Wiek XXI wiekiem wiedzy - „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ’’ Szkolnictwo zawodowe w dobie przemian

1. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI dr inż. Zbigniew Lubczyński KWALIFIKACJE ENERGETYCZNE Wiek XXI wiekiem wiedzy - „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ’’ Szkolnictwo zawodowe w dobie przemian Bezpieczny kontakt z elektrycznością Wrocław, dnia 15. maja 2007 roku

2. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Wiek XXI wiekiem wiedzy „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ’’ Prognozy głoszą, że po wieku pary (wiek XIX), wieku elektryczności (wiek XX), wiek XXI będzie wiekiem wiedzy.

3. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Zmiany znaczenia pracy (fizycznej), energii oraz wiedzy (pracy opartej na wiedzy) w rozwoju ludzkości

4. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Rozwój systemów zaopatrzenia świata w energię

5. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Wiedza pochodzi z nauki. Nauka bada wzajemne związki między zjawiskami, zdarzeniami i ideami, celem tworzenia nowej wiedzy i poszukiwania prawdy. Celem nauki jestobiektywne poznanie rzeczywistości, opanowanie jej i przekształcenie przez człowieka. Nauka ma swój język, terminologię, metody badawcze i prawa. Wiedza stanowi ogół wiarygodnych informacjio otaczającej nas rzeczywistości.

6. NIEWYCZERPALNOŚĆ DOMINACJA SYMULTANICZNOŚĆ NIELINIOWOŚĆ STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Cechy wiedzy we współczesnym społeczeństwie

7. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński DOMINACJA Wiedza jest dominującym zasobem państwa i przedsiębiorstwa. W międzynarodowym podziale pracy decydujące znaczenie ma dzisiaj nie wielkość terytorium, żyzność gleby, nawet nie bogactwa naturalne czy potencjał przemysłowy ale właśnie wiedza. Podobnie dla przedsiębiorstwa centralne znaczenie mają jego zasoby informacji i wiedzy, a nie park maszynowy, czy powierzchnia hal produkcyjnych.

8. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński NIEWYCZERPALNOŚĆ Wiedza jest zasobem niewyczerpalnym, wiedzy w trakcie wykorzystywania nie ubywa.

9. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński SYMULTANICZNOŚĆ Symultaniczność wiedzy polega na tym, że może być wykorzystywana jednocześnie przez wielu użytkowników i w różnych miejscach

10. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński NIELINIOWOŚĆ Nieliniowość polega zaś na tym, że niewielki ale odpo-wiedni przyrost wiedzy może prowadzić do dużych i zna-czących dla postępu zmian. Okazuje się, że inwestycje w sferze intelektualnej, w obszarze nauki i wiedzy przynoszą znacznie lepsze wyniki niż inwestycje w sferze materialnej.

11. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Rodzaje wiedzy: • DEKLARATYWNAprzedstawiającą fakty, odpowiadającą na pytanie „CO ?” • PRZYCZYNOWO-SKUTKOWAodpowiadającą na pytanie „DLACZEGO ?” • PROCEDURALNAodpowiadającą na pytanie „ JAK ?”

12. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Samo posiadanie wiedzy jest niewystarczające. Konieczne są umiejętności i odwaga by wiedzę zastosować. Do pełnego sukcesu jaki można odnieść z posia-danej wiedzy istotna jest działalność innowacyjnai transfer technologii. Działalność innowacyjna to całokształt działań naukowych, technologicznych, organizacyjnych, finansowych i handlowych prowadzących do wdrażania nowych lub udoskonalonych procesów produkcyjnych, eksploatacyjnych, projektowych, czy też szkoleniowych.

13. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Do uzyskania kompetencji konieczna jest edukacja obejmująca wiedzę teoretyczną i praktyczną, ale przede wszystkim kształtu-jącą pożądane społecznie postawy.

14. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Kwalifikacje i kompetencje UPRAWNIENIA WIADOMOŚCI KWALIFIKACJE KOMPETENCJE UMIEJĘTNOŚCI PODSTAWY Do uprawnień niektó-rych zawodów potrzeb-ne są specyficzne upra-wnienia wynikające naj-częściej z zasad bezpie-czeństwa WIADOMOŚCI + UMIEJĘTNOŚCI = KWALIFIKACJE KWALIFIKACJE + PODSTAWY = KOMPETENCJE

15. Ogólna nauka o edukacji człowieka ANTROPOGOGIKA Nauka o edukacjidzieci i młodzieżyPEDAGOGIKA Nauka o edukacjiludzi dorosłychANDRAGOGIKA Nauka o edukacjiosób starszychGERAGOGIKA Szczegółowe nauki dotyczące aspektów edukacji człowieka w różnych fazach jego życia STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Ogólna typografia nauk o edukacji

16. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Korzystając z zasobów nauki i wynikającej z niej wiedzy należy mieć na uwadze, że odpo-wiadają one na pytanie jak jest, a nie jak być powinno. Odpowiedź na to ostatnie pytanie jest dome-nąetyki, etyki zawodowej w szczególności. Zatem na kompetencje konieczne do uprawia-nia zawodu składają się wiedza i umiejętności decydujące o kwalifikacjach zawodowych oraz postawy wynikające z mądrości życiowej.

17. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Atrybutami mądrości są m.in. • dążenie do poznania prawdy, • wartościowanie i hierarchizacja - odróżnianie spraw i rzeczy ważnych od błahych, • postawa etyczna przejawiająca się uczci-wością, odpowiedzialnością, prawością cha-rakteru, wysokimi ideałami życia, zintegro-wanym sposobem myślenia i działania oraz zdolnością do rozwiązywania problemów nowych, nietypowych i niepowtarzalnych.

18. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI WIEK XXI WIEKIEM WIEDZY – „UCZYĆ SIĘ ABY BYĆ”dr inż. Zbigniew Lubczyński Zatem hasło cytowane w tytule należy rozszerzyć: „Uczyć się aby być. Uczyć się jak żyć. Uczyć się, jak się uczyć aby przez całe życie móc przyswajać sobie nową wiedzę, uczyć się myśleć swobodnie i krytycznie, uczyć się kochać świat i czynić go bardziej ludzkim, uczyć się jak rozwijać się samemu w pracy twórczej i dzięki niej”.

19. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Szkolnictwo zawodowe w dobie przemian

20. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Profesjonaliści i żurnaliści alarmują: „Jak odzyskać fachowców ?” • brak w kraju pracy dla wielu młodych i wykształconych ludzi, • niedostosowanie zawodowe absolwentów do wymagań rynku pracy, • trudności ze znalezieniem fachowców. „Szkoła niedostatecznie przygotowuje do pracy.” „Przed nami reforma szkolnictwa zawodowego.” Co kryje się za tymi tytułami ?

21. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Kształcenie zasadnicze zawodowe realizo-wane dawniej w Zasadniczych Szkołach Zawodowych czy też w szkołach przyzakła-dowych przygotowały do pracy w wąskich zawodach, często dla określonych zakładów pracy i na określone stanowiska. Kierowano do nich młodzież nie kwalifikującą się do dalszego kształcenia.

22. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński W toku wdrażania reformy edukacji zlikwidowano zasadnicze szkoły zawo-dowe, a także technika. Zlikwidowano dorobek wielu lat: - warsztaty szkolne, - laboratoria, - pracownie przedmiotów zawodowych, - rozproszono kadrę nauczającą, - zniszczono tradycję tych szkół. Zamiast reformy doprowadzono do likwidacji szkół zawodowych zakładając kształcenie zawodowe w szkołach policealnych w cyklu jedno, dwu-rocznym w zależności od zawodu i podbudowy w liceach profilowanych. Szkoły te nie dają ani dostatecznej wiedzy zawodowej, ani umiejętności praktycznych. Nie są też miejscem kształtowania postaw i etosu pracy.

23. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Aktualnie zamiast reform przystosowawczych konieczna jest odbudowa tego, co zostało zrujnowane, szkół zawodowych, techników dla kształcenia teoretycznego. Nabywanie umiejętności praktycznych zapewnić mają warsztaty szkolne, centra kształcenia praktycznego i system dualny.

24. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Propozycje MEN: • limity punktowe na przyjęcie do szkolnictwa licealnego dla absolwentów gimnazjów - uczniowie słabsi kierowani byliby do nauki zawodu, • doradztwo zawodowe, • szacunek do pracy jako takiej i każdego zawodu, • odbudowa etosu pracy: dobry zawód i dobrze wykonywana praca mają taką samą co najmniej wartość, jak wykształcenie wyższe czy eksponowane stanowisko, • kształcenie dualne, łączenie teorii z praktyką, nauczanie teorii w szkole i jednocześnie praktyczna nauka zawodu u przyszłego pracodawcy - w systemie tym pracodawca partycypuje, uczestniczy w kształceniu umiejętności zawodowych.

25. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński

26. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Prognozy rynku pracy do 2025r. dotyczące zapotrzebowania absolwentów szkół zawodowych Ponadto prognoza przewiduje zapotrzebowanie na: - agentów pomocy w działalności gospodarczej w tym matematyków i statystyków, - specjalistów zakresie handlu, finansów i podatków, - prawników, inżynierów, edukatorów i robotników budowlanych.

27. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Odsetek osób pracujących objętych kształceniem ustawicznym Pracodawcy w Polsce na kształcenie ustawiczne wydają 0,8% funduszu wynagrodzeń. Normalny standard to 3-4%. Pożądanym byłoby kształcić w każdym roku 25 % pracujących.

28. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Oczekiwania pracodawców: • wiedza fachowa, • umiejętność podejmowania decyzji, • chęć podnoszenia kwalifikacji, • dyspozycyjność, • umiejętność współpracy, • lojalność w stosunku do pracodawcy-identyfikacja z firmą.

29. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI SZKOLNICTWO ZAWODOWE W DOBIE PRZEMIANdr inż. Zbigniew Lubczyński Cechy inżynierskie: • interdyscyplinarność, • twórcza działalność inżynierska, • etyczne aspekty zawodu, • kreatywność, • innowacyjność, • sztuka inżynierska-sztuka służenia ludziom.

30. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Bezpieczny kontakt z elektrycznością

31. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Wiadomości Elektryczne Nr 3 z marca 2007 r. podają: • liczba śmiertelnych wypadków w Polsce z powodu porażenia prądem elektrycznym jest czterokrotnie większa niż w krajach Europy Zachodniej, • co piąta ofiara niewłaściwego obchodzenia się z prądem to dziecko, • ok. 80% instalacji elektrycznych nie spełnia podstawowych wymagań bezpieczeństwa, • większość tragicznych wypadków zdarza się w domu, podczas nieumiejętnej eksploatacji sprzętu AGD i TV, oraz dokonywania napraw urządzeń elektrycznych.

32. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Liczba wypadków śmiertelnych na 1 mln ludności w Polsce ogółem

33. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Podział procentowy wypadków między miasto i wieś wyrównuje się źródło: dr inż. W.Jabłoński - Spektrum 3/2007

34. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Liczba wypadków śmiertelnych na 1 mln ludności w Polsce źródło: dr inż. W.Jabłoński - Spektrum 3/2007

35. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Przyczyny większej liczby wypadków na wsi wyjaśnia: • trudnymi środowiskowo warunkami użytkowania urządzeń elektrycznych, • złym stanem technicznym użytkowanej instalacji elektrycznej i zasilanej z nich odbiorników, • niskim poziomem wiedzy użytkowników o podsta-wowych zasadach bezpiecznej eksploatacji urządzeń elektrycznych. źródło: dr inż. W.Jabłoński - Spektrum 3/2007

36. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Oceniając stan instalacji i urządzeń należy kompleksowo, jednocześnie ocenić stan obiektu pod względem przepisów: • budowlanych, • bhp, • energetycznym, • ochrony przeciwpożarowej, • zagrożenia wybuchem, • prawidłowości zastosowanych urządzeń, • zasad eksploatacji i efektywności energetycznej, źródło: INPE nr 90 z 03.2007

37. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Ocena stanu obiektu PRAWO BUDOWLANE PRAWO ENERGETYCZNE PRAWO PRACY OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA OCHRONA PRZECIWWYBUCHOWA USTAWA ZGODNOŚCI USTAWA O NORMALIZACJI źródło: INPE nr 90 z 03.2007

38. 1 1 OE SEE 2 2 EC EM CH TE AK OP RA ZS S STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI BEZPIECZNY KONTAKT Z ELEKTRYCZNOŚCIĄdr inż. Zbigniew Lubczyński Szkodliwe zjawiska towarzyszące wytwarzaniu, prze- syłaniu, rozdzielaniu i użytkowaniu energii elektrycznej System elektroenergetyczny SEE oraz odbiorcy energii elektrycznej OE w ujęciu blokowym o wybranej do rozważań liczbie wejść i wyjść z uwzględnieniem dodatkowego bloku środowiska S. Na schemacie zaznaczono wejście i wyjście energetyczne 11 oraz wyjścia i wejścia ujemnych oddziaływań. Do podstawowych ujemnych oddziaływań zalicza się następujące: EC - elektrochemiczne,EM - elektromechaniczne,CH - chemiczne,TE - termiczne,AK - akustyczne,OP - optyczne,RA - radiacyjne,ZS - zniekształcające środowisko, źródło: Elektroinstalator 5/97

39. STOWARZYSZENIE ELEKTRYKÓW POLSKICHODDZIAŁ WROCŁAWSKI dr inż. Zbigniew Lubczyński KWALIFIKACJE ENERGETYCZNE …, dziękuję za uwagę.