دوره آموزشي آشنائي با مفاهيم معماري سازماني

1. دوره آموزشي آشنائي با مفاهيم معماري سازماني (سمينار دوم) آشنايي با چارچوبهاي معماري سازماني معرفي ابزارهاي معماري سازماني فرايند معماري سازماني آشنائي با چارچوبهاي معماري سازماني آشنائي با مفاهيم پايه معماري سازماني

2. فهرست مطالب • چرا چارچوبهاي معماري ؟ • مفاهيم پايه چارچوبهاي معماري • نقش چارچوبهاي معماري در توصيف معماري سازماني • نقش چارچوبهاي معماري در اجراي معماري سازماني • چارچوبهاي معماري رايج • معرفي چارچوب معماري زكمن • معرفي چارچوب معماري فدرال • معرفي چارچوب معماري C4ISR

3. نمونه هائي از محصولات معماري

4. نمودار موارد کاربری

5. نمودار ترتيبي(OV-6c)

6. نمودار كلاس قابل تبديل به مدل منطقي داده (OV-7)

7. توصيف انتقال حالت عملياتي (OV-6b)

8. توصيف كاركردي سيستم (SV-4)

9. توصيف رخداد سيستمي (SV-10c)

10. نمودار كلاس سيستمي (SV-11)

11. نمودار تغيير يافته استقرار (SV-1)

12. نمودار تغيير يافته استقرار (SV-1)

13. (SV-5) ماتريس فعاليت عملياتي به وظيفه كاركردي

14. مقدمه چارچوبهاي معماري روشهائي براي تفكر سازماندهي شده در باره سيستمهاي پيچيده و بزرگ ارائه ميكنند.

15. ديدگاههاي مختلف • افراد مختلف، بسته به جايگاهشان، ديدگاههاي مختلفي نسبت به اطلاعات دارند. • هر كدام از ديدگاههاي فوق نشاندهنده سطح جزئيات نيز هستند. • با حركت از لايه هاي ماموريتي به سمت لايه هاي طراحي و ساخت، ميزان جزئيات بيشتر ميشود. • ديدگاهها نشاندهنده يك حركت عمودي در سطح سازمان هستند.

16. جنبه هاي مختلف • هر سازمان ميتواند از جنبه هاي مختلفي مورد بررسي قرار گيرد. • از منظر سيستمهاي اطلاعاتي، سه جنبه مهم از سازمان عبارتند از: • موجوديتها :: داده ها • فرايندها :: سيستمهاي اطلاعاتي • مكانها :: شبكه ها • جنبه هاي مختلف نشان دهنده يك حركت افقي در سطح سازمان هستند. APPLICATIONS DATA NETWORKS فرايندها (چطور) مكانها (كجا) موجوديتها (چه چيز)

17. NETWORK DIAGRAM USE CASE (DFD) CLASS DIAGRAM (ERD) تفاوت ديدگاهها: ديدگاه طراح • ديدگاه طراح: • مدلهاي داده • نمودار كلاس • نمودار ارتباط موجوديت • مدلهاي فرايند • نمودار مورد كاربري • نمودار گردش داده • نمودار فعاليت • مدلهاي شبكه • نمودار راه اندازي • نمودار شبكه

18. نمايندگي ها مراكز توزيع شعبه ها سيستم توليد سيستم انبار سيستم فروش آمار توليد موجودي انبار اسناد مالي تفاوت ديدگاهها: ديدگاه برنامه ريز • ديدگاه برنامه ريز: • سرفصلهاي اطلاعاتي • آمار توليد • موجودي انبار • اسناد مالي • سيستمها و خدمات • سيستم توليد • سيستم انبار • خدمات پس از فروش • توزيع جغرافيائي واحدها • ادارات استان • نمايندگي ها • مراكز توزيع

19. نمايندگي ها مراكز توزيع شعبه ها سيستم توليد سيستم انبار سيستم فروش آمار توليد موجودي انبار اسناد مالي NETWORK DIAGRAM USE CASE (DFD) CLASS DIAGRAM (ERD) تلفيق ديدگاهها و جنبه هاي مختلف • جنبه ها: • موجوديتها • فرايندها • مكانها • ديدگاهها • برنامه ريز • طراح

20. نمايندگي ها مراكز توزيع شعبه ها سيستم توليد سيستم انبار سيستم فروش آمار توليد موجودي انبار اسناد مالي ديدگاه برنامه ريز NETWORK DIAGRAM USE CASE (DFD) CLASS DIAGRAM (ERD) ديدگاه طراح تلفيق ديدگاهها و جنبه هاي مختلف • در يك چارچوب معماري خوب،‌جزئيات ارائه شده، روشهاي توصيف، و مدلهاي مورد استفاده در هر ديدگاه، مناسب اشخاصي انتخاب ميشود كه در آن جايگاه قرار داشته و به زباني بيان مي شوند كه قابل درك براي آنان باشد.

21. جنبه هاي مختلف معماري(عناصر پايه) زمانها (كي) افراد (چه كسي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) ديدگاههاي مختلف معماري سازماني طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) چارچوبهاي معماري سازماني چارچوب هاي معماري روشي براي تلفيق ديدگاهها و جنبه هاي مختلف سازمان ارائه ميكنند.

22. جنبه هاي مختلف معماري(عناصر پايه) • نمودارهاي شبكه • نمودارهاي راه اندازي • فهرست موضوعاتی كه براي سازمان اهميت دارند. • سرفصلهاي مهم اطلاعاتي زمانها (كي) افراد (چه كسي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) ديدگاههاي مختلف معماري سازماني طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) چارچوبهاي معماري سازماني هر سلول شامل توصيف جنبه خاصي از معماري سازماني است.

23. جنبه هاي مختلف معماري(عناصر پايه) زمانها (كي) افراد (چه كسي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) ديدگاههاي مختلف معماري سازماني طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) چارچوبهاي معماري سازماني معمولاً هر چارچوب مدلهاي مناسب براي توصيفهاي هر سلول را نيز پيشنهاد ميكند.

24. چارچوبهاي معماريِ رايج • چارچوب معماري زكمن • تاريخ ارائه: 1998 • ارائه كننده: آقاي جان زكمن • اطلاعات بيشتر: WWW.ZIFA.COM

25. چارچوبهاي معماريِ رايج • چارچوب معماري FEAF • تاريخ ارائه: 1999 • ارائه كننده: سازمان مديريت ارشد فناوري اطلاعات دولت آمريكا(CIO Council) • اطلاعات بيشتر: WWW.CIO.GOV

26. چارچوبهاي معماريِ رايج • چارچوب معماري C4ISR/DoDAF • تاريخ ارائه: 1996 • ارائه كننده: وزارت دفاع آمريكا • اطلاعات بيشتر: http://www.c3i.osd.mil

27. چارچوبهاي معماريِ رايج • چارچوب معماري TEAF • تاريخ ارائه: 2000 • ارائه كننده: خزانه داري آمريكا • اطلاعات بيشتر: http://www.treas.gov

28. چارچوبهاي معماريِ رايج • چارچوب معماري TOGAF • تاريخ ارائه: 1995 • ارائه كننده: Open Group • اطلاعات بيشتر: http://www.opengroup.org

29. چارچوبهاهي معماري در مقايسه با متدولوژي ها • چارچوبهاي معماري روش نيستند، بلكه يك نوع داده مجازي (meta data) به حساب مي آيند. • در واقع از چارچوبهاي معماري ميتوان براي ايجاد، يا ارزيابي متدولوژي ها استفاده كرد. • متدولوژي ها نشان دهنده يك حركت در روي چارچوب هستند، بعنوان مثال: • خط پررنگ: يك متدولوژي فرايند محور نظير روش Clive Finkelstein را نشان ميدهد. • خط نقطه چين: يك متدولوژي داده محور نظير جيمز مارتين را نشان ميدهد.

30. چارچوب معماري زكمن

31. چارچوب معماري زكمن: تاريخچه • در سال 1987، آقاي جان زكمن اقدام به انتشار چارچوب زكمن نمود. • در حال حاضر اين چارچوب از طريق شركت ZIIFA به روز رساني مي شود. • چارچوب معماري زكمن كاربرد گسترده اي در تجارت و صنعت دارد

32. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: كليات • چارچوبي است مبتني بر اصول طراحي سيستمها كه بر اساس مجموعه اي از مدلهاي تك متغيره و نرمال ايجاد شده است. • مباني نظري اين چارچوب تضمين ميكند كه طراحي انجام گرفته توسط اين چارچوب واضح، قابل فهم، متوازن، و كامل خواهد بود.

33. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: كليات... • چارچوب زكمن قادر به ارائه توصيفهاي لازم از تمام جنبه ها و ديدگاههاي سازمان است. • چارچوب زكمن به منظور توصيف جنبه هاي مختلف يك سازمان از يكسري مدل استفاده ميكند. • چارچوب زكمن براي رسيدن به انعطاف پذيري بالا از مدلهائي استفاده ميكند كه تنها يك متغير دارند. • مدلهاي چارچوب قابل استفاده براي كليه بازيگران اصلي سازمان است.

34. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: ساختار • از نظر چارچوب معماري زكمن، هر سازمان شامل شش نوع عنصر پايه است: • موجوديتها : چه چيز • فرايندها : چطور • مكانها : كجا • افراد : چه كسي • زمان ها : كي • انگيزه ها : چرا

35. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: ساختار... • هر عنصر پايه متناظر با جنبة خاصي از معماري سازماني است. • براي توصيف هر كدام از عناصر پايه،‌ از مدلها استفاده ميشود. • مدلهاي مورد استفاده در چارچوب زكمن ميتوانند ساده يا مركب باشند. مدلهاي مركب بايد قابل تفكيك به مدلهاي ساده باشند.

36. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: ساختار... • مدلهاي ساده قادر به توصيف هر كدام از عناصر پايه و ارتباط بين آنها هستند. • مدلها بايد: • به زبان استاندارد بيان شوند. • تا حد امكان از علائم گرافيك استفاده كنند. • قادر به پوشش تمام جنبه هاي سازمان باشند.

37. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: ساختار... • ديدگاههاي مختلف چارچوب: • ديدگاه برنامه ريز(مدلهاي معنائي) • ديدگاه مالك(مدلهاي مفهومي) • ديدگاه طراح(مدلهاي منطقي) • ديدگاه سازنده(مدلهاي فيزيكي) • ديدگاه پيمانكار • ديدگاههاي معماري سازماني حاوي سطوح مختلفي از جزئي نگري هستند.

38. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: راهنماي چارچوب • به همراه چارچوب، هيچ نوع راهنمائي در رابطه با فرايند، ترتيب، يا نحوه پياده سازي چارچوب ارائه نشده است. • افراد ديگري چون استيون اسپيواك، اقدام به تهيه راهنماي استفاده از اين چارچوب نموده اند.

39. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: اصول • مدل سازي كامل يك سيستم نيازمند پاسخگوئي به هر شش سوال چه چيز، چطور، كجا، چه كسي، كي، و چرا است. • شش جنبة فوق قادر به ثبت تمام مدلهاي حياتي و مورد نياز جهت توسعه سيستم هستند. • محدوديتهاي مربوط به سطرهاي پايين به محدوديتهاي سطرهاي بالاتر نيز اضافه ميشود.

40. برنامه ريز (مدلهاي معنائي) ما لك (مدلهاي مفهومي) طراح (مدلهاي منطقي) سازنده (مدلهاي فيزيكي) پيما نكار (مدلهاي اجرائي) افراد (چه كسي) موجوديت ها (چه چيز) انگيزه ها (چرا) زمانها (كي) مكانها (كجا) فرايندها (چطور) چارچوب معماري زكمن: اصول • ستونها در واقع نشان دهنده سطوح مختلفي از جزئيات براي يك مدل خاص هستند. • ستونها داراي ترتيب نيستند. • هر ستون نشان دهنده يك و فقط يك مدل است. • هر سطر نشان دهنده يك و فقط يك ديدگاه است. • هر سلول منحصر بفرد است.

41. چارچوب معماري فدرال (FEAF)

42. چارچوب معماري فدرال: تاريخچه • در سال 1996 و بدنبال قانون موسوم به كلينگر كوهن، دولت فدرال آمريكا، بعنوان يك راه حل مناسب برنامه ريزي و پياده سازي سيستمهاي اطلاعاتي، اقدام به تهيه سند چارچوب معماري نموده و انتشار داد. • هدف اصلي اين چارچوب افزايش ميزان تعامل در سطح دولت بوده است.

43. چارچوب معماري فدرال: كليات • چارچوب معماري فدرال بر اساس سه ستون اول از چارچوب زكمن و روشي كه آقاي اسپيواك در كتاب EAP مطرح كرده شكل گرفته است. • مفاهيمي چون معماري وضع موجود، معمار وضع مطلوب، طرح انتقالي و استانداردها، بخوبي در اين چارچوب توضيح داده شده اند.

44. چارچوب معماري فدرال: اجزاء چارچوب • اجزاء چارچوب فدرال: • پيشرانهاي معماري: • عبارتند از كليه تهديدها يا فرصتهائي كه سازمان از نظر سرويس ها و فناوريهاي اطلاعات در معرض است. • دو نوع پيشران وجود دارد: • پيشرانهاي ماموريتي • پيشرانهاي فناوري

45. چارچوب معماري فدرال: اجزاء چارچوب • جهت گيريهاي راهبردي: • شامل دورنما،‌ماموريتها، و اهداف ماموريتي و فناوري سازمان است. • معماري وضع موجود: • نشاندهنده وضعيت موجود سيستمهاي اطلاعاتي و دارائي هاي فني است. • معماري وضع مطلوب: • توصيف كننده وضعيتي است كه سازمان ظرف 5 سال آينده مي خواهد در آن وضعيت قرار گيرد.

46. چارچوب معماري فدرال: اجزاء چارچوب • مدلهاي معماري شامل: • معماري حرفه • معماري داده ها • معماري سيستمهاي اطلاعاتي • معماري فناوري اطلاعات

47. چارچوب معماري فدرال: اجزاء چارچوب • فرآيندهاي گذار • فرآيندهائي كه بايد در حين گذر از معماري وضع موجود به سمت معماري وضع مطلوب انجام شوند. • بخشهاي معماري • شامل بخشهائي از سازمان كه معماري در آنها صورت خواهد گرفت.

48. چارچوب معماري فدرال: اجزاء چارچوب • استانداردهاي فناوري اطلاعات • شامل كليه استانداردهائي كه بايد در حين حركت از معماري وضع موجود به سمت معماري وضع مطلوب رعايت شوند.

49. FEAF - سطح 1

50. FEAF - سطح 2