1 / 28

Farmacotherapeutische interventies in de verslavingszorg

Farmacotherapeutische interventies in de verslavingszorg. Prof. Dr. B. Sabbe CAPRI, Universiteit Antwerpen. Opbouw van het onderzoek. Deel 1: Literatuuronderzoek Deel 2: Navraag in de zorgsector Deel 3: Voorstel van evidence-based richtlijnen toepasbaar in Belgi ë

padma
Download Presentation

Farmacotherapeutische interventies in de verslavingszorg

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Farmacotherapeutische interventies in de verslavingszorg Prof. Dr. B. Sabbe CAPRI, Universiteit Antwerpen

  2. Opbouw van het onderzoek • Deel 1: Literatuuronderzoek • Deel 2: Navraag in de zorgsector • Deel 3: Voorstel van evidence-based richtlijnen toepasbaar in België • Deel 4: Aanbevelingen voor implementatie

  3. Literatuuronderzoek • Vraagstelling • Methode • Resultaten: farmacotherapeutische interventies

  4. 1. Vraagstelling Welke farmacotherapeutische en psychosociale interventies in de verslavingszorg zijn effectief en welke zijn dit (nog) niet? Voor welke doelgroep en doelstellingen zijn evidence-based farmacotherapeutische en psychosociale interventies effectief?

  5. 2. Methode • Databanken: Medline, PubMed, Cochrane library, Psycinfo, Psycarticles, Web of Science • Nadruk op: meta-analyses, systematische reviews, RCTs en bestaande evidence-based richtlijnen • Vertrekpunt: literatuuroverzichten: • Rigter et al. (2004) / Van Gageldonk et al. (1997) • Lingford-Hughes et al. (2004) Journal of Psychopharmacology, 18(3), 293-335. www.bap.org.uk

  6. 2. Methode Middelen: • Alcohol • Benzodiazepines • Cannabis • Opiaten • Cocaïne

  7. 2. Methode CBO, 2005 • Indeling van de literatuur naar mate van bewijs (A1, A2, B, C, D) • Evidence-tabellen Conclusie waaraan naargelang van aantal onderzoeken en mate van bewijs een niveau van bewijskracht wordt toegekend (1, 2, 3 of 4)

  8. 2. Methode: mate van bewijs A1:Systematische reviews die tenminste enkele onderzoeken van niveau A2 bevatten, waarbij de resultaten van afzonderlijke onderzoeken consistent zijn; meta-analyses. A2:Gerandomiseerd vergelijkend klinisch onderzoek van goede kwaliteit (gerandomiseerd, dubbelblind gecontroleerde trials) van voldoende omvang en consistentie.

  9. 2. Methode: mate van bewijs B:Gerandomiseerde klinische trials van matigekwaliteit of onvoldoende omvang of ander vergelijkend onderzoek (niet-gerandomiseerd, vergelijkend cohortonderzoek, patiënt-controle-onderzoek). C:Niet vergelijkend onderzoek D:Mening van deskundigen

  10. 2. Methode: evidence-tabellen

  11. 2. Methode: niveau van bewijskracht • Niveau 1: systematische review of meta-analyse (A1) of ten minste 2 onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau A1 of A2 • Niveau 2: tenminste 2 onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau B • Niveau 3: 1 onderzoek van niveau A2 of B of onderzoek van niveau C • Niveau 4: mening van deskundigen Opmerking: men kan ook bvb. niveau 1 van bewijskracht hebben voor het feit dat iets NIET effectief is

  12. 3. Resultaten: farmacotherapeutische interventies 3.1 Alcohol 3.2 Benzodiazepines 3.3 Cannabis 3.4 Cocaïne 3.5 Opiaten

  13. 3.1 Alcohol (Holbrook et al., 1999; Hillbom et al., 2003; Mayo-Smith et al., 1997/2004; Williams & McBride, 1998; Malcolm et al., 2002; Morgan, 1995; Duncan & Taylor, 1996; Lingford-Hughes et al., 2004; Van Gageldonk, 1997; Chick et al., 2003; Mason, 2003; Streeton & Whelan, 2001; Garbutt et al., 1999) Niveau 1 van bewijskracht: Behandeling onthoudingsverschijnselen • benzodiazepines en carbamazepine: effectief • chlormethiazole: effectief maar gevaar voor afhankelijkheid • adrenerge α2-agonisten, magnesium, antipsychotica: niet aangeraden

  14. 3.1 Alcohol Niveau 1 van bewijskracht: Vermindering alcoholgebruik / bevordering abstinentie: • acamprosaat: effectief • naltrexone: effectief • disulfiram:effectief bij vermindering alcoholgebruik

  15. 3.1 Alcohol Niveau 1 van bewijskracht: • het gebruik van SSRI’s (citalopram, fluoxetine, fluvoxamine) in de behandeling van primaire alcoholafhankelijkheid wordt niet ondersteund in de wetenschappelijke literatuur Niveau 3 van bewijskracht: • citalopram is effectief bij vermindering alcoholgebruik wanneer over kortere periode en hogere doses • naltrexone is effectief bij verminderen terugval, maar niet bij ernstige chronische alcoholafhankelijkheid

  16. 3.2 Benzodiazepines (Couvee et al., 2003; Schweizer et al., 1991) Niveau 1 van bewijskracht: • Er bestaan nog geen psychofarmaca waarvan de effectiviteit in de behandeling van benzodiazepine-afhankelijkheid kan worden aangetoond • Graduele afbouwschema’s zijn effectief voor het stopzetten van benzodiazepinegebruik Niveau 3 van bewijskracht: carbamazepine is effectief voor de behandeling van het onthoudingssyndroom

  17. 3.3 Cannabis (Rigter et al., 2004) • Er bestaan nog geen psychofarmaca waarvan een effect op cannabisgebruik kan worden aangetoond

  18. 3.4 Cocaïne (Rigter et al., 2004; Lima et al., 2003; Soares et al., 2003; Shearer et al., 2003; Carroll et al., 2004) • Er is geen medicijn tegen verslaving aan cocaïne en ook geen vervangingsbehandeling • Niveau 1 van bewijskracht: carbamazepine, dopamine-agonisten en antidepressiva: niet effectief bij behandeling cocaïneproblemen • Niveau 3 van bewijskracht: dexamfetamine niet effectief en disulfiram wel effectief bij verminderen cocaïnegebruik • Onderzoek loopt naar vaccinatie

  19. 3.5 Opiaten (Rigter et al., 2004; Mattick et al., 2003/2006; Clark et al., 2002; Amato et al., 2003/2004/2005; Faggiano et al., 2003; Gowing et al., 2005) • Ontwenning • Methadon • Buprenorfine • bewijzen sterk genoeg om keuze te laten afhangen van wensen gebruiker • 2 adrenerge agonisten: clonidine, loxefidine: niveau 1 van bewijskracht maar: duurder en meer bijwerkingen dan methadon en buprenorfine niveau 1 van bewijskracht

  20. 3.5 Opiaten Ontwenning (Rigter et al., 2004) • Opiaatantagonisten (naloxon, naltrexone) • kunnen effectief zijn, maar meer ongemak dan andere middelen, meerwaarde is twijfelachtig (naloxon wel effectief bij overdosering) • Ontwenning is vermoedelijk gebaat bij ondersteuning met psychosociale interventies

  21. 3.5 Opiaten Ontwenning (Rigter et al., 2004): keuze ambulant of residentieel op basis van: • Duur en ernst verslaving • Aard ontwenningsmiddel • Risico op drop-out • Kosten-baten Vervolgbehandeling moet meteen aansluiten op detoxificatie

  22. 3.5 Opiaten Opgelet: het gaat enkel om het effect van deze middelen op: • voltooiing van de ontwenning • draaglijk maken van ontwenningsverschijnselen Op lange termijn: ontwenning vaak povere uitkomst op bereidheid om vervolgbehandeling te starten en vol te houden (Rigter et al., 2004)

  23. 3.5 Opiaten Terugvalpreventie (Rigter et al., 2004) • Combinatie van medicatie en psychosociale interventies effectief • Naltrexone kan effectief zijn maar: • Veel gebruikers moeite met inname volgens schema • Hunkeren blijft (bijvoorbeeld heroïne) • Velen haken af (uitz. bij sterke motivatie)

  24. 3.5 Opiaten Substitutiebehandeling • Methadon • Buprenorfine niveau 1 van bewijskracht: • Langer in behandeling • Minder heroïne en andere opiatengebruik tijdens interventie

  25. 3.5 Opiaten Substitutiebehandeling: • Heroïne op recept in combinatie met methadon (Van den Brink et al., 2002/2003): niveau 3 van bewijskracht • Meer onderzoek is nodig

  26. 3.5 Opiaten Substitutiebehandeling: Belang van psychosociale interventies: • dragen in belangrijke mate bij tot de effectiviteit van substitutiebehandeling met methadon en waarschijnlijk buprenorfine • sterk bewijs voor beloning van gewenst gedrag met privileges of tegoedbonnen (Rigter et al., 2004)

  27. Conclusie • Behandeling van alcohol en opiaten: voor verschillende farmacotherapeutische interventies niveau 1 van bewijskracht voorhanden voor effectiviteit • Opgelet: steeds bijwerkingen in overweging nemen

  28. Conclusie • Voor benzodiazepines, cannabis en cocaïne nog geen farmacotherapeutische interventies met niveau 1 van bewijskracht voorhanden

More Related