HC2 – Statistiek in vogelvlucht

1. PAOG - SPSS cursus25 augustus & 1 september 2014 HC2 – Statistiek in vogelvlucht PAOG SPSS cursus – afdeling epidemiologie, biostatistiek en HTA

2. Menubalk <Analyze> (Analyseren) • <Descriptive statistics>: beschrijvende statistiek • Kruistabellen • <Compare means>: Gemiddelden vergelijken • T-testen • Enkelvoudige variantieanalyse • <General Linear Models> Algemene Lineaire Modellen • (Meervoudige) variantieanalyse • (Meervoudige) regressieanalyse • Covariantie analyse • <Correlate>: correlatiecoefficienten • <Regression > • (Multiple) lineaire regressie • Logistische regressie • <Non parametric tests> • <Survival> PAOG-SPSS HC2

3. t-test • t-test voor twee onafhankelijke groepen • Vergelijkt gemiddelde in twee groepen met elkaar • Aanname: afhankelijke variabele normaal verdeeld in beide groepen • Gepaarde t-test • Bekijkt of verschil tussen twee gepaarde waarnemingen afwijkt van 0 • Aanname: verschil is normaal verdeeld. PAOG-SPSS HC2

4. T-test (output t-test twee onafh. steekproeven) PAOG-SPSS HC2

5. T-test (output gepaarde t-test) PAOG-SPSS HC2

6. Kruistabellen PAOG-SPSS HC2

7. Kruistabellen (vervolg 1) PAOG-SPSS HC2

8. Kruistabellen (vervolg 2: samenvatting) • Relatie tussen twee nominale variabelen • Toets: Chi-kwadraat • Indien 2x2 tabel: Odds ratio of relatief risico • Case-control design – OR (benadering RR) • Cohort design - RR PAOG-SPSS HC2

9. Enkelvoudige variantieanalyse(Een verklarende variabele) PAOG-SPSS HC2

10. Enkelvoudige variantieanalyse (vervolg 1) • Afhankelijke variabele: continu; normaal verdeeld • Onafhankelijke variabele: nominaal • Eenvoudigste geval: t-test (twee groepen) • Begrippen: • Percentage verklaarde variantie (R2) • <analyze><compare means><one-way anova> of <analyze><general linear models><univariate> PAOG-SPSS HC2

11. Meervoudige Variantieanalyse(Meerdere verklarende variabelen) PAOG-SPSS HC2

12. Meervoudige variantieanalyse (vervolg 1) • Afhankelijke variabele (continu) wordt verklaard uit meerdere onafhankelijke (nominale) variabele. • Onafhankelijke variabele: nominaal • Effect onafhankelijke variabelen voor elkaar gecorrigeerd • <analyze><general linear models><univariate> PAOG-SPSS HC2

13. Meervoudige variantieanalyse (vervolg 2) V2 = geslacht; v11 = rookgedrag PAOG-SPSS HC2

14. Meervoudige variantieanalyse (vervolg 3) V2 = geslacht; V11 = rookgedrag PAOG-SPSS HC2

15. Enkelvoudige Regressieanalyse • <analyze><regression><linear> • Vergelijking (model): Y = aX + b • Y: Afhankelijke variabele: wordt voorspeld (continue variabele: normaal verdeeld) • X: Onafhankelijke (continue) variabele: voorspelt Y • a: richtingscoëfficiënt; b: constante • Belangrijke begrippen: • Residuele spreiding (fout in voorspelling) • Percentage verklaarde variantie (R2) PAOG-SPSS HC2

16. Enkelvoudige regressieanalyse (vervolg 1)(Regressielijn + predictie-interval) PAOG-SPSS HC2

17. Enkelvoudige regressieanalyse (vervolg 2) PAOG-SPSS HC2

18. Meervoudige (multiple) regressieanalyse • Model: Y = a1x1 + a2x2 + … + anxn + b • Afhankelijke variabele (continu) wordt verklaard uit meerdere onafhankelijke continue variabelen • Effect onafhankelijke variabelen voor elkaar gecorrigeerd • Meerdere voorwaarden, waaronder: • Residuen normaal verdeeld PAOG-SPSS HC2

19. Multiple regressieanalyse (vervolg 1) PAOG-SPSS HC2

20. Algemene lineaire modellen(General Linear Models) • Afhankelijke variabele: Continu. • Omvatten: • (Meervoudige) regressie-analyse • (Meervoudige) variantie-analyse • Covariantie-analyse • Onafhankelijke variabelen nominaal én/of continu • Welke procedures in SPSS • -General Linear Models, -univariate voor: • Regressie- variantie- en covariantie-analyse • -Regression, -linear voor: • Regressie analyse • (Ook andere: oa logistische regressie via -binary logistic) PAOG-SPSS HC2

21. Logistische regressieanalyse Vraag: wordt kans op uitval in vierdaagse bepaald door: • Gelopen aantal km (30, 40 of 50) (cat) • Geslacht (cat) • Aanwezigheid metabool syndroom (cat) • Leeftijd (continu) PAOG-SPSS HC2

22. Logistische regressieanalyse (vervolg 1) • Afhankelijke variabele: binair of dichotoom (2 uitkomstmogelijkheden) • Onafhankelijke variabele(n): kan van alles zijn • indien discrete onafhankelijke variabele(n) = analyse kruistabel (OR) • Veel (verschillende type) variabelen in model mogelijk (vb confounder correctie) • Voordelen • Geen voorwaarde t.a.v. de onafhankelijke variabelen • Regressiecoëfficiënten kunnen geïnterpreteerd worden als OR PAOG-SPSS HC2

23. Logistische regressieanalyse (Vervolg 2) PAOG-SPSS HC2

24. Logistische regressieanalyse (Vervolg 3) Block 1: Method = Enter PAOG-SPSS HC2

25. Kaplan-Meier overlevingsanalyse(Survival curve = overlevingscurve) In SPSS: <analyze><survival><kaplan-meier> PAOG-SPSS HC2

26. Belangrijke termen / karakteristieken • “Overleving” kan van alles zijn • Sterfte (mortaliteit) • Optreden ziekte (morbiditeit) • Afstoting donororgaan • Optreden allergische reactie tegen medicijn • Overleving wordt berekend tot optreden “event” of “censurering” • Censurering: incomplete follow-up ten gevolge van: • bereiken afsluitdatum onderzoek • sterfte tgv andere oorzaak • verhuizing • verwijdering uit oz op verzoek patiënt • … wat dan ook…  dan wordt de tijd “at-risk” meegenomen PAOG-SPSS HC2

27. Kaplan-Meier analyse • Benodigd voor berekeningen: • Variabele die tijdstip (dag, week) van “failure ( = event)” of censurering voor elke patiënt aangeeft. • Variabele die aangeeft of de gebeurtenis is opgetreden, of lost to follow-up. • Eventueel: Variabele die verschillende strata definieert (indien groepen vergeleken moeten worden) • Berekeningen: • Kans op “dood” (aantal events/aantal patiënten) • 1- (kans op “dood”) • Cumulatieve kans op ”niet-dood” (overleving) PAOG-SPSS HC2