Plagiat w pracach dyplomowych

1. Plagiat w pracach dyplomowych dr Joanna Szyjewska-Bagińska Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego jszyjewska@mec.univ.szczecin.pl

2. Plagiat konsekwencje • Prawo karne – przestępstwo z art. 115 ust. 1 Prawa autorskiego, art. 284 § 1 Kodeksu karnego • Prawo administracyjne – nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego • Prawo cywilne – odpowiedzialność odszkodowawcza wobec osoby, której prawa osobiste lub majątkowe, zostały naruszone

3. Plagiat • Pojęcie plagiatu kojarzone jest najczęściej z prawem autorskim. • W języku prawniczym brak definicji plagiatu. Akty normatywne nawet nie posługują się pojęciem „plagiat”. • O plagiacie mówimy wówczas, gdy osoba wskazana jako autor dzieła, bezprawnie: • dokonuje przejęcia cudzego utworu w większym lub mniejszym zakresie (plagiat oczywisty, jawny) lub • przejmuje fragmenty cudzego utworu i splata z elementami pochodzącymi od siebie (plagiat ukryty)

4. Plagiat – jako przestępstwo • art. 115 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych • Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, • podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

5. Plagiat jako przestępstwo • Przestępstwo plagiatu z art. 115 ust. 1 Prawa autorskiego: • ścigane z urzędu • obejmuje również: • przekroczenie granic tzw. prawa cytatu art. 29 Prawa autorskiego • bezprawne wykorzystywanie utworu po przetłumaczeniu na inny język • niewskazanie wszystkich współautorów utworu

6. „Kupowanie” prac licencjackich, magisterskich • Oferowanie prac, które mają być rozpowszechnione pod własnym nazwiskiem, to podżeganie lub pomocnictwo do przestępstwa z art. 115 ust. 1 Prawa autorskiego • „Kupowanie” cudzej pracy, przypisywanie sobie własnego autorstwa jest plagiatem (art. 115 ust. 1 Prawa autorskiego) • Złożenie nieprawdziwego oświadczenia o osobistym przygotowaniu pracy – przestępstwo z art. 272 Kodeksu karnego (wyłudzenie poświadczenia nieprawdy) • Umowa „zakupu” pracy dyplomowej, jako sprzeczna z ustawą, jest nieważna (art. 58 kc)

7. Plagiat - obowiązki promotora • Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym • art. 111 ust. 1 Pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani: • kształcić i wychowywać studentów, w tym nadzorować opracowywanie przez studentów prac zaliczeniowych, semestralnych, dyplomowych, pod względem merytorycznym i metodycznym; • obowiązek ten mają również pracownicy dydaktyczni

8. Plagiat - postępowanie administracyjne • Tytuły zawodowe: inżynier, licencjat, magister • art. 193 psw: Organ właściwy (rektor), w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów • cudzego utworu lub • ustalenia naukowego.

9. Plagiat – postępowanie administracyjne • Działania Rektora są obligatoryjne • Decyzja o stwierdzeniu nieważności postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego jest decyzją administracyjną • Wcześniej Rektor poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego • Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego zebrany materiał potwierdza popełnienie czynu (przypisanie sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego) Rektor: • wstrzymuje postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną • składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.

10. Prawo cytatu • art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych • Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. • art. 34 Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości.

11. Prawo cytatu w pracy dyplomowej • Cytat jest dozwolony tylko we własnym samodzielnym utworze np. pracy dyplomowej • Celem cytatu musi być konieczność: • wyjaśnienia jakiegoś zagadnienia, • analiza krytyczna np. cudzego poglądu • Cel cytatu decyduje o jego dozwolonych rozmiarach • Konieczne jest podanie twórcy i źródła - A. Xsiński, Prawo cywilne część ogólna, Kraków 2014, s. 28; - A. Xsiński, https://www.prawo.pl, 08.05.2014 r.

12. Prawo cytatu - orzecznictwo • Orzeczenie SN z 29 grudnia 1971 r. I Cr 191/71 • Wymaganiu wyraźnego wymienienia źródła, z którego pochodzi fragment cudzego dzieła, nie czyni zadość wymienienie tego dzieła w zestawieniu literatury, bez jakiegokolwiek wyjaśnienia ani zasady, ani stopnia wykorzystywania tego dzieła, a w szczególności że dokonano z niego przedruku określonej części” • Wyrok SN z 23 listopada 2004 r. I CK 232/04 • Przytoczenie cudzego utworu nawet w całości jest dozwolone, jeżeli następuje w celu określonym w art. 29 ust. 1 ustawy (wyjaśnianie, analiza krytyczna), przy czym przytaczany utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu twórczości własnej, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne dzieło.

13. Wyłączenia spod ochrony prawa autorskiego • Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego (utworu): • akty normatywne i ich urzędowe projekty (m.in. ustawy, rozporządzenia) • urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole • opublikowane opisy patentowe i ochronne (dot. zgłoszonych do Urzędu Patentowego wynalazkówi wzorów użytkowych) • proste informacje prasowe • odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne (może być „ustaleniem naukowym” wg art. 193 psw)

14. Plagiat w pracach dyplomowych dr Joanna Szyjewska-Bagińska Dziękuję za uwagę