210 likes | 461 Views
Categoriale Grammatica. Petra Hendriks April 2004. Categoriale Grammatica. Familie van grammatica’s. Alternatief voor herschrijfgrammatica’s. Geen verplaatsingen. Lexicalistisch: vrijwel geen regels, samenvoeging van woorden wordt hoofdzakelijk gestuurd door het lexicon.
E N D
Categoriale Grammatica Petra Hendriks April 2004
Categoriale Grammatica • Familie van grammatica’s. • Alternatief voor herschrijfgrammatica’s. • Geen verplaatsingen. • Lexicalistisch: vrijwel geen regels, samenvoeging van woorden wordt hoofdzakelijk gestuurd door het lexicon. • Directe koppeling tussen syntaxis en semantiek.
Geschiedenis • Aristoteles: Syllogismen • Gottlob Frege (19e eeuw): Predikatenlogica • Bertrand Russell (begin 20ste eeuw): Typentheorie • Poolse logici (‘30): Categoriale syntaxis • Joachim Lambek, Yehoshua Bar-Hillel (eind ‘50): Categoriale syntaxis voor natuurlijke taal • Richard Montague (eind ‘60/begin ‘70): Montague-grammatica • Michael Moortgat, Mark Steedman, Pauline Jacobson, Bob Carpenter e.a. (v.a. ‘80): Categoriale Grammatica
Eenvoudige CG AB systeem: • Systeem gebaseerd op werk van Ajdukiewicz (1935) en Bar-Hillel (1964) • Categorieën & Typen • Lexicon • Reductieregels
Categorieën • Basiscategorieën B = {S, NP, N} • Categorieën C zijn: • B • C/C • C\C • Recursieve definitie van categorieën.
Lexicon Basiscategorieën: • Eigennamen (Kim, Beatrix): NP • Naamwoorden (appel, stoel): N Functie-categorieën: • Lidwoorden (de, het): NP/N • Bijvoeglijke naamwoorden (grote, rode): N/N • Intransitieve werkwoorden (slapen, lachen): NP\S • Transitieve werkwoorden (eten, kopen): (NP\S)/NP
Reductieregels Voorwaartse functie-applicatie: A/B B A Achterwaartse functie-applicatie: B B\A A
Analogie Modus Ponens: B B A A Vermenigvuldiging breuken: 4 x 3/4 3 Herschrijfregel: A => B, B\A
Afleiding 1 Kim lacht NP NP\S S
Afleiding 2 de appel NP/N N NP
Afleiding 3 Kim eet de appel NP (NP\S)/NP NP/N N NP NP\S S
Semantiek • Woord in lexicon: • Syntactische categorie + Semantisch type • Elke reductiestap in de syntaxis correspondeert met een stap in de semantiek. • Functie-applicatie Toepassing van een semantische functie op zijn argument.
Afleiding van semantische term Kim eet de appel NP: k (NP\S)/NP: eet NP/N: N: appel NP: (appel) NP\S: eet((appel)) S: eet((appel))(k)
Sterkere CG’s • CG met alleen functie-applicatie is te zwak. • Optie 1: toevoeging meer reductieregels: • O.a. functiecompositie en type-ophoging. • Eventueel in de vorm van combinatoren (Steedman’s Combinatory Categorial Grammar). • Eventueel restricties op de reductieregels. • Optie 2: CG beschouwen als logisch systeem: • Slogan: “Parsing as deduction” (Moortgat). • Hieruit volgt mogelijkheid tot hypothetisch redeneren.
Optie 1: Meer reductieregels de rode (en de blauwe auto) NP/N N/N NP/N Functiecompositie Kim (lacht) NP S/(NP\S) Type-ophoging
Gegeneraliseerde reductieregels Voorwaartse functiecompositie: A/B B/C A/C Voorwaartse type-ophoging: A B/(A\B)
Optie 2: Hypothetisch redeneren de rode NP/N: N/N: rood [N: x] N: rood(x) NP: (rood(x)) NP/N: x.((rood(x))) introductie hypothese intrekking hypothese
“Verplaatsingen” That is the book ... that Kim read (N\N)/(S/NP) NP: k (NP\S)/NP: read [NP: x] NP\S: read(x) S: read(x)(k) S/NP: x.read(x)(k) N\N
Prettige eigenschappen CG • Semantiek is compositioneel. • Biedt verklaring voor verschijnselen die gebaseerd lijken te zijn op oppervlaktevormen (o.a. nevenschikking). • Staat toe dat zinstructuur van links naar rechts opgebouwd wordt (zoals bij menselijk taalverwerking). • Is formeel gedefinieerd. • Is relatief eenvoudig computationeel te modelleren.
Beperkingen CG • Lastig om invloed van context op zinstructuur te verklaren (o.a. bij samentrekking). • Categorieën en typen lijken te grofmazig om alle aspecten van taal te kunnen verklaren ( noodzaak features e.d.).