Cebeli Tarık Boğazı'nın Hukuki Statüsü

1. Cebeli Tarık Boğazı'nın Hukuki Statüsü AB-NATO-GÜVENLİK EGE ÜNİVERSİTESİ 2011/Güz Göksel ERDOĞAN

2. Coğrafi Konumu

3. Coğrafi Konumu • Akdeniz’in batı ucunu Atlas (Atlantik Okyanusu) ile birleştirir. • Kuzeyi İber Yarımadası, güneyi Kuzey Afrika'da Mağrip olarak bilinen bölgedir. • Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan biridir. • Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması ile daha da artmıştır.

4. Coğrafi Konumu • Takriben 60 km uzunluğunda olan boğazın en geniş noktası Trafalgar Burnu ile Spartel Burnu arasında 44 km'dir. • En dar noktası ise Cires Burnu ile Tarija Burnunun doğusunda 14,2 km’dir. • Boğaz’ın ortası, en sığ noktası olup derinliği 324 metre'dir.

5. Siyasi Yapısı

6. Siyasi Yapısı

7. Tarihçesi

8. Tarihçesi • Cebelitarık 1462'de Araplardan, İspanyollara geçmiştir. • 1502'de resmen İspanyol topraklarına katılmıştır. • 24 temmuz 1704'te İngiltere-Hollanda deniz kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir. • 1713 tarihindeki Utrecht Antlaşması'yla İspanya kaleyi İngiltere'ye iade etmeyi kabul etmiştir. (The history of Gibraltar and of its political relation to events in Europe, Frederick SAYER)

9. Tarihçesi • Cebelitarık 1830'da İngiliz Sömürgesi ilan edilmiştir. • 18. yy.'dan günümüze kadar Cebelitarık'ın egemenliği konusu İngiltere ve İspanya arasında bir sorun olmuştur. (The history of Gibraltar and of its political relation to events in Europe, Frederick SAYER)

10. İngiltere & İspanya

11. İngiltere & İspanya • Cebelitarık'ın egemenliği zaman zaman vatandaşlarına sorulmuştur. • Yerleşim biriminde 3 kere halkın oylamasına başvurulmuştur; 1) 1967, Cebelitarık'taki referandumda İspanyol egemenliği reddedilmiştir. 2) 1969, Yeni anayasayla, İngiltere'ye bağlı özerk yönetim benimsenmiştir. 3) 2002, İngilterenin, bölgedeki egemenliğin İspanya ile paylaşılması önerisine halkın %99 karşı oy kullanmıştır. (http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/08/040804_gibraltar_anniversary.shtml)

12. İngiltere & İspanya • 2004 yılında Cebeli Tarık'taki İngiliz egemenliğinin 300. yılı kutlamaları sebebiyle yapılan kutlamalarda İngiltere Savunma Bakanı Geoff Hoon; “Cebelitarık'ın egemenliğinin bir pazarlık kozu değildir.” demiştir. (http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/08/040804_gibraltar_anniversary.shtml)

13. İngiltere & İspanya • İspanya Başbakanı Jose Rodriguez Zapatero, kutlamaları 'uygunsuz' diye niteledi ancak hükümetinin bu konudaki anlaşmazlıkları diyalog yoluyla çözümlemeyi hedeflediğini söylemiştir. • İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Angel Maratinos ise İngiltere'yi sömürgeci geçmişinden vazgeçmemekle suçlamıştır. (http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/08/040804_gibraltar_anniversary.shtml)

14. İngiltere & İspanya • Moratinos, El Pais gazetesine verdiği demeçte, 21. yüzyılda Avrupa Birliği üyesi bir ülkenin toprağındaki askeri işgalin, bir diğer üye ülke tarafından törenle anılmasının tuhaf bir durum yarattığını söylemiştir. (http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/08/040804_gibraltar_anniversary.shtml)

15. İngiltere & İspanya • 2009 yılında Barcelona’da biraraya gelen İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw ve İspanyol muhatabı Josep Pique, yüzyıllara yayılmış bir soruna, yeni çözüm bulunmasına yönelik, ve yaklaşık bir yıla yayılacağı belirtilen, yeni bir görüşmeler sürecini başlatmıştır. • Ancak, İngiltere’nin bu görüşmeler sırasında bölgenin “ortak hükümranlık hakkını kabul edebileceği” yolundaki söylentiler nedeniyle, İngiltere güdümündeki Cebelitarık yerel hükümeti lideri Peter Caruana, görüşmeleri boykot etmiştir. (http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/120018.asp#BODY)

16. Cebelitarık'ın Hukuki Statüsü

17. Cebelitarık'ın Hukuki Statüsü • Birleşik Krallık denizaşırı toprağıdır. • Kendi marşı, bayrağı, para birimi (Cebelitarık poundu), telefon kodu vardır. • Genel valisi ve Devlet Başkanı vardır. • Kişi başına düşen milli geliri 38000 Dolar civarındadır. • Trafik akışı sağdandır. (http://tr.wikipedia.org/wiki/Cebelitar%C4%B1k)

18. Cebelitarık'ın Hukuki Statüsü • Cebelitarık AB'nin teknik olarak bir parçasıdır ama üyesi değildir. • Tüm dış ilişkilerinden İngiltere sorumludur. • Genel tarım ve gümrük politikasının dışındadır. • Halkı AB Parlementosu seçimlerinde oy kullanabilir. ( Denise Matthews vakası,1999) (http://www.guardian.co.uk/world/2004/aug/04/qanda.foreignpolicy ) (http://en.wikipedia.org/wiki/Special_member_state_territories_and_the_European_Union#cite_note-PCJ-76)

19. Cebelitarık'ın Hukuki Statüsü • Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu üyesidir. • Vatandaşları AB vatandaşıdır. • Tek paraya dahil değildir. • Tek pazar rejimi ise bazı istisnalar ile uygulanmaktadır. (http://www.guardian.co.uk/world/2004/aug/04/qanda.foreignpolicy ) (http://en.wikipedia.org/wiki/Special_member_state_territories_and_the_European_Union#cite_note-PCJ-76)

20. İspanya'nın Cebelitarık'a Uyguladağı Kısıtlamalar

21. İspanya'nın Cebelitarık'a Uyguladağı Kısıtlamalar • Cebelitarık'ın AB'den kaynaklanan haklarını tanımamak.(Parlemento seçimlerinde oy kullanma) • Cebelitarık'ın karasularını tanımamak. • Uluslararası telefon kodunun tanınmaması, Cebelitarık cep telefonu şirketlerine dolaşım hakkı verilmemesi. • Cebelitarık'ta şişelenmiş şarapların ithalatının yasaklanması.

22. İspanya'nın Cebelitarık'a Uyguladağı Kısıtlamalar • İspanya aktarmalı Cebelitarık'a yapılan uçuşlara izin vermemesi. • NATO üyeliğine rağmen İngiliz Hava Kuvvetleri'nin İspanya hava sahasını kullanmasına izin vermemesi. • Cebelitarık havaalanına giden bazı hava yollarını kullandırmaması. • Cebelitarık'a ait kimlik, ehliyet ve pasaportların tanınmaması.

23. Sonuç & Değerlendirme