1 / 79

BASINÇ ÜLSERLERİ

BASINÇ ÜLSERLERİ. Hem. Sare DEĞİRMENCİ Eğitim Hemşiresi. http://hastaneciyiz.blogspot.com. Sağlık. Slayt. Arşivi:. TANIM. Yatak yarası (bedsore), Dekibüt ülserleri (decubitus ulcers), Basınç yarası (pressure sore), Basınç ülserleri (pressure ulcers). TANIM.

omar
Download Presentation

BASINÇ ÜLSERLERİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. BASINÇ ÜLSERLERİ Hem. Sare DEĞİRMENCİ Eğitim Hemşiresi http://hastaneciyiz.blogspot.com Sağlık Slayt Arşivi:

  2. TANIM • Yatak yarası (bedsore), • Dekibüt ülserleri (decubitus ulcers), • Basınç yarası (pressure sore), • Basınç ülserleri (pressure ulcers)

  3. TANIM • Basınç ülserleri, uzun süreli basıncın etkisinde kalmaya bağlı olarak, vücudun herhangi bir bölgesinde iskemi ve nekroz sonucu oluşan yaralardır.

  4. TANIM • Basınç ülserleri; uzun bir süre kemik çıkıntıları ile dışsal basıncın arasında, baskı altında kalan lokalize doku nekrozudur.

  5. TANIM • Basınç ülserleri çeşitli şekillerde tanımlanmış olup, tüm tanımlar temelde kan dolaşımının bozulması ifadesini içermektedir.

  6. ÖNEMİ • Basınç ülserleri hareket kısıtlılığı ve kronik hastalığı olan,yaşlı bireylerde sağlığı tehdit eden önemli bir faktördür. • Hastanede kazanılan basınç ülserleri hastanın hastanede kalış süresini uzatır, sağlığına yeniden kavuşmasını geciktirir ve komplikasyon gelişme riskini arttırır. • Sepsis gelişmesi, depritman yada cerrahi müdahale gerektirmesi gibi nedenlerden dolayı basınç ülserleri sıklıkla kişinin hastaneye yatırılmasını zorunlu kılar.

  7. ÖNEMİ • Ayrıca pansumanlar, hemşirelik bakımı, fiziksel terapi, beslenme desteği ve hekimlik hizmetleri dikkate alındığında basınç ülserlerinin maliyeti oldukça yüksektir. • Basınç yaraları mortalite ile önemli ölçüde ilişkilidir, yaklaşık olarak her yıl 60,000 kişinin basınç ülserleri ile ilişkili komplikasyonlardan öldüğü tahmin edilmektedir.

  8. ÖNEMİ • Yatağa bağımlı hastalarda: %30 • Felçli hastalarda: %60 • Yoğun Bakım Ünitesinde: %33

  9. ETYOLOJİ • Basınç ülserlerine yol açan temel faktör: BASINÇTIR

  10. ETYOLOJİ Basıncın ülser oluşturmasını etkileyen faktörler: • Basıncın yoğunluğu • Basıncın süresi • Dokunun toleransı ve • Diğer faktörler (Bireysel yada çevresel)

  11. ETYOLOJİ BASINCIN YOĞUNLUĞU-ŞİDDETİ Kapiller basınç: Sıvıyı damar dışına iten basınçtır. • Arteriyel uçta: 28-32 mm Hg(30-40 mm Hg) • Venöz Uçta: 9-12 mm Hg (10-14 mm Hg) • Midkapiller alanda: 25 mm Hg(20-25 mm Hg)

  12. ETYOLOJİ BASINCIN YOĞUNLUĞU-ŞİDDETİ Dışarıdan uygulanan basınç kapiller basıncı aştığı zaman damarlar kollabe olur ve doku anoksisi gelişir.

  13. ETYOLOJİ Sağlıklı yetişkin erkeler üzerinde yapılan bir çalışmada; sırt üstü yatış, oturma, yüzükoyun ve yan yatış pozisyonunda basınç: 10-100 mmHg. En yüksek basınç 300 mmHg (iskiya tüberositler üzerinde oturma pozisyonunda.)

  14. ETYOLOJİ Neden basınç yarası gelişmiyor? • Sağlıklı ve duyusal algılama problemi olmayan kişiler kapiller kapandığı zaman ortaya çıkan doku hipoksisinin yol açtığı rahatsızlığı hisseder ve pozisyon değiştirir (Basıncı başka noktalara kaydırır).

  15. ETYOLOJİ BASINCIN SÜRESİ • Süre basıncın zarar verici etkisini belirleyen önemli bir faktördür. • Süre ile basıncın yoğunluğu arasında ters bir ilişki vardır. • Düşük basınç uzun sürede, yüksek basınç kısa sürede doku hasarı oluşturur.

  16. ETYOLOJİ BASINCIN SÜRESİ ÖRNEK ÇALIŞMA • Tavşan kasına 2 saat süreyle 100 mm Hg basınç uygulanıyor: Kaslarda sadece mikroskopik değişiklik • Tavşan kasına 6 saat süreyle 100 mm Hg basınç uygulanıyor: Kaslarda tam bir dejenerasyon

  17. ETYOLOJİ DOKU TOLERANSI • Doku toleransı; Derinin kendisi üzerine uygulanan basıncı dağıtmasını etkileyen cilt ve destek dokuların bütünlüğünü, durumunu ifade eder.

  18. ETYOLOJİ YIRTILMA (SHEAR) • Yerçekimi ile friksüyon arasındaki etkileşim sonucu ortaya çıkar.

  19. ETYOLOJİ SHEAR (YIRTILMA) • Örneğin; yatağın baş ucu yukarı kaldırıldığı zaman yerçekimi vücudu yatağın ayak ucuna doğru çeker, • Yatak yüzeyi ise bu çekime karşı bir direnç oluşturarak vücudu yatakta sabit tutmaya çalışır.

  20. ETYOLOJİ SHEAR (YIRTILMA) • Deri vücudu sabit tutmaya çalışır, iskelet ise aşağıya doğru çekmeye eğilimlidir. • Deri serbestçe hareket etmediği için yırtılmanın asıl etkisi kemik çıkıntılarının üzerinde yer alan derin dokularda gözlenir (Fasya gibi)

  21. ETYOLOJİ SHEAR (YIRTILMA) • Bu gerilmenin etkisi ile Fasyaya tutunmuş olan kan damarları ve derinlerdeki kas tabakaları da yırtılır. • Basınç ülserlerinin %40’nın basıncın etkisinden ziyade yırtılma nedeniyle geliştiği belirtilmektedir

  22. ETYOLOJİ FRİKSÜYON (SÜRTÜNME) • Friksüyon tek başına sadece epidermis ve üst dermis tabakasını etkiler, • Hafif yanıkta olduğu gibi epidermis ve dermisin üst tabakasında sıyrılmaya yol açar, • Yerçekimi ile sinerjik etki yaparak yırtılmaya (shear) yol açar.

  23. ETYOLOJİ NEM • Nem epidermisin eksternal güçlere karşı direncini etkilemektedir, • Hafif ve orta derecede nemli bir ortamda friksüyon ve yırtılma artmaktadır,

  24. ETYOLOJİ BESLENME BOZUKLUĞU • Beslenme yetersizliği basınç ülserlerinin gelişmesinde önemli bir faktördür • Beslenme yara iyileşmesini etkiler

  25. ETYOLOJİ PROTEİN • Ciddi proteinemiada onkotik basınç azalır ve ödem gelişir, • Ödemli ve iskemik dokuda oksijen diffüzyonu ve besin transportu bozulur, • İmmün sistemin zayıflamasına bağlı olarak enfeksiyona yatkınlık artar,

  26. ETYOLOJİ PROTEİN (Yara iyileşmesi için vazgeçilmezdir) • Kollajen sentezini kolaylaştırır • Neovaskülarizasyonu sağlar • Lenf oluşumunda rol oynar • Fibroplastik proliferasyonu sağlar

  27. ETYOLOJİ KARBONHİDRATLAR • Yara iyileşmesinin tüm evrelerinde hücre için gerekli enerjiyi sağlar.

  28. ETYOLOJİ YAĞLAR • Hücresel enerjiyi sağlar, • Hücre zarının bütünlüğü için yağ asitlerine gereksinim vardır, • Prostaglandin sentezi ve immün cevap için gereklidir.

  29. ETYOLOJİ VİTAMİNLER

  30. ETYOLOJİ İLERİ YAŞ • Yağ dokusunun azalmasına bağlı zayıflık • Serum albumin düzeyinde azalma • İmmün cevapta azalma • Doku elastikiyeti kaybı • Epidermis ve dermis arasındaki birleşmenin zayıflaması • Bedende oluşan diğer değişiklikler (Örn oturma pozisyonunda iskiya tüberositlere olan kan akışı yaşlı ve paraplejik hastalarda daha düşük)

  31. ETYOLOJİ DÜŞÜK KAN BASINCI • Düşük kan basıncı doku toleransını etkiler • Sistolik kan basıncı 100 mmHg, • Diyastolik kan basıncı 60 mmHg altında ise basınç ülseri gelişme riski artar

  32. ETYOLOJİ PSİKOLOJİK DURUM • Emosyonel stres basınç ülserleri ile ilişkilidir, • Stres durumunda kortizon salınımı artar, • Kortizon kollajen sentezini azaltır, • Kollajen sentezinin azalması basınç ülserleri ile ilişkilidir.

  33. ETYOLOJİ SİGARA İÇME • Sigara içen spinal kord hasarlı hastalarda basınç ülserleri gelişme oranı, sigara içmeyenlerden daha yüksek bulunmuştur.

  34. ETYOLOJİ VÜCUT ISISININ YÜKSELMESİ • Yüksek ısı, dokunun oksijen gereksinimini arttırır, • Eğer dokuda daha önce hipoksi yada anoksi varsa basınç ülserleri gelişir.

  35. ETYOLOJİ ÇEŞİTLİ FAKTÖRLER • Kan vizkositesinin artması; • Hematokritin yükselmesi • Dehidratasyon

  36. BASINÇ ÜLSERLERİNİ ÖNLEME VE TEDAVİ

  37. BASINÇ ÜLSERLERİNİ ÖNLEME VE TEDAVİ Hastanın öyküsü, fiziksel muayene ve iyileşmeyi geciktiren faktörlerin belirlenmesi • Kontrol edilemeyen sistemik hastalıklar (Kardiyak, renal, kollajen-vasküler, nöromüsküler ve hematolojik)

  38. Yara iyileşmesini etkileyen ilaç kullanımı (kortikosteroid, kemoterapi, non-steroid antiinflamatuar) • Akut bir hastalık ya da kronik hastalığın kötüleşmesi (Örneğin serebral emboli)

  39. ÖNLEME • Tüm hastaları risk grubu olarak değerlendirme, • Mesleki bilgi ve deneyimlere dayanarak risk grubunu belirleme, • Risk değerlendirme aracı kullanma

  40. BASINÇ ÜLSERİ RİSK DEĞERLENDİRME SKALASI KULLANILMALI

  41. RİSK DEĞERLENDİRME Akut Bakım: • Hasta ilk kabul edildiğinde değerlendirilir, • Daha sonra her 48 saatte bir • Yada hastanın durumu değiştikçe

  42. RİSK DEĞERLENDİRME Uzun süreli Bakım: • Hasta ilk kabul edildiğinde değerlendirilir, • Birkaç hafta haftada bir, • Daha sonra 15 günde bir ya da ayda bir • Hastanın durumu değiştikçe

  43. BASINÇ ÜLSERLERİNİ ÖNLEME VE TEDAVİ Basınç bölgelerinin değerlendirilmesi ve basıncın azaltılması • Hastaya uygun pozisyonun verilmeli: Hasta en az 2 saatte bir çevrilmeli ve pozisyon verilmeli, • Küçük vücut hareketleri 15 dakikada bir gerçekleştirilmeli

  44. Pozisyonu desteklemek için yastıklar kullanılmalı • Hasta yatağının başı 30 derecenin altında tutulmalı (Shear azaltılır) • Hasta çarşaf yardımı ile çevrilmelidir (Friksüyon azaltılır)

  45. Basıncı azaltan yataklar ve yüzeyler kullanılmalı • Bu yatakların özellikleri ve kullanım ilkeleri iyi bilinmelidir

  46. YATAKLARIN ÖZELLİKLERİ • Kullanım ömrü • Cilt nemini kontrol etme • Cilt ısısını kontrol etme • Basıncı dağıtma • Ürün servisine olan gereksinim • Güvenli çalışma • İnfeksiyon • Yanabilirlik • Friksüyon • Dayanıklılık

  47. Basıncı azaltan yatak ve yüzeyleri kullanmanın tek başına yeterli olmayacağı daima hatırlanmalıdır.

  48. BASINÇ ÜLSERLERİNİ ÖNLEME VE TEDAVİ Ağrının değerlendirilmesi ve kontrol edilmesi • İyi bir ağrı yönetimi ile hastanın mobilizasyonu arttırılır, • Basınç ülserleri önlenebilir, • Yada yara iyileşmesi kolaylaştırılabilir.

  49. BASINÇ ÜLSERLERİNİ ÖNLEME VE TEDAVİ Yeterli ve dengeli beslenme • Protein-kalori malnütrüsyonu ile basınç ülserleri gelişmesi arasında güçlü bir ilişki vardır, • Basınç ülseri olan bir hastanın kalori gereksinimi hesaplanırken stres-cevap faktörü de dikkate alınmalıdır.

  50. BASINÇ ÜLSERLERİNİ ÖNLEME VE TEDAVİ Enerji gereksinimi: • BMH + Stres cevabı+Aktivite düzeyi Protein gereksinimi: • Sağlıklı hast; 0.8 g/kg/günde • Stresli bir hast; 1.5-2.0 g/kg/günde

More Related