Media a przestępczość, agresja i zachowania naganne

1. Media a przestępczość, agresja i zachowania naganne

2. Wyprzedaż to niezła okazja... do kradzieży! • RZESZÓW. Zimowe przeceny ruszyły, a właściciele sklepów już podliczają straty • W galeriach trwają poświąteczne promocje. Jedni szukają rzeczy po niskiej cenie, inni okazji do kradzieży. Tylko w ciągu tygodnia z jednego z rzeszowskich butików zginęło 30 swetrów. (...) • Złodzieje wypracowali sobie system, jak obejść elektroniczne zabezpieczenia. - Do wyniesienia towaru wystarczy komórka, która wytwarza pole magnetyczne zaburzające pracę urządzeń - mówi dziewczyna „polująca” na okazje. • Właściciele sklepów, jak i ekspedientki nie chcą ujawniać, ile tracą na udanych kradzieżach. Dodatkowo twierdzą, że złapani na gorącym uczynku sprawcy nie ponoszą większych konsekwencji. Najczęściej kończy się zwrotem towaru do sklepu.

3. Dwóch morderców i oszust to najbardziej poszukiwani przestępcy Podkarpacia! • 13.01.2011. • PODKARPACIE. Obejrzyj zdjęcia i przyjrzyj im się uważnie, być może rozpoznajesz ich twarze... • Pierwszy zabił księdza, drugi jest podejrzany o podpalenie swojej siostry, która zmarła w straszliwych męczarniach, a trzeci z nich jest podejrzany o szereg oszustw, w tym ostatniego na kwotę 150 tys. zł. Co ich łączy? Są najbardziej poszukiwanymi osobami przez policję na Podkarpaciu. • Więcej na ten temat czytaj w dzisiejszych Super Nowościach

4. Liczba mieszkańców na tablicy. „Boję się” • kr 2011-12-15 • Na tablicach ogłoszeń w blokach Rzeszowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej wywieszone zostały listy z liczbą osób zameldowanych w każdym z mieszkań. Spółdzielnie czekają na informacje o niezameldowanych lokatorach w ramach obywatelskiego obowiązku, a złodzieje czekają na okazję. • Akurat w okresie przedświątecznym, kiedy policja namawia mieszkańców do zabezpieczania mieszkań przed włamywaczami, Rzeszowska Spółdzielnia Mieszkaniowa (RSM) postanowiła oficjalnie, na tablicach ogłoszeń, poinformować o tym, ile osób mieszka w każdym z lokali.

5. Idą święta i... kieszonkowcy. Nie dajcie się okraść • Jz, 12.12.2011 • Podkarpaccy policjanci ostrzegają przed kieszonkowcami, którzy w przedświątecznym szale zakupowym będą chcieli nas okraść. Fot. Policja • - W najbliższych dniach wiele osób wybierze się na przedświąteczne zakupy. Będzie więc tłoczno w sklepach, ale też na przystankach, dworcach, w pociągach i w autobusach. Przestrzegamy przed zagrożeniem ze strony kieszonkowców i radzimy co zrobić, by nie stwarzać warunków sprzyjających przestępcom - informuje Komenda Wojewódzka Policji w Rz.

6. Dlaczego media interesują się przestępczością?

7. Dlaczego ludzie interesują się przestępstwami? • Dlaczego o nich czytają, lubią słuchać, dlaczego lubią oglądać ich popełnianie, ściganie i karanie przestępców?

8. Zainteresowanie odbiorców mediów przestępczością • Ciekawość • „Czytelnik – uważał William Randolph Hearst/New York Journal – jest zainteresowany przede wszystkim wydarzeniami, które zawierają elementy jego własnej, prymitywnej natury. Należą do nich: • czynnik samozachowawczy; • miłość i rozmnażanie się; • żądza i ambicja. • Czynnik samozachowawczy odgrywa rolę we wszystkich opowieściach o mordzie, samobójstwie, nieszczęśliwych wypadkach i bijatykach, ale także w informacjach na temat zdrowia, wyżywienia i problemu alkoholu”. • Potwierdzenie własnej „normalności” • wzmocnienie pozytywnej samooceny, zdystansowanie od tych, którzy są na bakier z prawem...

9. Gatekeeping, czyli selekcja informacji wedle ich wartości „rynkowej” • Wartość informacji zależy od takich czynników, jak: • 1. Czas (tego, co się dzieje, stało – aktualność, punktowość) • 2. Bliskość (tego, co się dzieje, stało, także kulturowa) • 3. Status (ranga podmiotu, zdarzenia, bohaterów) • 4. Dynamika (fakty, zjawiska, zdarzenia zaskakujące, o ponadstandardowej dynamice, intensywności, skali) • 5. Walencja (wartościowanie: to, co negatywne; wyjątek – Allen Neuhart) • 6. Identyfikacja (musi być człowiek, bohater - tzw. human touch; etnocentryzm) • 7. Przetwarzalność na obraz

10. Zainteresowanie mediów (i nie tylko) przestępczością • Informacje o przestępczości są stosunkowo łatwe do zdobycia • Informacje o przestępczości są stosunkowo łatwe do sprzedania (nie wszystkie, ale wiele nie wymaga wchodzenia w niuanse – zob. strona KWP) • Informacje takiepozwalają realizować różne cele (polityczne,kryminalno-polityczne,zob. np. wyolbrzymianie zjawiska przestępczości w latach 80. w czasie przełomu lat 80. i 90. w Polsce, gdy media były jeszcze reżimowe)

11. Cele polityczne • Europoseł Paweł Piskorski sprzedaje swoje ziemie 120 hektarów ziemi w Słoninie pod Tychowem sprzedał za 1,9 mln zł europoseł Paweł Piskorski. (…) • W 2005 r. Piskorski kupił za 750 tys. zł blisko 300 ha ziemi w miejscowościach Słonino i Krosinko. Teraz sprzedał tereny w Słoninie. Dostał aż 1,9 mln zł. (…) Trzy lata temu pisaliśmy o gigantycznych inwestycjach Piskorskiego. Ten prominentny polityk (…) kupował wtedy grunty pod zalesianie. Trudno mu było jednak rzetelnie udokumentować, skąd wziął (…) pieniądze. • To właśnie nasze informacje, które podchwyciły później media w całej Polsce, doprowadziły do tego, że europoseł Piskorski został usunięty z PO. Partia uznała, że źle godzi działalność publiczną z własną przedsiębiorczością, choć w świetle prawa jest czysty. Jakub Roszkowski, „Głos Koszaliński”

12. Ustawa za łapówkę, czyli przychodzi Rywin do Michnika • Paweł Smoleński, 2002-12-26 • Pisaliśmy ten tekst od początku sierpnia. Próbowaliśmy dziennikarskiego śledztwa, chcieliśmy się czegoś dowiedzieć, zrozumieć. Drukujemy wszystko, co udało się ustalić. • - Michnik oszalał ze szczętem - pomyślałem, gdy powiedział mi: "Muszę nagrać jednego faceta. Kup najlepszy magnetofon, jaki znajdziesz. Cena nie gra roli".(...) magnetofon kupiłem.- Naucz mnie, co z tym robić - poprosił Adam, któremu łatwiej pojąć różnicę między ONR Falanga i ONR ABC niż działanie magnetofonu....

13. Ziobro: Były sygnały o próbach wyeliminowania mnie • Były sygnały, iż może dojść do próby skompromitowania mnie bądź nawet fizycznego wyeliminowania, zlikwidowania - mówi minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Dlatego - jak tłumaczy - nagrywał rozmowę z Andrzejem Lepperem i dostał ochronę BOR.

14. Przestępczość w mediach – ewidentne uchybienia • Media elektroniczne, w większym stopniu prasa, koncentrują się na samym zdarzeniu kryminalnym, a więc na etapie prowadzonego w jego sprawie postępowania przygotowawczego; eksponują rolę policji, prokuratury, pomijają w dużym stopniu rolę sądów i – w efekcie – także w ten sposób wyolbrzymiają zjawisko przestępczości • Takie jej ujęcie wynika z natury samych mediów (czas to dla ich funkcjonowania czynnik fundamentalny) • Wynika też z charakteru zdarzeń i rangi osób kojarzonych z przestępstwem (wykrycie domniemanego przestępcy, pościg za nim, ranga czynu, o który jest posądzany – to coś dynamicznego, a więc medialnego; rozprawa sądowa to często przysłowiowe flaki z olejem; trudno ją sprzedać – chyba że owa ranga przestępstwa jest niebywała, a oskarżeni są medialnie interesujący - celebryci, osoby publiczne, gangsterzy z najwyższej półki - i rozprawa też; tylko kto się zna na sądach?)

15. Szkic sporządzony w czasie przesłuchania Edwarda Mazura przed sądem federalnym w Chicago. Na sali sądowej Mazur był z żoną, fot. Piotr Batorowicz/Agencja SE/East News

16. Przypadek Romualda Szeremietiewai wielu innych (zob. casus Wiesława Kaczmarka) • Szeremietiew niewinny, Komorowski odpowiedzialny za tajemnicę („Wprost”) • Uniewinnienie - taki wyrok ogłosił w poniedziałek warszawski sąd w sprawie R. Szeremietiewa - byłego wiceszefa MON, oskarżonego o dopuszczenie do tajemnic asystenta. Nie on, lecz ówczesny minister B. Komorowski odpowiada za ochronę tajemnicy - orzekł sąd. • Tym samym Szeremietiew - po 9 latach od rozpoczęcia śledztwa w całej sprawie - został uwolniony od winy we wszystkich zarzutach, jakie postawiono mu najpierw w mediach, a potem w prokuraturze. W lipcu 2001 r. „Rzeczpospolita” (red. Anna Marszałek i Bertold Kittel) napisała, że asystent Szeremietiewa Zbigniew Farmus żądał od firm zbrojeniowych łapówek w imieniu szefa, który miał także bezprawnie dopuścić go do tajnych materiałów.

17. Media a postawy wobec przestępczości/przestępców • Media, swoimi publikacjami, mogą wpływać zarówno na opinię publiczną, jak i pracowników/uczestników wymiaru sprawiedliwości, i nastawiać ich pozytywnie lub negatywnie wobec osób, którym stawia się zarzuty; co prawda sędziowie odrzucają taki wpływ w odniesieniu do siebie, ale nie w odniesieniu do np. ławników! • Zakłócając obraz przestępczości media „faworyzują” policję (ma wysokie notowania), „podtrzymują” natomiast niechęć do sądów (bo mało piszą o efektach ich walki z przestępczością) • Media, nie przestrzegając zasady domniemania niewinności, mogą przedwcześnie wydać wyrok, mimo że proces sądowy jeszcze się nie zakończył, a niekiedy nawet nie rozpoczął; taka medialna stygmatyzacja pozostawia często znamię trudne do usunięcia, choć – jak przecież bywa – niejeden oskarżony zostaje przez sąd uniewinniony

18. CBA: Lekarz krył gangsterów • Agnieszka Pochrzęst, Piotr Machajski, 2007-08-29Poza jednym świstkiem papieru nie ma jednak dowodów, by prof. Jan Podgórski, ceniony na świecie wojskowy neurochirurg, miał z tym cokolwiek wspólnego • Prof. Jana Podgórskiego, generała WP, b. dyrektora warszawskiego Centralnego Szpitala Klinicznego MON na Szaserów, CBA zatrzymało w ubiegłą środę na zlecenie Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie. • Lekarz ścigany przez CBA uniewinniony 2010-06-30 • Oskarżany o korupcję i wyrzucony z wojska neurochirurg prof. Jan Podgórski został wczoraj całkowicie uniewinniony. Podczas rozprawy świadkowie mówili, że zmuszano ich do zeznań obciążających lekarza.

19. Sprawa dr. Hirnlego: Zatrute drzewo • Bogdan Wróblewski, 2010-12-01 • Sąd Najwyższy potwierdził wczoraj, że prof. Tomasz Hirnle, kardiochirurg z Białegostoku, padł ofiarą nielegalnej prowokacji policji i swojego podwładnego • Ponownego procesu domagała się w kasacji białostocka prokuratura. Sąd kasację oddalił. To zamyka sprawę.- Nareszcie usłyszałem, że nie można sobie nająć policji do przestępczych działań. Przywrócono mi wiarę w państwo prawa - mówił Hirnle po wyjściu z sali. Czekał na to ponad pięć lat.

20. Jak polowano na doktora M. Ujawniamy kulisy sprawy • Anna Gorczyca, Marcin Kobiałka, 16.12.2011 • Znany rzeszowski chirurg Piotr M. na wolności. Prokuratura żąda wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko jego adwokatowi (Aleksandrowi Bentkowskiemu). Kto obciąża lekarza? Jego koledzy po fachu? Przestępca? Ujawniamy kulisy sprawy. • - W pisemnym wniosku o aresztowanie doktora prokuratura nie podała, że ma notes lekarza. Natomiast sprawa notesu pojawiła się jako materiał dowodowy na posiedzeniu aresztowym. Prokurator nie dodał, że zapisane w nim stawki chirurg pobierał w prywatnym gabinecie. Dlatego uważam, że prokuratura wprowadziła sąd w błąd - powtarza i dziś „Gazecie” mec. Bentkowski.

21. Media a agresja i geneza przestępczości • Wpływ przemocy w mediach na zachowania agresywne i (choć nie zawsze) przestępcze nieletnich: wybrane koncepcje • Katharsis (oczyszczenia) – oglądanie przemocy służy rozładowaniu agresji, jest swoistym ersatzem (czymś w zamian) • Powstrzymania (stłumienia) – to, co widzimy, jest straszne w swych konsekwencjach (dla ludzkiego życia, zdrowia, dla nas samych – także w sensie prawnym, potencjalnej kary); nasze agresywne popędy ulegają ostudzeniu • Stymulacji – przemoc i agresję oglądane w mediach odbiorcy przenoszą do tzw. realu; media są więc dla nich swoistą szkołą przemocy i jej technik, mogą też wyzwalać agresję stłumioną • Przyzwyczajania (znieczulania) – oglądana często, przemoc powszednieje; w realu możemy na jej przejawy nie reagować, a i sami dopuszczać się jej

22. Jak jest Państwa zdaniem? • Jak się rzeczy mają?

23. Film o dręczeniu kota trafi do prokuratury/ 2010-12-28Na YouTube jeden z internautów zamieścił film „Kot kaskader”. Widać na nim, jak malutkie dziecko w okrutny sposób dręczy kota. - To niewyobrażalne - mówi Jacek Bożek, szef Klubu Gaja zapowiadając, że jeszcze dziś składa zawiadomienie do prokuratury. Fot. YouTube ''Ten film to jakiś koszmar'' • Na filmie malutkie dziecko dusi przerażonego, ledwo żywego kota i uderza nim o meble. Twórca filmu zapowiada ciąg dalszy. Chyba nie spodziewał się, że to, co jemu być może wydawało się zabawne, dla większości ludzi śmieszne nie jest, a wręcz przeciwnie.

24. Mały bokser - przekliniak • Dorosłemu nie przeszkadza wulgarny język malca, który wciąż powtarza słowo „kujwa”. - K...a! No co, no co g...o! (...) Zaraz kopnę ciebie, k..., zaraz dostaniesz, ty frajerze je...y - wykrzykuje chłopiec uderzając w matę.

25. Media a geneza przestępczości - hipotezy • Obrazy przemocy w mediach mogą nie być obojętne dla niektórych odbiorców, zwłaszcza młodych, niedojrzałych – mogą bowiem, zwłaszcza na krótko, wzbudzić u nich agresję, obniżyć wrażliwość bądź podnieść poziom tolerancji dla niej • Obrazy przemocy i agresji w mediach nie przekładają się bezpośrednio na zachowania przestępcze odbiorców - te ostatnie są bowiem współwarunkowane innymi czynnikami, jak: • środowisko wzrastania człowieka i przekazane mu w trakcie socjalizacji wartości, normy, wzorce zachowań • indywidualne cechy odbiorców (charakterologiczne) • okoliczności towarzyszące recepcji obrazów przemocy i agresji (środki odurzające, osoby towarzyszące) • wiek odbiorcy

26. Media a postawy wobec przestępczości/przestępców • Media mogą – z jednej strony – wyolbrzymiać zjawisko przestępczości i wzmagać strach u swych odbiorców (w społeczeństwie w ogóle; panika moralna) – zob. opinie na temat miejsca zamieszkania i kraju jako zagrożonych, trawionych przestępczością • Media mogą też jednak/równocześnie zwiększać wrażliwość odbiorców na przejawy przestępczości, wpływać także na instytucje, organa państwa, ustawodawcę (chodzi o reakcję na przestępczość na etapie legislacyjnym) • Zniekształcony obraz przestępczości w mediach może determinować - nie zawsze z pozytywnym skutkiem – codzienne zachowania i postawy ludzi; media ujawniają zbrodnie, pomijają występki; odbiorcy mogą bać się i zabezpieczać przed mordercami, gangsterami, bandziorami dokonującymi rozbojów, bagatelizować zaś np. kieszonkowców

27. Przestępczość w mediach • Przeinformowanie: duża liczba informacji wynikająca z rangi jakiegoś wydarzenia, skandalu, zjawiska lub z mody na taki bądź inny temat (fenomen „fali przestępczości”; czasem mamy wrażenie, że rodzice katują dzieci masowo) • Teoria paniki moralnej (S. Cohen, Folk Devils and Moral Panics – 1971; Cohen użył tego terminu w odniesieniu do popłochu wywołanego przez style życia nastolatków – modsów i rockersów – w Anglii w latach 60.): „proces narastania zainteresowania społecznego jakąś sprawą – zwykle wskutek starań <przedsiębiorców moralności> i mediów…”

28. Przestępczość w mediach • Niedoinformowanie: mała liczba lub brak informacji o przestępczości (lub określonym typie zachowań nagannych); albo tematyka ta „gryzie” się z inną, ważniejszą (zob. śmierć papieża, katastrofa smoleńska), albo wynika z blokowania informacji, także przez media • Oba zjawiska (przeinformowanie i niedoinformowanie) nie są (nie zawsze są) korzystne, bo nie odzwierciedlają właściwie rzeczywistości… Ten drugi przypadek jest w systemie demokratycznym czymś raczej sporadycznym, a arbitralnie wprowadzana blokada wszelkich informacji może wręcz rodzić podejrzenia i kąśliwe artykuły (zob. „Super Nowości” kontra Urząd Miasta Rz.)

29. Cenzura w wydaniu Tadeusza Ferenca • Rzeszów między Gnieznem i Białorusią • Zadaniem dziennikarzy jest patrzenie władzy na ręce. Dziennikarze Super Nowości mają odwagę to robić. Zadawanie niewygodnych pytań, dociekliwość, ujawnianie kompromitujących faktów - są jednak dla wielu rządzących solą w oku. Dlatego niektórzy z nich chcieliby powrotu do czasów cenzury. Tak postępuje prezydent Rzeszowa, Tadeusz Ferenc. („SN” z 14.01.2011)

30. Media a postawy wobec prawa • Postawa rygorystyczna versus postawa relatywistyczna wobec prawa (liberalizm vs represyjność) • Rygoryzm oznacza przekonanie, że prawa należy przestrzegać zawsze i wszędzie, a przypadkami jego złamania winny się zajmować wyłącznie policja, prokuratura i sąd • Relatywizm – nie kwestionując prawnych regulacji – dopuszcza w wyjątkowych, usprawiedliwionych sytuacjach złamanie prawa, dopuszcza też inne sposoby niż sądowy dochodzenia sprawiedliwości (np. różne formy arbitrażu) • Punitywność społeczeństwa - w tym przypadku chodzi o postawę wobec prawnokarnych reakcji na przestępczość: • ta postawa może być liberalna • może też być represyjna (media, społeczeństwo i politycy mogą tu wzajem się stymulować, „nakręcać”)

31. Nie upychać więźniów kolanem • Ewa Siedlecka/2008-05-27 • Przepis, który pozwala na bezterminowe przetrzymywanie więźniów w przeludnionych celach, narusza zakaz okrutnego i poniżającego traktowania - orzekł wczoraj Trybunał Konstytucyjny (…) • Ten proces („upychania więźniów kolanem”) rozpoczął się w 2000 r., kiedy ówczesny minister sprawiedliwości Lech Kaczyński ogłosił zaostrzenie polityki karnej. Mówił, że walki z przestępczością nie może ograniczać liczba miejsc w więzieniach. I nie ograniczała: w 2001 r. na niecałe 68 tys. miejsc przypadło 77,5 tys. więźniów. Pod koniec 2006 r. było 90 tys. więźniów na 72 tys. miejsc. Na wykonanie wyroku czekało ponad 40 tys. skazanych.

32. Kara śmierci po raz enty • Marek Magierowski („Rzeczpospolita”) • Kaczyński o karze śmierci: niezrozumiały krok • O czym chce rozmawiać Naród, gdy benzyna kosztuje 5,50, euro 4,50, nasze emerytury topnieją w oczach, a Unia Europejska właśnie się wali? • Oczywiście, o karze śmierci.

33. Kara śmierci po raz enty • Dlaczego media ten temat drążą?

34. Radosnych Świąt, tanecznego Sylwestra i udanego przyszłego roku