HISTORIA KSIĄŻKI

1. HISTORIA KSIĄŻKI od czasów najdawniejszych po współczesność

2. „Książki kamienne”-rysunki na ścianach jaskiń W porównaniu z czarnymi końmi w głębi jaskini, rysunki te są prymitywne. Najciekawsze są jednak towarzyszące koniom czerwone kropki. To tutaj odkryto technikę malowania takich kropek przez odcisk wnętrza dłoni pokolorowanej ochrą (tj. tlenkami żelaza, z gliniastego podłoża). Zbiór Zbiór licznych, dużych kropek, układający się w kształt nieokreślonego zwierzęcia.

3. Altamira - jaskinia w górach Kantabryjskich w północnej Hiszpanii • Sylwetki zwierząt. Kilkanaście żubrów (bizonów), jelenie, konie oraz znaki geometryczne, malowane w trzech kolorach: czerwień, czerń i fiolet. Wymiary fryzu to 18 m długości i 9 m szerokości. Wysokość groty, w której został znaleziony, wynosi ok. 2 m. Artysta wykorzystał naturalną rzeźbę skalną, jej wybrzuszenia i załamania, malując na nich sylwetki bizonów w różnych pozycjach: klęku, skoku, upadku. Całe przedstawione stado bizonów znajduje się w ruchu i sprawia wrażenie stada zatrzymującego się w pędzie przed postacią łani. W jaskini obecne są także odciski i kontury dłoni. • Najwcześniejsze rysunki mają ok. 15000 lat.

4. Najtrwalsze książki na świecie, które przetrwały do naszych czasów na ścianach świątyń i grobowców. Z czasem zaczęto pisać na kamiennych, później brązowych tablicach. Przykład książki kamiennej: kamień z Rosetty stanowiący stelę bazaltową z inskrypcją z 196 r. p.n.e; znaleziony w 1799 r. w czasie wyprawy Napoleona I do Egiptu; dzięki znalezisku odczytano pismo egipskie. KSIĄŻKI KAMIENNE I BRĄZOWE

5. Kamień z Rosetty Zabytek z ptolemejskiego Egiptu (ok. 196 r.p.n.e.), który odegrał kluczową rolę w odcyfrowaniu pisma egipskiego. Widnieje na nim inskrypcja zapisana w trzech systemachpisma.

6. Mezopotamia– Międzyrzecze, to starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek: Tygrysu i Eufratu • Cuneiform tablet from the Kirkor Minassian collection in the • Wynalezienie pisma klinowego nastąpiło w IV tysiącleciu p.n.e. Wynalazek ten przypisuje się Sumerom. Początkowo pismo miało charakter obrazkowy, czyli piktograficzny. • Pismo z czasem przekształciło się w system zapisu kreskowego, a liczba znaków uległa redukcji do ok. 500. • Wraz ze stopniowym upraszczaniem się formy zapisu rósł stopień komplikacji samego pisma.

7. Pisano na nich twardą trzciną na mokro, następnie aby utrwalić wypisany tekst wypalano tabliczki na słońcu lub w piecach. Biblioteka w Niniwie (stolica Asyrii - VII w. p.n.e. obecnie miejscowość w Iraku) starożytna biblioteka tabliczek glinianych. TABLICZKI GLINIANE

8. Tabliczki gliniane pochodzące z pałacu w Niniwie • Tabliczka przedstawia epos pochodzenia sumeryjskiego. • W poemacie tym znajduje się między innymi opis potopu. Poemat powstał około 3000 roku p.n.e. Najpełniejsza jego wersja zachowała się w kolekcji asyryjskiego króla Aszurbanipala żyjącego w VII wieku p.n.e., odkrytej w 1853 roku w wersji akadyjskiej.

9. Gliniane tabliczki w Małej Azji - ok. 3000 p.n.e. • twórcy pisma klinowego, używali gliny do wypalania zapisanych wcześniej tabliczek. Semiccy Akkadowie którzy pod koniec III tysiąclecia położyli kres panowaniu sumeryjskiemu, szybko rozwinęli i rozpowszechnili pismo klinowe oraz kulturę starożytnego Babilonu poza Azję. Gliniane tabliczki z pismem babilońskim można było znaleźć aż w egipskich archiwach królewskich.

10. Wiszące ogrody Semiramidy-Babilon • Wiszące ogrody królowej Semiramidy w Babilonie zalicza się do siedmiu cudów świata. Zbudowano je rzekomo dla królowej Semiramidy na tarasie pałacu i doprowadzono do nich system rur nawadniających, prawdopodobnie za czasów Nabuchodonozora II, około roku 600 p.n.e

11. ZWOJE PAPIRUSOWE • Zwinięty w rulon płat prostokątnego papirusu (produkowanego z trzciny rosnącej w delcie Nilu) o długości do 10 metrów i szerokości 30 cm; pisano na nim po wewnętrznej stronie w regularnych kolumnach. • Końce zwoju zakończone były ozdobnymi mocowaniami pełniącymi funkcję uchwytów. • Największa biblioteka zwojów papirusowych znajdowała się w stolicy Egiptu Aleksandrii (w I wieku p.n.e. liczyła ok.. 700 tysięcy zwojów).

12. Papirus Harsiesisa. Pierwsza Księga Oddychania (tzw. Księga Izydy).

13. Łodyga papirusu i późniejszy zwój Trójkątna łodyga trzciny papirusowej wyrastającej do 4,5 metra wysokości, miała w dolnej części grubość męskiego ramienia. Włóknisty rdzeń tej właśnie części rozdzielano igłą na jak najszersze i najcieńsze paski. A oto jak wygląda przykładowa karta papirusowa, z której tworzono zwoje papirusowe, łącząc ze sobą kilka takich kart w długą wstęgę.

14. TABLICZKI WOSKOWE • Płaskie kawałki drewna ujęte w nieco wyższą ramkę i powleczone grubą warstwą wosku; pisano na nich ostrym rylcem; w ramce tabliczki wiercono otwory i przewlekano sznurek łączący ze sobą kilka tabliczek. • Tabliczki woskowe odkopano w Pomejach i Herculanum we Włoszech.

15. Tabliczki woskowe Do pisania na tabliczkach służyły rylce (stylusy), niekiedy o fantazyjnych kształtach, wykonane z różnych materiałów: metalu, drewna lub twardej trzciny. Rozmiary stylusów były rozmaite, kształtem przypominały najczęściej duży gwóźdź. Mogły też służyć jako broń, stylusem bronił się Juliusz Cezar przed zamachowcami.

16. Tabliczki woskowe - Grecja Grekom nie przypadły do gustu gliniane tabliczki, były ciężkie, pisanie na nich było dość uciążliwe, a zapisany tekst pozostawał na nich na zawsze. Dlatego zaczęli wyrabiać tabliczki z drewna, najczęściej używano do tego dębu, cyprysu, palmy, cedru i drewna cytrynowego (ulubionego przez Rzymian). Powierzchnią zapisywaną była warstwa wosku, niekiedy mieszana ze smołą dla ciemnej barwy, otoczona drewnianą ramką. Zaletą i jednocześnie wadą tego podłoża była możliwość powtórnego pisania po uprzednim starciu zapisanej warstwy wosku (ważny dokument mógł być bezpowrotnie zniszczony).

17. KSIĄŻKI PERGAMINOWE • Forma kodeksu o dość dużych wymiarach; oprawa drewniana obijana srebrem, złotem, drogimi materiałami i klejnotami. • Stronice pergaminowe wytwarzano ze skór zwierzęcych: najpierw skórę oczyszczano, następnie moczono w wodzie wapiennej, nacierano popiołem i suszono na drewnianych ramach, na koniec gładzono i wybielano kredą • W II wieku n.e. pergamin wyparł całkowicie produkcję papirusu.

18. Mapa wykonana na pergaminie Portolan Morza Bałtyckiego i Morza Północnego 1588, Gdańsk. Pergamin malowany ręcznie

19. Pierwsze księgi na pergaminie- bogato ilustrowane

20. KSIĄŻKI PAPIEROWE • Papier wynaleziono w 105 r. n.e. w Chinach; początkowo wyrabiano go z włókien bambusowych, niektórych rodzajów traw i z gałganów; obecnie papier produkuje się z miazgi drzewnej. • Współczesna książka ma formę kodeksu złożonego ze składek (jedna składka stanowi 16 stron) połączonych i przytwierdzonych do kapitałki; tak powstały trzon (blok) książki za pomocą wyklejki jest łączony z okładkami chroniącymi książkę przed zniszczeniem. • Książki posiadają bogatą szatę graficzną - na jej jakość wpływa: rodzaj okładek, obwoluta, jakość papieru, ilustracje, układ tekstu i rodzaj czcionki.

21. Zaczęło się w Chinach… Pierwsza kartkę papieru wykonał chiński minister Cal Lun w 105 r. n.e. Papier wytwarzany był z łyka drzewa morwy, odpadów konopnych i sieci rybackich. Surowce te uprzednio przygotowane w wodzie z dodatkiem popiołów drzewnych, rozwłókniano, następnie płukano i miażdżono drewnianymi tłukami, aż do uzyskania masy papierniczej. Z niej formowano ręcznie arkusze papieru.

22. Rękopis haftowany złotem Na początku II w. n.e. zaczęto wytwarzać w Chinach papier. Książka chińska utrwalona na papierze miała również formę zwoju.

23. Papierowe pieniądze-Chiny Choć generalnie za datę powstania papierowych pieniędzy w Chinach przyjmuje się przełom VIII i IX wieku, wszystko wskazuje na to, że były one używane przez Chińczyków znacznie wcześniej. Bardzo trudno jest jednak ustalić historycznie czas pojawienia się papierowych pieniędzy w Chinach. Wiadomo, że przez pewien czas pozostawały w użyciu już około 140 r. p.n.e. Nie wiemy jednak, jak ten epizod się zakończył.

24. Papierowa Rewolucja • Papier w XXI wieku stał się jednym z najpowszechniej używanych produktów. Znany jest od blisko 19 stuleci, jednak prawdziwa papierowa rewolucja nastąpiła dzięki wynalazkowi, jaki dokonał się ponad 2 wieki temu. Francuz Louis Nicolas Robert (1761 - 1828) w 1798 roku skonstruował pierwszą na świecie maszynę produkującą papier w postaci wstęgi.

25. WYNALAZEK GUTENBERGA • Johannes Gutenberg (ok.1399 – 1468) zbudował około 1445 r. drewnianą prasę drukarską składającą się z ruchomych czcionek – pojedynczych liter wyrzeźbionych na klockach. Klocki układano w określonej kolejności, powielano farbą i odbijano tekst na stronicach pergaminowych lub papierowych. • Inkunabuły – (z łaciny „kolebka”) druki pochodzące z początkowego „niemowlęcego” okresu drukarstwa wydane przed 1500 r. np. Biblia wydrukowana przez Gutenberga.

26. STARODRUKI • Terminem stare druki obejmujemy książki wydrukowane od połowy XV wieku (wynalezienie druku) aż do końca wieku XVIII.

27. INKUNABUŁY Karta tytułowa księgiPraw Miejskich Głubczycodtworzenie koloru2002-2003 r.

28. Oprawa Inkunabułu

29. Gutenberg w Bibliotece Jagiellońskiej Wierna kopia „Biblii” Jana Gutenberga trafiła w październiku do zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej. Jedyny w Polsce oryginał tego dzieła jest przechowywany w Pelplinie. Pelplińska „Biblia” Gutenberga jest jednym ze 180-200 (źródła podają różne liczby) egzemplarzy wydrukowanych przez Gutenberga w latach 1452-1455. Do naszych czasów zachowało się 48 dzieł, z czego tylko 20 jest kompletnych.

30. Książka w Polsce Niewiele wiadomo o wytwarzaniu książki rękopiśmiennej w Polsce średniowiecznej. Niektórzy badacze nawet wątpią, czy w tym okresie w ogóle istniały na jej terenie jakiekolwiek skryptoria. Decydującym w tym względzie momentem było przyjęcie przez Mieszka I jego dwór w 966 r. religii chrześcijańskiej według obrządku łacińskiego przez co Polska dostała się w orbitę wpływów kultury zachodniej. Pierwsze księgi zostały do Polski przywiezione przez duchownych przybyłych z Czech w orszaku Dąbrówki. W tym czasie znajomość pisania i czytania na terenie Polski była zjawiskiem zupełnie wyjątkowym. Posiadali tę umiejętność właściwie tylko obcokrajowcy, przebywający tutaj np. w celach misyjnych

31. KSIĄŻKA WSPÓŁCZESNA Książka - dokument piśmienniczy myśli ludzkiej, raczej obszerny, w postaci publikacji wielostronicowej o określonej liczbie stron, o charakterze trwałym. Słowo o bardzo wielu pokrewnych znaczeniach, wywodzące się pierwotnie od kodeksu czyli kartek połączonych grzbietem, które wraz z rozwojem pergaminu zastąpiły poprzednią formę dokumentu piśmienniczego, czyli zwój.

32. Co to jest E-Book? Książki elektroniczne, a właściwie urządzenia i oprogramowanie do ich pobierania i odtwarzania, mają szereg oczywistych zalet, a także pewne wady - znaczenie tych ostatnich maleje jednak z każdym rokiem, dzięki bardzo szybkiemu postępowi technicznemu i malejącym kosztom. - Aktualność informacji, którą zawdzięczamy przede wszystkim Internetowi.

33. E-BOOK Książka elektroniczna, której treść zapisana jest w formie elektronicznej, przeznaczona do odczytania za pomocą odpowiedniego oprogramowania zainstalowanego np. w komputerze, specjalnym urządzeniu do czytania książek, w telefonie komórkowym lub w palmtopie.

34. Zalety E-booków • Chcesz szybko nauczyć się angielskiego i zależy Ci na czasie? Nie ma nic lepszego niż przeczytanie tego E-book’a. Dla kogo ten e-book?- osoby początkujące w języku angielskim, dopiero zaczynające naukę, - uczniowie i studenci,

35. BIBLIOGRAFIA • Encyklopedia wiedzy o książce, pod red. A. Birkenmajera i in., Wrocław: Ossolineum 1971 • Iljin M., Czarno na białym, Warszawa: Nasza Księgarnia, 1960 • www.wikipedia.pl • www.wsp.krakow.pl/whk/His_ks.html

36. OPRACOWAŁA Agnieszka Cierebiej - biblioteka Szkoły Podstawowej nr 3 w Lubsku