การใช้งาน Linux เบื้องต้น

การใช้งาน Linux เบื้องต้น

Introduction • ทำงานเป็นระบบ Multi-User Multi-Tasking

ความหมายเบื้องต้น • Account Name (Login name) • Password (passwd) • Directory , Files • Home directory • Logout • Administrator (Root)

คำสั่งเบื้องต้น • คำสั่งบนระบบยูนิกส์ มีลักษณะเป็น Case Sensitive • ตรวจสอบผู้ที่กำลังใช้งานในระบบ • finger • เปลี่ยน รายละเอียดของผู้ใช้งาน • chfn • เปลี่ยนรหัสผ่าน • passwd

คำสั่งเบื้องต้น • ออกจากระบบ (logout, Ctrl+d, exit) • คำสั่ง cat • cat > filename เป็นการสร้างแฟ้มข้อมูล • cat filename การดูข้อมูลภายในแฟ้มข้อมูล • การเรียกดูรายชื่อแฟ้มข้อมูล • ls, ls –l, ls –a, ls –la • การใช้อักขระพิเศษ • * แทนตัวอักษรหลายตัว • ? แทนตัวอักษรตัวเดียว • [cset] แทนตัวอักษรตัวเดียวที่ระบุไว้ในวงเล็บ

ประเภทของไฟล์บนลินุกซ์ประเภทของไฟล์บนลินุกซ์ • Regular file • Directory file • Special file • Link file • การทำสำเนาแฟ้มข้อมูล (copy) • cp แฟ้มต้นฉบับ แฟ้มใหม่ • การเปลี่ยนชื่อแฟ้มข้อมูล (move, rename) • mv ชื่อแฟ้มเก่า ชื่อแฟ้มใหม่

การลบแฟ้มข้อมูล (remove) • rm ชื่อแฟ้ม (ชื่อแฟ้ม ...) • ** ชื่อแฟ้มข้อมูล เป็นลักษณะ Case Sensitive • คำสั่งสร้าง directory • mkdir ชื่อ directory • คำสั่งลบ directory • rmdir ชื่อ directory • คำสั่งเปลี่ยน directory • cd ชื่อ directory

เครื่องหมาย directory • . , .. , ~ • คำสั่งสำหรับเปลี่ยนสิทธิ์ chmod • [u,g,o,a], [+,-], [r,w,x] • คำสั่งดูวันเวลาของระบบ date, cal • ตรวจสอบ Directory ปัจจุบัน pwd • ตรวจสอบ Logon ปัจจุบัน whoami • ดูวิธีการใช้งานคำสั่ง man

กระบวนการควบคุม init • Level 0 หยุดการทำงาน (Halt) หรือการ ปิดเครื่อง • Level 1 Single user mode • Level S,s Single user mode ใช้ซ่อมแซม หรือแก้ไขข้อผิดพลาด • Level 2 Mutiuser mode /non networking

กระบวนการควบคุม init • Level 3 Full multiuser mode / non X- window • Level 4 ไม่มีการใช้งาน • Level 5 Default, Full multiuser mode / X-window • Level 6 reboot

กระบวนการควบคุม init • สคริปไฟล์ เก็บไว้ที่ /etc/rc.d/ • K = kill process • S = start process • การปิดระบบ • shutdown • -a ใช้ /usr/chutdown.allow • -k ยังไม่ต้องการปิด แต่จะส่งข้อความไปเตือน user • -r หลังจากปิดเครื่องแล้ว ให้รีบูตเครื่องใหม่ทันที • -h การปิดระบบแบบหยุดนิ่ง (halt)

กระบวนการควบคุม init • -f เป็นการรีบูตแบบ fastboot / non fsck • -F เป็นการรีบูตใหม่ และทำการ fsck • -n ปิดเครื่องแบบรวดเร็ว ไม่ผ่านกระบวนการ init • -c ยกเลิกการปิดระบบทั้งหมด • -t sesc กำหนดระยะเวลาการปิดเป็นแบบวินาที • Time เป็นเวลาในการปิดระบบ กำหนดได้ 2 แบบ hh:mm หรือ +m • Warning message ส่งข้อความเตือน

ขั้นตอนการบูตของลินุกซ์ขั้นตอนการบูตของลินุกซ์ • shutdown [-akrhfnc] [-t secs] time [waring message] • shutdown –h now “System will shutting down now” • shutdown –h +5 “System will shutting down within 5 minute” • shutdown –r +9 “System will reboot within 9 minute”

การจัดการบัญชีผู้ใช้

ไฟล์ที่เกี่ยวข้อง • /etc/passwd เก็บข้อมูลพื้นฐานของแต่ละ user • /etc/shadow เก็บรหัสผ่านของ user แต่ละคน • /etc/group เก็บรายชื่อกลุ่ม • การเพิ่มบัญชีรายชื่อ • useradd [-p passwd] [-u uid] [-g initial_group][-G group[,…]] [-c comment] [-d home_dir] [-s shell] [-e expire_date] account

คำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อคำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อ • การเพิ่มกลุ่ม • groupadd [-g gid] group • groupadd –g 601 marketting • useradd –u 901 –g marketting –c “Somsak Rakthai” –d /home/901 somsak

คำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อคำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อ • การกำหนดรหัสผ่าน • passwd somsak • การขอใช้สิทธิ์ของ user • su - somsak • การลบ user • userdel [-r] account • การลบกลุ่ม • groupdel group_name

คำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อคำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อ • การแก้ไขข้อมูล user • usermod [-l login_name] [-p passwd] [-g initial_group] [-G group[,…]] [-c comment] [-d home_dir] [-s shell] [-e expire_date] [-L | -U] account • usermod –l user912 pisit • usermod –g marketting user912 • usermod –U user912

คำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อคำสั่งจัดการบัญชีรายชื่อ • การจัดการ user ด้วย editor • ใช้ vi เข้าไปแก้ไข /etc/passwd • ทำการ update /etc/shadow ด้วยคำสั่ง pwconv • หากต้องการลบ home directory ใช้คำสั่ง rm –rf /home/user_id

แพ็คเกจ • กลุ่มโปรแกรม หรือ application ที่ถูกรวมเป็นไฟล์เดียว เพื่อให้ง่ายต่อการติดตั้ง รูปแบบของแพ็คเกจ .tar, .zip, .gz, .tar.gz • คำสั่งที่ใช้ในการจัดการ แพ็คเกจ • rpm (redhat package management) • rpm –q (ใช้ในการค้นหา package) • rpm –i (ใช้ในการติดตั้ง package) • rpm –U (ใช้ในการ Upgrade package) • rpm –e (ใช้ในการลบ package)

คำสั่งอื่น ๆ ที่จำเป็น • การค้นหาแฟ้มข้อมูล • find / -name [file name] • คำสั่งตรวจสอบโปรเซส • ps, top • คำสั่งสำหรับลบโปรเซส • kill • คำสั่งสำหรับเริ่ม / หยุด services • services [service_name] [start/stop/status]

การใช้งาน C compiler • Package ขออง C compiler คือ gcc.xxx.xxx • การติดตั้ง / ทดสอบการติดตั้ง โดยการใช้ rpm • สร้าง Code ภาษา C ด้วยการใช้งาน vi • Compile Code ด้วยคำสั่งgcc filename.c • ผลลัพธ์จะชื่อ a.out • Run program โดยการใช้คำสั่ง ./a.out

การใช้งาน vi • vi คือโปรแกรม Text Editor บนระบบปฏิบัติการ UNIX • แฟ้มข้อมูลที่เก็บรายละเอียดต่างๆ เกี่ยวกับเครื่อง (Configuration Files) จะเก็บเป็น Text File • สามารแก้ไขปรับปรุงได้ง่าย ด้วยการใช้งานโปรแกรมประเภท Text Editor

การใช้งาน vi • การเรียกโปรแกรมใช้งาน • vi filename • Mode การทำงานของ vi • Insert Mode • Command Mode • Last Line Mode

การใช้งาน vi คำสั่งของ vi • i เพิ่มข้อความที่ตำแหน่งของเคอร์เซอร์ • a เพิ่มข้อความที่ตำแหน่งหลังเคอร์เซอร์ • A เพิ่มข้อความท้ายบรรทัด ตำแหน่งของเคอร์เซอร์ • o เพิ่มบรรทัดใหม่ ใต้บรรทัดของเคอร์เซอร์ • O เพิ่มบรรทัดใหม่ บนบรรทัดของเคอร์เซอร์

การใช้งาน vi • คำสั่งของ vi • x ลบตัวอักษร 1 ตัว ที่ตำแหน่งหลังเคอร์เซอร์ • nx ลบตัวอักษร n ตัว ที่ตำแหน่งหลังเคอร์เซอร์ • dd ลบข้อความทั้งบรรทัดที่ตำแหน่งของเคอร์เซอร์ • ndd ลบข้อความทั้งบรรทัดที่ตำแหน่งของเคอร์เซอร์ เป็นจำนวน nบรรทัด

การใช้งาน vi • คำสั่งของ vi • D ลบข้อความ ณ.ตำแหน่งของเคอร์เซอร์จนถึง ปลายบรรทัด • yy คัดลอกบรรทัดปัจจุบัน • nyy คัดลอกจำนวน n บรรทัด ตั้งแต่บรรทัดปัจจุบัน • p วางข้อความที่ทำการคัดลอก

การใช้งาน vi • คำสั่งของ vi • u ยกเลิกการทำงานครั้งล่าสุด • :wq เป็นการบันทึกไฟล์ที่แก้ไข แล้วออกจาก vi • :w เป็นการบันทึกไฟล์ที่แก้ไข แต่ไม่ออกจาก vi • :q! ออกจาก vi โดยไม่บรรทึกข้อมูล

การใช้งาน vi • คำสั่งของ vi • :r อ่านไฟล์ขึ้นมาเพิ่มเติมในตำแหน่งปัจจุบัน • :e เปิดไฟล์ขึ้นมาแก้ไข • / ค้นหาคำที่ต้องการ • :%s/oldtext/newtext เปลี่ยนข้อความจากข้อความเดิม เป็นข้อความใหม่ทั้งแฟ้มข้อมูล

การใช้งาน vi • คำสั่งของ vi • :nไปยังบรรทัดที่ n • ^ ไปต้นบรรทัด • $ ไปท้ายบรรทัด • w,b เลื่อนเคอร์เซอร์ทีละคำ ด้านหน้า / ด้านหลัง • :!command การใช้งานคำสั่งของลินุกซ์

การใช้งาน Linux เบื้องต้น