007 - 2,3% w UE • 4,3% prognozowane w 2008 - 3.9% w UE • bezpośredni cel inflacyjny: 2.5% +/-1% od 1999 r. Źródło: Ministerstwo Finansów, NBP, Eurostat, EC 2008

Nowe tendencje w BIZ w Polsce i na świecie • Więcej inwestycji o charakterze pionowym („vertical”) niż poziomym („horizontal”), substytujących import • Mniej inwestycji przemysłowych, więcej inwestycji usługowych, zwłaszcza BPO • Znacząco mniejsza średnia wielkość inwestycji (obecnie średnia wartość projektu obsługiwanego przez PAIiIZ - 26,4 mln EUR) oraz wartość BIZ ogółem • Znacząco mniejszy udział reinwestycji • Udział inwestycji typu „greenfield” mniejszy kosztem inwestycji typu „brownfield” • Wzrost udziału inwestycji dokonywanych w wyniku realizacji projektów prywatyzacyjnych i infrastrukturalnych

Projekty prywatyzacyjne i infrastrukturalne wymagać będą promocji na emerging markets • Przychody polskich przedsiębiorstw 482 mldUSD w I. półroczu 2008 • Przeciętna rentowność netto ze sprzedaży 5,9% • Rentowność dla dużych przedsiębiorstw państwowych: 7.3%- o ok. 23% lepiej niż średnio Całkowite przychody ze sprzedaży przedsiębiorstw w Polsce, I półrocze 2008 r. Przedsiębiorstwa prywatne 86.69% Małe państwowe przedsiębiorstwa 2.60% Duże państwowe przedsiębiorstwa (zatrudnienie>250) 10.71% Przychody dużych przedsiębiorstw państwowych I półrocze 2008 r. Elektryczność gaz, woda 39.7% Przemysł 24.84% Nieruchomości, budownictwo, hotele, restauracje 2,89% Inne 32.6% Źródło: GUS, 2008

- + • Wysoki dług publiczny/ deficyt budżetowy • Słaba infrastruktura, zwłaszcza drogowa • Trwały, stabilny wzrost ekonomiczny • Niska inflacja Benchmarking Polski na tle CEE:czynniki ekonomiczne Dynamika PKB (%) Inflacja (%) Źródło: Komisja Europejska

Benchmarking Polski na tle CEE:czynniki społeczne - + • Wielkość rynku • Duża podaż wykwalifikowanych pracowników • Niskie koszty pracy • Niska wydajność pracy • Niskie nakłady B+R Nakłady B+R (%PKB, 2006) Miesięczne płace (%PKB, 2006) Źródło: Eurostat

Benchmarking Polski na tle CEE:czynniki prawne - • Niespójne, nieprzejrzyste przepisy dotyczące działalności gospodarczej • Korupcja • Silna pozycja związków zawodowych • Rozproszony, słabo skoordynowany system promocji gospodarczej

Konieczne zmniejszenie ryzyka wystąpienia kryzysu finansowego w Polsce • współpraca wszystkich sił politycznych przy uchwalaniu ustaw antykryzysowych i rozwojowych • stała współpraca KNF i MF z sektorem bankowym i z przedsiębiorcami, by zmniejszyć asymetrię informacji, prowadzącą do wzrostu ryzyka podejmowania decyzji przez obie strony • współpraca związków zawodowych - ograniczenie nieuzasadnionych roszczeń i protestów • wspólne i konsekwentne działania, by jak najszybciej przyjąć euro • ograniczanie deficytu finansów publicznych i prowadzenie reform zwiększających efektywność wydatkowania pieniędzy publicznych • zaostrzenie mechanizmów kontrolnych przy udzielaniu kredytów w walutach obcych • zmiana założeń makroekonomicznych do budżetu państwa na 2009 r. • wspieranie fuzji banków

Konieczna konsolidacja środków i koordynacja działań w ramach promocji gosp. Polski

Strategia Rozwoju Kraju Strategie Regionalne Konieczne spójne strategie wielu instytucji – MSZ/ MG/ PAIiIZ/ PARP/ POT/ IAM Strategie Sektorowe i tematyczne Strategie określające sposób prowadzenia działań promujących Polskę

Konieczne poszukiwanie inwestorów z nowych branż i kierunków geograficznych • W marketingu inwestycyjnym przejście w kierunku inwestycji usługowych (R&D, BPO etc.) • Przyciąganie inwestycji z rynków Emerging Marketsi krajów dysponujących zasobami Sovereign Wealth Funds (np. kraje arabskie, Daleki Wschód, Azja Środkowa)

„Twarde” i „miękkie” czynniki lokalizacji BIZ Źródło: Dziemianowicz, 1998

Województwo pomorskie – atrakcyjność inwestycyjna 7 pozycja w ocenie atrakcyjności inwestycyjnej województw Kryteria oceny atrakcyjności inwestycyjnej: • dostępność transportowa – 11miejsce • zasoby i koszty pracy – 11 miejsce • rynek zbytu – 4 miejsce • infrastruktura gospodarcza – 6 miejsce • aktywność wobec inwestorów – 6 miejsce Źródło: Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski – raport IBnGR z 2007 r.

Województwo pomorskie: atrakcyjność inwestycyjnawg Centrum Obsługi Inwestora Źródło: Ankieta dot. atrakcyjności inwestycyjnej województwa pomorskiego – opracowane przez COI w lipcu 2007 r.

Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2007 inwestycje przemysłowe inwestycje high-tech Pomorze jest atrakcyjne zwłaszcza dla inwestycji usługowych i high-tech Źródło: IBNGR 2007 inwestycje usługowe

00-585 Warszawa, ul. Bagatela 12 tel. (+48 22) 334 98 00, fax (+48 22) 334 99 99 e-mail: post@paiz.gov.pl

POLISH INFORMATION AND FOREIGN INVESTMENT AGENCY