GELİR VERGİSİNDE BEYAN VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü İSTANBUL, 09.03.2010

1. GELİR VERGİSİNDE BEYAN VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü İSTANBUL, 09.03.2010

2. Gayrimenkul Sermaye İradı • Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde yazılı mal ve hakların kiraya verilmesinden elde edilen iratlara gayrimenkul sermaye iradı adı verilmektedir. • Gayrimenkul sermaye iratlarında, gayrisafi hâsılat, bir takvim yılı içinde ilgili yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya aynen tahsil edilen kira bedelleri toplamıdır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü

3. Kira gelirlerinde durum İstisnaya tabi kira gelirleri • İstisnaya tabi olmayan kira gelirleri • Tevkifata tabi tutulmuş kira gelirleri • Tevkifata tabi tutulmamış kira gelirleri • Emsal kira bedeli uygulaması nedir? • Zarar artırmayacak gerçek giderler nedir? • İşyeri kira gelirlerinin beyanında vergide mahsup sınırı var mı? • Beyan sınırının tespitinde öncelikle brüt tutar dikkate alınır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 3

4. Kira gelirlerinde durum • Gerçek gider yönteminde 21’inci maddeye göre istisna edilen tutara isabet eden gider tutarı safi tutarın tespitinde dikkate alınmaz. • Vergiye tabi hasılat x Toplam gider = İnd. Gid. Toplam hasılat • Mükellefler dilerlerse götürü gider yöntemini seçebilirler. Ancak iki yıllık süre zorunluluğu var. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü

5. Diğer kazanç ve iratlar • İlk altı gelir unsurunun dışında kalan ve Mük.Md.80 ile Md.82‘de yer alan faaliyetlerden elde edilen kazançlardan oluşmaktadır. • Değer artış kazançları • Arızi kazançlar İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü

6. Değer artışı kazançları • Menkul kıymetlerin elden çıkartılması • Eurobondların elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar • Gayrimenkul satışları • Endeksleme uygulaması, • Endeksleme için %10’luk şartın durumu • Döviz cinsinden alım satımlarda endeksleme yapılacak mı? • İstisna tutarı ne kadar? • Eurobondlarda durum? İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 6

7. Arızi kazançlar • Md.82’de yer alan faaliyetlerden elde edilen kazançlar arızi kazançtır. • Bir takvim yılında (henüz başlamamış olan ticari, zirai veya mesleki bir faaliyete hiç girişilmemesi ile ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen kazançlar hariç) Md.82’nin (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentlerinde yazılı olan kazançlar toplamının 17.900-TL’si istisnadır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü

8. BEYAN ESASLARI İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü

9. Beyanname çeşitleri • Gelir vergisi beyanları • 1-Yıllık; • 2-Muhtasar; • 3-Münferit; beyanname ile yapılır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü

10. Gelirlerin toplanması • Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar • İstisna kazançlar • Bir işverenden alınan tevkifata tabi ücretler • Birden sonraki işverenden alınan 22.000 TL’yi aşmayan ücretler • GVK 75/15’de sayılı menkul sermaye iratları • Tevkifat ve istisnaya konu olmayan, 1.070 TL’yi aşmayan MSİ ve GMSİ toplamada dikkate alınmayacaktır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 10

11. Vergiye tabi gelir • Vergiye tabi gelir hesabında ticari, zirai ve mesleki kazançlar dikkate alınıyor. • Vergiye tabi gelir toplamı 22.000 TL’yi aştığında beyan edilecek gelirler • Tevkif yoluyla vergilendirilmiş menkul sermaye iradı • Tevkif yoluyla vergilendirilmiş gayrimenkul sermaye iradı • Tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş birden fazla işverenden alınmış ücret İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 11

12. Her durumda beyan var Tam mükellefiyette zarar olsa dahi; • Ticari kazanç (Basit usul dahil) • Gerçek usulde zirai kazanç • Serbest meslek kazancı İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 12

13. Şarta bağlı beyan edilecek Tam Mükellefiyette; • Ücret • Gayrimenkul sermaye iradı • Menkul sermaye iradı • Diğer kazanç ve iratlar İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 13

14. Dar mükellefiyette beyan • Ticari Kazançlar • Gerçek usulde vergilendirilen zirai kazançlar • Tevkifata tabi tutulmamış GMSİ için yıllık beyanname verilecektir. Tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş • Ücretler • Serbest Meslek Kazançları • Menkul Sermaye İratları • Gayrimenkul Sermaye İratları • Diğer Kazanç ve İratlar için yıllık beyanname verilmeyecektir. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 14

15. MSİ’de vergiye tabi gelir • MSİ’de, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımları dikkate alınır. • Vergi tevkifatına tabi tutulmuş MSİ ile tevkifata tabi tutulmamış MSİ elde edilmesi halinde, toplam tutara bakılır. • Beyan sınırı aşılmazsa tevkifata tabi olmayan gelir tek başına değerlendirilir. • Beyan sınır aşıldığında gelirin tamamı beyan edilir. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 15

16. GMSİ’de vergiye tabi gelir • Konut kira geliri ile vergi tevkifatına tabi tutulmuş GMSİ’nin birlikte elde edilmesi halinde, konut kira geliri için istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar ile tevkifata tabi tutulmuş GMSİ’nin brüt tutarının toplamı dikkate alınacaktır. • Beyan sınırı aşılmazsa tevkifata tabi olmayan gelir tek başına değerlendirilir. • Beyanname verme sınırı ile beyan edilen gelir aynı değildir. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 16

17. Her beyannamede vergi yok • İşyeri kira gelirlerinde 95.600 TL’ye kadar, ödenecek vergi yok. İade var.* • Kar paylarında 239.000 TL’ye kadar, vergi yok. İade var.** • İndirim oranı %16,7 • 1.1.2006 öncesi ihraç edilen HB/DT faiz gelirinde 26.410 TL’ye kadar, beyan yok. * Götürü gider yöntemine göre ve başkaca bir gelir olmadığı varsayımı ile hesaplanmıştır. ** Başka bir gelir olmadığı duruma göre hesaplanmıştır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 17

18. İndirimler • Zarar mahsubu (Yurt içi-Yurtdışı) • Sigorta primleri • Bağ-Kur primleri • Bağış ve yardımlar • Sakatlık indirimi • Özel sağlık ve eğitim giderleri • Sponsorluk harcamaları • Ar-Ge İndirimi İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 18

19. İndirimlerde beyan edilen gelir • İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır. • Söz konusu tutar 7 gelir unsurunun toplamından oluşmaktadır. • Zarar var ise indirim uygulanamaz.!!! • İndirimler zarar oluşturamaz veya artıramaz. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 19

20. Sigorta primleri • Yıllık beyanname veren mükellefler, bireysel emeklilik sistemine ödedikleri katkı payının beyan edilen gelirin % 10’una kadar olan kısmını • Bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin ise beyan edilen gelirin %5’ine kadar olan kısmını matrahın tespitinde indirim konusu yapabilir. • İndirim tutarı yıllık brüt asgari ücreti geçemez.(8.154 TL) • Prim ve katkı payları mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait olmalıdır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 20

21. Bağış ve yardımların indirimi • Sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar • Sınırsız olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar • Diğer kanunlara göre indirilebilecek bağış ve yardımlar • Beyan edilecek gelir yoksa bağış ve yardımlar indirilemez. • Bağış ve yardımlar zararı artıramaz. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 21

22. Eğitim ve sağlık harcamaları • Mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları; • Beyan edilen gelirin % 10’u aşmaması, • Harcamanın Türkiye’de yapılması, • Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 22

23. Ar-Ge İndirimi • Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 100‘ü oranında hesaplanacak "Ar-Ge indirimi". • Ar-Ge indiriminde tercih hakkı vardır. • İki düzenlemede kapsamda farklılıklar vardır. • GVK kapsamında Ar-Ge indirimi izleyen yıla devretmez. • 5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge indirimi devreder ve endekslemeye tabi tutulur. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 23

24. Beyanname örnekleri 1 • Ayakkabı imalatı yapan mükellef A’nın 2009 yılı karı 50.000 TL’dir. • 2009 yılında 6.000 TL Bağ-Kur Primi, 4.500 TL geçici vergi ödemiştir. Kar payından 4.500 TL, işyeri kirasından 3.600 TL vergiyi kesinti yoluyla ödemiştir. • 2.400 TL konut kira geliri, brüt 18.000 TL işyeri kira geliri bulunmaktadır. (Götürü gider yöntemi seçilmiştir.) • 25.11.2005 ihraç tarihli hazine bonosundan 2009’de 20.000 TL faiz geliri elde etmiştir. • Ortağı olduğu X A.Ş.’nin 2007 yılı karından 2009’da brüt 30.000 TL kar payı almıştır. • 1.500 TL eğitim, 5.000 TL özel sağlık harcaması yapmıştır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 24

25. İndirim oranı % 16,7 • Ticari kazanç (50.000-6.000) • Konut ve işyeri kirasının tamamı (20.400*0,75) • MSİ Toplam=15.000+16.660 • Kar payının yarısı (30.000/2) • Faiz gelirine İO uygulanır. (20.000*(1-0,167) • Eğitim sağlık harcamaları %10’u aşmıyor. • Mahsup (4.500+4.500+3.600) İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 25

26. Beyanname örnekleri 2 • Mükellef A’nın doktorluktan 2009 yılı karı 40.000 TL’dir. • 2009’da 4.600 TL Bağ-Kur Primi, 4.600 TL GV ödemiştir. • İki özel hastanede part time ücretli olarak çalışmış ve ayrı ayrı 24.000 TL ücret almıştır. Ücreti üzerinden iki hastane tarafından toplam 9.010 TL kesinti yapılmıştır. • 25.11.2004 ihraç tarihli Eurobond’dan 2009’da 15.000 TL faiz geliri elde etmiştir. Off-Shore hesabından 5.000 TL faiz elde etmiştir. • 15.11.2005’te 50.000 TL’ye aldığı konutu 10.09.2009’da 150.000 TL’ye satmıştır. • Mezun olduğu MEB’e bağlı İlkokuluna 5.000 TL bağış yapmıştır. İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 26

27. DKİ İstisna: 7.600 TL • SMK (40.000-4.600) • Ücretin tamamı beyan edilecek. • 2*[24.000-(24.000*0,15)] • Eurobond gelirinin tamamı • Off-Shore faizinin tamamı • Bağış %5’i aşmıyor. • DKİ, 50.000* 11.512,42 • 9.009,11 • DKİ=150.000-(50.000*1,2778) • DKİ=86.110,00 TL • Mahsup (9.010+4.600) İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 27

28. Katılımınızdan dolayı teşekkür ederiz… İbrahim Burak ASLANOĞLU Gelirler Kontrolörü 28