T.C. KOCAELİ VALİLİĞİ AB PROJELER KOORDİNASYON MERKEZİ

1. T.C. KOCAELİ VALİLİĞİ AB PROJELER KOORDİNASYON MERKEZİ

2. ANA TEMA Avrupa Birliği Türkiye AB İlişkileri Son Dönem Gelişmeler Uyum Paketleri Mevzuat Uyumu AB fonları Proje Döngüsü

3. TERMİNOLOJİ • Müktesebat: • Dar anlamda: Kazanç, kazanım edinim demektir. Daha Türkçesiyle edinçtir. • Geniş anlamda ise; • Avrupa Birliği anlaşmalarında ve diğer yardımcı hukuk kaynaklarında (tüzük, karar, yönerge vs.) yer alan kural ve kurumlar bütününü ifade etmektedir…

4. Topluluk Müktesebatı nedir ve neler müzakere edilebilir? Yukarıda bahsedilen kurallar bir araya getirildiğinde, 1950’lerde ilk Avrupa Topluluklarının kuruluşundan bu yana geliştirilmiş yaklaşık 90,000 sayfa yasal belge ortaya çıkmaktadır. Bunlar; temel prensipler ve değerler, pazar yönetmelikleri, yönergeler ve bir çok alandaki yönetmelikler, mahkeme kararları ve daha pek çok unsuru içerir. Bu yasal belgelerin hepsine AB jargonunda “Topluluk Müktesebatı”(“acquis communautaire”) denir.

5. Müzakereler, aday ülkenin kendisinden neler beklendiğini, neler yapması gerektiğini anlayabilmesi ve AB’nin de aday ülkenin hali hazırda üyelik kriterlerinin ne kadarını karşıladığını ve nelerin yapılması gerektiğini görebilmesi için, tüm AB mevzuatının ayrıntılı, sistematik bir sunumu ve incelemesi olan “tarama” süreci ile başlar.

6. Bu süreç aday ülkeden ve Avrupa Komisyonu’ndan uzman görevlileri kapsar ve yaklaşık bir yıl sürer. Her bölüm ayrı ayrı taranır. Bu süreçte pek çok bölümün paralel şekilde taranması mümkündür. Tarama, dört aşamalı bir süreçtir.

7. Birinci aşama : Belli bir bölümdeki Müktesebat’ın ve tüm anlamlarının, Avrupa Komisyonu tarafından detaylı bir şekilde açıklanması; İkinci aşama : Ulusal uzmanlar Türkiye’deki durumu açıklarlar ve tutumlarını sunarlar; Üçüncü aşama: Komisyon Üye Ülkeler için bir bölümdeki müzakerelerin başlayıp başlayamayacağını tavsiye eden bir tarama sonuç raporu hazırlar; Dördüncü aşama: Avrupa Konsey’inde Üye Ülkeler bir bölümün açılıp açılmaması konusunda karar verir.

8. Bölümlerin “açılması” ve “kapatılması” ne demektir? Türkiye, her bir bölüme ilişkin olarak AB’ye bir müzakere pozisyonu sunacaktır. AB ise buna yanıt olarak Müktesebat’ın her bölümü hakkında (örneğin Balıkçılık, Ulaştırma veya Vergilendirme) Komisyon teklifine dayalı bir “Ortak Müzakere Pozisyonu” kararı alır. Daha sonra taraflar müzakere için “bir bölüm açabilir”. Ortak Müzakere Pozisyonu, Türkiye’nin tutumuna yanıt verir ve aşağıdakileri içerebilir: 􀂐 daha fazla bilgi talep edebilir; 􀂐 özel müzakere koşulları belirleyebilir; 􀂐 kapanış için referans noktaları belirleyebilir.

9. Bunlar katılım müzakerelerindeki her bir bölüm için temel adımlardır: 􀂐 Aday AB kanunlarını en geç katılımın birinci gününe kadar nasıl benimseyeceği, aktaracağı, uygulayacağı ve yürüteceği konusunda AB’ye bir müzakere pozisyonu sunar; 􀂐 Avrupa Komisyonu bu süreci doğrular ve izler; 􀂐 Avrupa Komisyonu adayın müzakere pozisyonuna yanıt olarak her bölüm için taslak ortak AB müzakere pozisyonlarını önerir; 􀂐 Bakanlar Konseyi bu ortak müzakere pozisyonlarını onaylar (oybirliği ile); 􀂐 Taraflar kalan konuları müzakere ederler (örneğin geçiş talepleri); tüm konular netleştirilinceye kadar bir kaç defa pozisyon belgelerinin değişimi gerekebilir; 􀂐 Her biri üzerinde anlaşma sağlandıkça bölümler geçici olarak kapatılır

11. AB aşağıdakiler konusunda tatmin olduğunda bir bölüm başlığının geçici olarak kapanması konusunda anlaşmaya varabilir: - Aday yüksek düzeyde hazır olduğunu gösterdiğinde; -Referans noktaları karşılandığında; -Geçiş önlemleri konusunda anlaşmaya varıldığında. Ancak, bu kapanış sadece geçicidir: tüm pakette anlaşma sağlanmadan önce tüm bölümler tekrar açılabilir. Prensip şudur: “Her konuda anlaşmaya varıncaya kadar hiçbir konuda anlaşmaya varılmış sayılmaz” .

14. Bir aday ülkenin tüm AB mevzuatını uygulamada hiç bir problemi olmadığını ve bunu yapmak için gerekli tüm kapasite ve yasal yapıya sahip olduklarını ortaya koyduklarını varsayarsak – bu durumda ilerleme gerçekten çok hızlı olacaktır.

15. Tabii ki, işler her zaman bu kadar kolay olmaz. Çoğu ülke üyelik hazırlıkları sırasında hassas konularla karşılaşırlar – bunlar ülkeleri için siyasal, ekonomik veya sosyal açıdan özel önem taşıdığını düşündükleri konulardır. Bu konulara özel ilgi gösterilmesi gerekir ve bazen özel çözümlere ihtiyaç duyulur.

16. Geçmiş genişlemelerde yaşanan ”sıcak” konular arasında tarım ve veterinerlikle ilgili sorunlar, emlak problemleri (yabancıların emlak alımına sadece dereceli olarak izin verme üzerine korunmalar) ve – genellikle çok hassas olan – sağlık ve gıda güvenliği konuları. Üye Ülkeler için, işgücünün serbest dolaşım konusu çok hassas olabilir ve ulusal işgücü pazarının açılmasına kısıtlamalar gerektirebilir.

17. Türkiye’nin ulusal öneme sahip konularını etkin bir şekilde yansıtan ve savunan bir müzakere pozisyonu sunmak için mümkün olduğunca hazır olması ve aynı zamanda farklılıkların çözümlenmesine imkan sağlamak için de yeterince gerçekçi ve esnek olması önemlidir.

18. Tekrar söylemek gerekirse müzakerelere ve üyeliğe hazırlanmada yapılacak işlerin % 95’i evde yapılmalıdır! Bu sadece Hükümet tarafından güçlü bir idari yaklaşım değil aynı zamanda özellikle sivil toplum, medya, akademik çevre, birlikler, dini topluluklar, sosyal ortaklar ve işletmeler başta olmak üzere tüm sosyal ve ekonomik aktörlerle kapsamlı bir diyalog gerektirir.

19. Özümseme kapasitesi: Bu genelde bir ülke veya organizasyonu yardım alma ve bu yardımı etkin bir şekilde kullanma becerisi anlamına gelir. Gelişmekte olan ülkelerde genellikle bu kapasite bulunmamaktadır. Örneğin bir ülke tüm çocuklarının ilkokula devam etmelerine imkan sağlayacak miktarda para alabilir - fakat öğretmen eksikliği, okul eksikliği veya zayıf idari sistem nedeniyle bu paranın kısa vadede harcanması imkansızdır. İlk önce öğretmen yetiştirme, okul yapma ve sistemin verimliliğini geliştirme konularında çalışma yapılmalıdır – bu şekilde ülkenin ‘özümseme kapasitesi’ artacaktır.

20. PROGRAMA KATILAN ÜLKELER • AB'ye üye ülkeler:Avusturya, Belçika, Danimarka Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya, İsveç, İngiltere Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya- Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya Bulgaristan,Romanya, • Avrupa Ekonomik Alanı • (EEA)'ya üye EFTA (Avrupa Serbest Ticaret alanı)Ülkeleri:EAA Anlaşmasına taraf olan İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç • AB'ye Aday Ülkeler: Türkiye Hırvatistan,Makedonya Cumhuriyeti

21. TERMİNOLOJİ Katılım Ortaklığı Belgesi : Avrupa Birliği’nin, aday ülkeler için hazırladığı, aday ülkelerin AB’ye üye olabilmek için yerine getirmesi gereken önceliklerin yer aldığı belgedir. Ulusal Program: Aday ülkenin hazırlayıp AB’ye sunduğu, AB Müktesebatının uygulanması için öngörülen takvimi belirten belgedir.

22. II.DÜNYA SAVAŞI SONRASI • AVRUPA BÜTÜNLEŞMESİ FİKRİ • II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa’da refahı ve barışı kalıcı kılmak. (kalıcı bir barışın kurulması ihtiyacı) • Almanya ile Fransa arasındaki sorunları kalıcı çözüme • kavuşturmak. • Savaşın hammaddesi olan ürünlerin (bilhassa kömür ve çelik) kontrol altına alınması ihtiyacı • Sovyet tehdidine karşı bir bütünleşme oluşturmak. • Marshall yardımlarının ABD’ye bağımlılık yaratması - bu yardımların etkin ve adil biçimde dağıtımının sağlanması ihtiyacı • II. Dünya Savaşı sonrası yıkımı ortadan kaldırmak.

23. AVRUPA BİRLİĞİ SÜRECİ Avrupa Topluluğu (1965) Füzyon Anlaşması • Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (1951) • 2. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (1957) • 3. Avrupa Ekonomik Topluluğu (1957) Daha sonra Maastricht Anlaşması (1993) ile Topluluk AVRUPA BİRLİĞİ adını almıştır.

24. KURUCU ÜYELER

25. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN GENİŞLEMESİ

26. BEŞİNCİ ve EN BÜYÜK GENİŞLEME (1 Mayıs 2004) Macaristan Litvanya Çek Cum. Polonya Slovakya Slovenya Estonya Letonya GKRY Malta

27. Almanya Fransa İtalya Belçika Hollanda Lüksemburg İngiltere İrlanda Danimarka Yunanistan İspanya Portekiz İsveç Avusturya Finlandiya Macaristan Litvanya GKRY Çek Cum. Polonya Malta Slovakya Slovenya Estonya Letonya Bulgaristan Romanya AVRUPA BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER

28. ADAY ÜLKELER • Hırvatistan  Müzakereler devam etmektedir • Türkiye  • Makedonya  Aralık 2005’te aday ülke olarak kabul edilmiştir. • 3 Ekim 2005 itibariyle müzakereler başlamıştır.

30. AB’NİN KURUMLARI (ORGANLARI) • 1.Asıl Organları • Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi • Bakanlar Konseyi • Komisyon • Avrupa Parlamentosu • Avrupa Toplulukları Adalet Divanı • Sayıştay 2.Danışma Organları a. Ekonomik ve Sosyal Komite b. Bölgeler Komitesi 3.Diğer Organlar a. Avrupa Yatırım Bankası b. Avrupa Merkez Bankası

31. AB’NİN ASIL ORGANLARI1- DEVLET VE HÜKÜMET BAŞKANLARI ZİRVESİ • En önemli görevi, Birliğin gelişimi için gerekli desteği vermesi ve uygulanacak genel politikayı belirlemesidir. • Siyasi ve diğer alandaki tıkanıklıkların en üst düzey yetkililer tarafından çözümlenmesi amacına hizmet eder. • Yılda 2 kez (Haziran ve Aralık) toplanır.

32. AB’NİN ASIL ORGANLARI2- AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLAR KONSEYİ • Topluluğun karar alma organıdır. (Avr. Parl. ile birlikte) • Üye devletlerin Dışişleri Bakanlarından oluşur. Ancak gündemin içeriğine göre ilgili bakanlar da katılır. • Konsey, Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan tasarıları ele alır, yasalaşmasını sağlar. • Bu süreç içinde Avrupa Parlamentosu değişiklik önerisinde bulunabilir, ancak kesin karar Konseye aittir. • Konsey, Birliği şekillendiren, yöneten ve dış politikasını belirleyen organdır.

33. AB’NİN ASIL ORGANLARI3- AVRUPA KOMİSYONU • Topluluğun yürütme organıdır. • AB’yi hareket geçiren organdır. Yasama sürecini başlatır. • Antlaşmalarına ve temel ilkelere uyum sağlanmasını sağlar. • Üyeler, ulusal hükümetlerini değil AB’yi temsil ederler. - Görev süresi 5 yıldır ve 25 üyeden oluşur.

34. AB’NİN ASIL ORGANLARI4- AVRUPA PARLAMENTOSU • Bütçeyi hazırlar, ombudsmanı tayin eder. • Komisyon ve Konseyi denetleme yetkisi vardır. • Komisyon üyelerini atar ve görevden alabilir. • Anlaşmaları onaylar ve yeni üye katılımını kabul eder.

35. 5 - AVRUPA TOPLULUKLARI ADALET DİVANI • Topluluğun yargı organıdır. • Her üye ülkeden bir yargıç 6 yıllığına göreve gelir. - Aldığı kararlara karşı temyiz olanağı yoktur. 6- SAYIŞTAY • AB’nin tüm gelir ve giderlerini denetler.

36. AB’NİN DANIŞMA ORGANLARI 1- EKONOMİK VE SOSYAL KOMİTE - İşçiler, işverenler, çiftçiler, serbest meslek sahipleri gibi ekonomik ve sosyal hayatın çeşitli kesimlerinin temsilcilerinden oluşur. - Topluluk bu konularla ilgili mevzuat çıkarırken Komite’ye danışır. 2- BÖLGELER KOMİTESİ - Eğitim, gençlik, kültür, halk sağlığı, enerji, telekomünikasyon gibi bölgesel yararları etkileyen konularda bu organa danışılır.

37. AB’NİN DİĞER ORGANLARI 1- AVRUPA YATIRIM BANKASI -Üye ülkelerin katkılarıyla finanse edilir ve kar amacı gütmez. -Politikaların ve projelerinin finansmanını sağlar. 2- AVRUPA MERKEZ BANKASI - AB’nin para politikasını uygulamakla görevli ve bağımsızdır. -EURO’nun istikrarını ve tedavüldeki miktarını da belirler.

38. GELİRLER Tarımsal Vergiler Ortak Gümrük vergisi gelirleri Şeker ve Glikoz Vergileri KDV ‘den alınan pay GSMH Payı (% 1,27) GİDERLER Yapısal Fonlar - Avrupa Tarım Fonu - Avrupa Sosyal Fonu - Bölgesel Kalkınma Fonu - Balıkçılık için mali araçlar Uyum Fonu İdari Harcamalar AB’NİN BÜTÇESİ

39. EURO 1 Ocak 2002 12 AB üyesi kullanmakta İsveç , İngiltere , Danimarka NO NO NO

40. KOPENHAG KRİTERLERİ

41. MAASTRİCHT KRİTERLERİ( Ekonomik ve Parasal Birliğe Geçiş Kriterleri ) • AB’de en düşük enflasyona sahip üç ülkenin enflasyon ortalaması ile, ilgili üye ülkenin enflasyon oranı arasındaki fark 1,5 puanı geçemez. • Kamu borçlarının milli gelire oranı %60’ı geçemez.   • Bütçe açığının milli gelire oranı % 3’ü geçemez. • Faiz oranları, en iyi fiyat istikrarına sahip üç ülkenin ortalamasını 2 puandan fazla aşamaz. • Ülke parası son iki yıl içinde devalüe edilmemiş olacaktır.

42. MAASTRİCHT KRİTERLERİ AÇISINDAN AB-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMASI-2004 SONU

43. TAM ÜYELİK KOŞULLARI • Aday Ülkeler İçin • Antlaşmaların Yükümlülüklerini Yerine Getirmek • Mevzuat Uyumu • Makro-ekonomik İstikrar • Ortak Politikalara Uyum • Avrupa Birliği İçin • Kurumsal Reformların Tamamlanması • Avrupa Parlamentosu’nun Onayı • Tüm Üye Ülke Parlamentolarının Onayı

44. AVRUPA ANAYASASI • 29 Ekim 2004 tarihinde İtalya’nın başkenti Roma’da üye ülkeler tarafından imzalanmıştır. • Tüm ülkeler tarafından kabul edildikten sonra 2009'da yürürlüğe girmesi beklenmektedir. • Hala kullanılan 12 yıldızlı bayrak AB bayrağı olarak kabul edilmiştir . • Beethoven'in 9'uncu senfonisi AB marşı olarak kabul edilmiştir. • AB’nin sloganı “Farklılıklar içinde birlik" kabul edilmiştir.

45. AVRUPA ANAYASASI • MADDE 2: BİRLİĞİN DEĞERLERİ • Birlik, insan onuruna saygı, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukuk devleti ve insan haklarına saygı değerleri üzerine kurulmuştur. • Bu değerler, çoğulcu, hoşgörülü, adil, dayanışmacı ve ayrım gözetmeyen bir toplumda, Üye Devletlerin hepsi için ortaktır.

46. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN UNSURLARI BİRİNCİL HUKUK: • Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ve Tadilat Antlaşmaları • Paris Antlaşması (1951) • Roma Antlaşması (1957) • Tek Avrupa Senedi (1987) • Maastricht Antlaşması (1993) • Amsterdam Antlaşması (1999) • Nice Antlaşması (2000) • Katılım Antlaşmaları • Üçüncü ülkelerle yapılan her türlü antlaşma ve anlaşmalar, • ATAD Kararları

47. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN UNSURLARI İKİNCİL HUKUK: AB’nin tüzel bir kişilik olarak oluşturduğu tüm mevzuat • Tüzük, • Direktif, • Karar • Tavsiye Kararı • Görüş

48. AB HUKUK KURALLARI Tüzük : Bizdeki kanunlar gibidir. 3 özelliği vardır. - Genel geçerli olması (tüm topluluğa yönelik olması) - Doğrudan uygulanması (hiçbir hukuk işlemi gerekmeksizin) - Bütünüyle bağlayıcı olması (tüm hükümleri uygulanmalıdır) Direktif : Bağlayıcıdır, ancak tüzükten farklı olarak, direkt uygulanamaz, üye ülkeler tarafından iç hukuka alınması gerekir. (üyeler, bu iç hukuk araçlarını seçmekte serbesttir) Karar :Bağlayıcıdır. Özelliği; bir ülke, firma veya kişiyi muhatap alabilir. Görüş ve Öneri : Bağlayıcı değildir. Genellikle etik değer taşır.

49. TÜRKİYE – AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ