Zatrucia grzybami

1. Zatrucia grzybami opracowanie: dr inż. Celina Marciszewska PSSE Kutno

2. "Grzybów było w bród: chłopcy biorą krasnolice,Tyle w pieśniach litewskich sławione lisice,Co są godłem panieństwa, bo czerw ich nie zjadaI dziwna, żaden owad na nich nie usiada.Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszyI mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,Czy świeży czy solony, czy jesiennej pory,Czy zimą. Ale Wojski zbierał muchomory.Inne pospólstwo grzybów pogardzone w brakuDla szkodliwości albo niedobrego smaku;Lecz nie bez użytku, one zwierza pasąI gniazdem są owadów, i gajów okrasą.Na zielonym obrusie łąk, jako szeregiNaczyń stołowych sterczą: tu z okrągłymi brzegi Surojadki srebrzyste, żółte i czerwone,Niby czareczki różnym winem napełnione;Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe,Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe,Bielaki krągłe, białe, szerokie i płaskie,Jakby mlekiem nalane filiżanki saskie,I kulista, czarniawym pyłkiem napełnionaPurchawka, jak pieprzniczka - zaś innych imionaZnane tylko w zajęczym lub wilczym języku,Od ludzi nie ochrzczone; a jest ich bez liku.Ni wilczych, ni zajęczych nikt dotknąć nie raczy,A kto schyla się ku nim, gdy błąd swój obaczy,Zagniewany, grzyb złamie albo nogą kopnie;Tak szpecąc trawę, czyni bardzo nieroztropnie"                                              Adam Mickiewicz

3. Gatunki grzybów dopuszczone w Polsce do obrotu na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych albo artykułów spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy (Dz. U. z 2003 r. Nr 21, poz. 178) zmienionegorozporządzeniem Ministra Zdrowia z 15.04.2004 r. Zmiana nie rozszerzała listy 42 gatunków, które są wyszczególnione w załączniku do rozporządzenia ("WYKAZ GRZYBÓW DOPUSZCZONYCH DO OBROTU LUB PRODUKCJI PRZETWORÓW GRZYBOWYCH ALBO ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ZAWIERAJĄCYCH W SWOIM SKŁADZIE GRZYBY").

4. WYKAZ GRZYBÓW DOPUSZCZONYCH DO OBROTU LUB PRODUKCJI PRZETWORÓW GRZYBOWYCH ALBO ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH ZAWIERAJĄCYCH W SWOIM SKŁADZIE GRZYBY 1)   borowik szlachetny (prawdziwek wszystkie odmiany) 2)   koźlarz babka (wszystkie odmiany) 3)   koźlarz grabowy 4)   koźlarz czerwony (wszystkie odmiany) 5)   maślak pstry 6)   maślak sitarz 7)   maślak ziarnisty 8)   maślak zwyczajny 9)   maślak żółty 10)  piaskowiec kasztanowaty

5. koźlarz czerwony maślak pstry …Panek, krawiec, osikacz, podsinnik, baba, Tyle słów dla nazwania rumianego draba… (Jan Sztaudynger) borowik szlachetny maślak sitarz maślak zwyczajny piaskowiec kasztanowaty

6. 11)  piaskowiec modrzak   12)  podgrzybek brunatny   13)  podgrzybek zajączek   14)  podgrzybek złotawy   15)  czubajka kania   16)  dwupierścieniak cesarski   17)  gąska zielonka   18)  kolczak obłączasty   19)  lejkowiec dęty   20)  lejkówka wonna 21)  mleczaj rydz   22)  mleczaj smaczny   23)  opieńki - tylko młode owocniki;

7. dwupierścieniak cesarski podgrzybek brunatny czubajka kania lejkowiec dęty gąska zielonka kolczak obłączasty

8. mleczaj rydz opieńki Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszyI mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy, (Adam Mickiewicz) lejkówka wonna

9. 24)  pieczarka dwuzarodnikowa z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;   25)  pieczarka lśniąca z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;   26)  pieczarka ogrodowa - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;   27)  pieczarka polna - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;   28)  pieczarka szlachetna - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;   29)  pieczarka zaroślowa - z wyjątkiem zbyt młodych egzemplarzy ze stanu naturalnego, których blaszki jeszcze nie poróżowiały;

10. pieczarka dwuzarodnikowa pieczarka polna pieczarka zaroślowa płachetka kołpakowa twardzioszek przydrożny pieprznik jadalny (kurka)

11. 30)  pieprznik jadalny (kurka) 31)  płachetka kołpakowa   32)  twardzioszek przydrożny   33)  boczniak ostrygowaty 34)  twardziak (Shii - take)   35)  łuskwiak lepki   36)  pochwiak pochwiasty   37)  trufla letnia 38)  trufla zimowa   39)  trufla czarnozarodnikowa   40)  trzęsak morszczynowaty   41)  ucho bzowe   42)  uszak gęstowłosy

12. twardziak (Shii - take) boczniak ostrygowaty trufla letnia ucho bzowe …Truflę zbierzesz, jeżeli wspomnisz Prozerpinę,Razem z psem lub świnią zszedłszy w dębinę... (Jan Sztaudynger)

13. Zatrucia grzybami Przestrzega się przed spożyciem w stanie surowym wszystkich gatunków grzybów w tym jadalnych. Spożycie grzybów na surowo zwiększa stopień zatrucia

14. Zatrucia o działaniu cytotoksycznym Muchomor wiosenny piestrzenica kasztanowata (babie ucho, murchla, babie uszy) Muchomor sromotnikowy zasłonak rudy

15. - kredowobiałe blaszki • - przyrośnięty pierścień • na trzonie • pochwa zwana • „kielichem śmierci” Czubajka kania Muchomor sromotnikowy

16. Zatrucia o działaniu neurotropowym Krowiak podwinęty (olszówka) Muchomor czerwony Lejkówka odbielana Strzępiak ceglasty

17. Zatrucia o działaniu drażniącym przewód pokarmowy Wieruszka ciemna (Wieruszka zatokowata) Gąska tygrysowata

18. Borowik szatański (szatan) Maślanka wiązkowa Gołąbkowate Mleczaj wełnianka Gołąbek wymiotny

19. Jak uniknąć pomyłek, przy zbieraniu grzybów • Zbieramy grzyby, które znamy • Przy małej znajomości grzybów najlepiej nie zbierać okazów z blaszkami pod kapeluszem, wśród nich są gatunki śmiertelnie trujące • Grzyby zbieramy przez wykręcanie owocników z podłoża • Rozróżnienie gatunków jadalnych od trujących na podstawie smaku jest niebezpieczne, np. muchomor sromotnikowy zwany „leśną śmiercią”, ma słodki i przyjemny smak • Nienależy wierzyć starym przesądom, ciemnienie cebuli czy czernienie srebrnej łyżki włożonej do potrawy z grzybów nie dowodzi, że są one gatunkami niejadalnymi

20. Jak uniknąć pomyłek, przy zbieraniu grzybów • Nie należy zbierać grzybów młodych, które nie mają wykształconych owocników • Potrawy z grzybów należą do ciężkostrawnych nie należy podawać ich dzieciom w wieku 0-7 lat i osobom starszym. • Grzyby łatwo wchłaniają pyły i zanieczyszczenia. Dlatego nie należy spożywać grzybów zbieranych wokół terenów przemysłowych lub szlaków komunikacyjnych. • Niezbierać grzybów starych, przejrzałych, przerośniętych, zaczerwionych nie mają większych wartości smakowych i odżywczych.

21. Jeżeli po spożyciu grzybów zauważymy objawy zatrucia, powinniśmy natychmiast wezwać lekarza. Najlepiej zaś jest samemu udać się do szpitala !!! • Objawy zatrucia grzybami: - bóle brzucha, bóle w nadbrzuszu, - uporczywe wymioty i biegunka, - silne pragnienie, - kurcze mięśni, drgawki mięśni

24. Cny grzybie borowiku, Ty jesteś jak zdrowie,Ile Cię cenić trzeba, ten tylko się dowie, Kto się struł innymi; dziś w całej ozdobieOpisuję Twą piękność, bo potrawkę robię. Jan Sztaudynger: „Wojna grzybów”