1 / 46

MORFOLOGI DAN SINTAKSIS

MORFOLOGI DAN SINTAKSIS. HJ FAUZI BIN SALLEH IPG KAMPUS TENGKU AMPUAN AFZAN 27200 KUALA LIPIS. Secara umumnya ,  tatabahasa bahasa Melayu mencakupi dua bidang : Morfologi : kajian tentang kata dan pembentukan kata , kelas kata dan imbuhan . Sintaksis : kajian tentang pembentukan ayat .

laszlo
Download Presentation

MORFOLOGI DAN SINTAKSIS

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. MORFOLOGI DANSINTAKSIS HJ FAUZI BIN SALLEH IPG KAMPUS TENGKU AMPUAN AFZAN 27200 KUALA LIPIS

  2. Secaraumumnya, tatabahasabahasaMelayumencakupiduabidang: • Morfologi: kajiantentangkatadanpembentukankata, kelaskatadanimbuhan. • Sintaksis: kajiantentangpembentukanayat. • Morfologiialahbidang yang mengkajistruktur, pembentukankatadangolongankata. Dalammorfologi, unit terkecil yang mempunyaimaknadantugasnahuialahmorfem. Para pelajarjugaperlumengetahuimaksudistilahmorfemdankata. Inikeranakedua-duaadalahberbezadarisegifungsidankonsep.

  3. Morfem • Morfemialah unit terkecil yang menjadiunsurperkataan. Sekiranyakatatidakbolehdipecahkankepada unit bermaknaataunahu yang lebihkecil, makakata-katainiterdiridaripadasatu unit atausatumorfem. • Misalnya "minum". "Minum" tidakakanberfungsidanmemberimaknajikadipecahkankepada mi dan num. Sebaliknya, kata "diminum" bolehdipecahkankepadaduamorfem, iaitu "di" dan "minum". Kesimpulannya, perkataanbolehterdiridaripadabeberapamorfem. • Morfembolehdibahagikepadadua, iaitumorfembebasdanmorfemterikat.

  4. Morfemterikat/imbuhan • Morfemterikat/imbuhanbolehdibahagisepertiberikut: • Awalan. Ditambahpadabahagiandepankatadasar. Misalnyamembaca, menghafal. • Akhiran. Ditambahpadabahagianbelakangkatadasar. • Sisipan. Diselitdiantaraunsurunsurkatadasar. Misalnyatelapak(tapak) • Apitan. Ditambahkanserentakpadaawalandanakhirankatadasar. Misalnya, imbuhanper....andalampermainan. • Prosesterbentuknyaayatbermuladaripadamorfem • MORFEM --> PERKATAAN --> FRASA --> KLAUSA --> AYAT

  5. Sintaksis • Sintaksismerupakansatucabangilmubahasa yang mengkajibentuk, struktur, danbinaanataukonstruksiayat. Sintaksisbukansahajamengkajiprosespembinaanayattetapijugahukum-hukum yang menentukanbagaimanaperkataandisusundalamayat. • Ayatialahbinaan yang terdiridaripadaunsurayat, iaitu unit-unit yang membentukayat. • Contoh:Ahmadsedangmembuatkerjarumah. • Contohayatdiatasterdiridaripadaduabahagianiaitu (i) Ahmad sedangdanbahagian (ii) membuatkerjarumah. Bahagiansubjekdanpredikat, merupakanbahagianutama yang membentukklausaatauayatbahasaMelayu. Subjekdanprediket pula mempunyaiunsur-unsur, iaitusamaadafrasanama (FN), frasakerja (FK),frasaadjektif (FA)danfrasasendinama (FS).

  6. Frasa • Frasaialahsatubinaanatauunsurayat yang terdiridaripadasekurang-kurangnyaduaperkataanataujikaterdiridaripadasatuperkataan, iaberpotensiuntukdiperluasmenjadiduaperkataanataulebih. Frasatidakbolehdipecahkankepadasubjekdanpredikat. • Seperti yang diterangkandiatas, adaempatjenisfrasaiaitu FN, FK, FA dan FS. Menurutbinaannya, frasadapatdibahagikankepadaduajenisiaitufrasaendosentrikdanfrasaeksosentrik. Frasaendosentrikialahfrasa yang mengandungisatuunsurinti. Unsurintiinimewakiliseluruhfrasaberkenaan. Frasadinamakanmengikutunsurintiini. FN, FK dan FS ialahfrasaendosentrik. Inikeranakatanama, katakerja, dankataadjektifbolehmenjadiunsurintisetiapfrasaitu. • Contohnya: sepasangmatabiru (FN. Intifrasainiialahmata, jeniskatanama)

  7. Frasa • Contohnya: sepasangmatabiru (FN. Intifrasainiialahmata, jeniskatanama) • Manakalafrasaeksosentrikialahfrasasendinama yang tidakmempunyaiunsurinticontohnyaketandasdandisekolah . Kewujudansendinamadibergantungpadasekolahdankekepadatandas. Olehitu, frasajenisinidikatakanfrasaeksosentrikkeranapusatnyabergantungpadasuatuunsurluaran.

  8. AyatPasif • Ayatpasifialahayat yang menekankanobjekdanperbuatannyaberbanding "ayataktif" yang menekankansipelaku. Kedua-duaayattidakadakelainanmaknaapa pun. Bagaimanapun, sasterawandanpenulis yang baikseringmenggunakanayataktifdanayatpasifsecarasedar, bergantungkepadaapa yang hendakditekankan. • Kebetulan, hikayat-hikayatMelayudankaryasasteraMelayu lama lebihbanyakmenggunakanayatpasif. Prof. St. TakdirAlisjahbanaberpendapatbahawakejadianitudisebabkanolehcarahidupatausikappasiforangMelayupadazamansilam. Bagaimanapun, ahlibahasaAwangSariyantidakbersetujudenganpendapatitu, danberasabahawapemilihanayatpasifitusebenarnya "mencerminkanbudidanperibadiorangMelayu yang tidakmenekankan ego individu". Menurutnya, "barangkalidenganperubahannilaihidupmoden, penulissekaranglebihbanyakmenggunakanayataktif yang menekankanpelaku".

  9. AyatPasif • Ayatpasifialahayat yang menekankanobjekdanperbuatannyaberbanding "ayataktif" yang menekankansipelaku. Kedua-duaayattidakadakelainanmaknaapa pun. Bagaimanapun, sasterawandanpenulis yang baikseringmenggunakanayataktifdanayatpasifsecarasedar, bergantungkepadaapa yang hendakditekankan. • Kebetulan, hikayat-hikayatMelayudankaryasasteraMelayu lama lebihbanyakmenggunakanayatpasif. Prof. St. TakdirAlisjahbanaberpendapatbahawakejadianitudisebabkanolehcarahidupatausikappasiforangMelayupadazamansilam. Bagaimanapun, ahlibahasaAwangSariyantidakbersetujudenganpendapatitu, danberasabahawapemilihanayatpasifitusebenarnya "mencerminkanbudidanperibadiorangMelayu yang tidakmenekankan ego individu". Menurutnya, "barangkalidenganperubahannilaihidupmoden, penulissekaranglebihbanyakmenggunakanayataktif yang menekankanpelaku".

  10. Ayatpasifuntukpelakupertamadankedua • Prosesmembentukayatpasifdiripertamadankeduaadalahsamadanterdiridaripadadualangkah: • Objekdipindahkankepangkalayat; • AwalanmeNdigugurkan. • Kesalahanyang biasaberlaku • 1.   KesalahanmenggunakanaturanayatpasifbahasaInggeris • Kesalahan yang agakmeluasberasalkhususnyadaripadamereka yang bersikapkeinggerisan. Misalnya: • Suratitutelahdihantarolehsayasemalam. • Borangitumestidiisikanolehandadahulu. • DalambahasaInggeris, ayatdiatasmemangbolehditerima: • That letter was sent by me yesterday. • The form must be filled by you first. • Sebenarnya, aturandiatasinijugamerupakanaturanayatpasifuntukpelakuketiga. Umpamanya, ayat-ayat yang berikutadalahbetul: • Suratitutelahdihantaroleh Ali semalam. • Borangitumestidiisikanolehpemohondahulu. • Olehitu, kesalahaninijugabolehdianggapsebagai "kesalahanmenggunakanaturanayatpasifuntukpelakuketiga".

  11. 2. KesalahantidakmenggugurkanmeN 3.   Kesalahanmenyisipkankata lain antarapelakudengankatakerjapasif Frasasubjekdankatakerjapasifmerupakansatuikatan yang tidakbolehdipisahkan. Olehitu, jikaandamenggunakankata bantu ataukatanafi, kataitutidakbolehdisisipkanantarapelakudengankatakerjapasif.

  12. Ayatpasifuntukpelakuketiga • OlehsebabaturanayatpasifuntukpelakuketigasamasajadenganaturanayatpasifbahasaInggeris, kesalahanayatpasifinijarangdibuatolehmereka yang bersikapkeinggerisan. Sebaliknya, kesalahanayatpasifinidibuatolehkalangan yang sepatutnyafasihdalambahasaMelayutetapisukamenggunakanbahasadengancara yang mudah. Memangadabaiknyamenggunakanbahasa yang mudahsupayasemuaorangmudahfaham, tetapibahasa yang mudahmestijugamematuhiaturan. • Kesalahan yang biasaberlaku • Ayat-ayatberikut yang salahlazimdiucapkanorangsehinggadianggapbetul.

  13. Perbandinganantarabentukkatakerjapasifdiri Ayatpasif yang lain Ayatpasif "ber" Selaindaripadadigunakandalamayataktif, awalan "ber" kekadangjugadigunakandalamayatpasifselepas "belum" dan "sudah" sebagaigantiuntukawalan "di":

  14. Bagaimanapun, kedua-duaawalanmembawakonotasi yang berlainan. Awalan "di" membawatanggapanbahawakatakerjapasifitudihubungkandenganpelakuketiga, sedangkanawalan "ber" tidakadapenekananpelakusamasekali. Inidisebabkanbahawa "di" seringdiikutioleh "oleh", umpamanya "Seluarsayabelumdijahitolehseseorang". Bagaimanapun, penggunaan "ber" dalambentukinijugamembayangkankekayaangayabahasaMelayu yang menyebabkanbahasainihidupdanmenarik. Ayatpasif "ter" Awalan "ter" dalamayatpasifbiasanyaberkaitandengankeupayaandantandaselesainyasesuatuperbuatanatauperbuatan yang sediaberlaku.

  15. Dalampenggunaanbahasasekarang, bentukayatpasifsedemikianuntukmenunjukkankeupayaanamatkurang, tetapimasihsah. Ayatpasif "ke-an" Ayatpasif yang menggunakanimbuhan "ke-an" sebagaigantiuntuk "mengalamikeadaan" ialahungkapan yang tetapbentuknyadantidakdapatdiubah-ubahlagi. Bagaimanapun, denganberdasarkanpola yang sediaadaitu, banyaklagiayatpasif "ke-an" dapatdibentukkan.

  16. Ayatpasif "kena" Ayatpasif yang menggunakankata "kena" sebagaigantiuntukawalan "di" lebihbanyakdigunakanolehorangdalampertuturan. Bagaimanapun, bentukpasifinibolehjugadigunakanuntukgayabahasasebagaipilihan lain.

  17. BahasaMelayumempunyaiberbagai-bagaijenisayatuntukmenyatakanmaksud yang sama. Ciri-ciriinimenyebabkanbahasaMelayumerupakansebuahbahasa yang sentiasahidupsertamenarik. Jikahanyasatujenisayatsaja yang digunakanakantimbul rasa jemupadapembaca. Olehsebabitu, sasterawandanpenulis yang baikselalumenggunakanjenis-jenisayat yang lain, sesuaidengankeperluan. • Jenis-jenisayatbahasaMelayudapatdigolongkankepadaempatragam: • Ayatpenyata: • Ayattransitifdanayatintransitif • Ayataktifdanayatpasif • Ayatsungsang • Ayatnafi • Ayatintidanayatgabungan • Ayatperintah • Ayattanya • Ayatseru • .

  18. Ayatpasif • Rencanautama: Ayatpasif (bahasaMelayu) • Berbandingdenganayataktif yang menekankansubjek, ayatpasifmemberikanpenekananterhadapobjekdanperbuatansehinggasubjekpelakutidakdipentingkanataulangsungtidakperludinyatakan. Hal iniadakaitannyadenganbahagianmanakah yang andahendakpentingkanataumenegaskan. Contohnya: • Perkaraitusudahdiselesaikannya; atau • Perkaraitusudahdiselesaikan • adalahayat-ayatpasif yang menegaskan "perkaraitu", bukanpelaku yang menyelesaikanperkaraitu. Bandingkandenganayat, "Diasudahmenyelesaikanperkaraitu." Ayatitumenegaskanpelaku "dia".

  19. Ayatperintah Ayatperintahbertugasuntukmenyatakansesuatu yang berupaperintah, larangan, suruhan, permintaan, ajakan, silaan, doa, danharapan.

  20. Perhatikanlahbahawaayat-ayatdiatasmempunyaisusunan yang sama, iaitusubjeknyatidakdinyatakan. Inidisebabkansubjeknyanyatadanmerujukkepadaorang yang ayatperintahituditujukan. • Contoh-contohdiatasjugamenunjukkanbahawaawalan "ber" dan "meN" kekadangtidakdigugurkan. Aturan yang perludipegangialah: • Untukkatakerjaintransitif (katakerja yang tidakmemerlukanobjek): awalantidakbolehdigugurkan. • Untukkatakerjatransitif (katakerja yang memerlukanobjek): awalanmeNhendaklahdigugurkan.

  21. Ayatnafi • Ayatnafiditandaiolehadanyakata "bukan" dan "tidak". Secaraumum, ayatnafidigunakanuntukmenafikanataumenidakkansesuatu, umpamanya: • Diatidakberpengalaman, tetapicekap. • Aurora bukanjururawat, tetapidoktor. • Disampingitu, ayatnafibolehjugadigunakanuntukmenekankanataumenegaskansesuatumaksud. Contohnya:

  22. Walaupunkedua-duaayatdalamsetiappasangandiatasmempunyaimaksud yang sama, ayatnafimenekankanmaksudnya, sedangkanayatbiasamenyatakanmaksudsecarabiasasahaja. • Perananayatnafisebagaipenegasmaksudjugabolehdiperhatikandalamayattanya, umpamanya: • Bukankahorangitu guru kamu? • Tidakkahkamuinginmenyertaiperaduanitu? • Andasudahfaham, bukan?

  23. Penggunaandenganfrasanama • Secaraumum, katanafi "bukan" digunakanapabilafrasa yang mengikutinyaialahfrasanama. Contohnya: • Inibukankucing. • Malaysia bukannegararepublik. • Gajah bukanhaiwan yang terbesardidunia. • Selainitu, "bukan" jugabolehdigunakanuntukfrasa yang lain daripadafrasanamadalamhubunganseperti yang berikut: • Diabukanbodoh, tetapimalas. • Diabukanbelajar, tetapibermain. • Kata "bukan" dalamkedua-duaayatitubolehjugadigantikandengan "katatidak": • Diatidakbodoh, tetapimalas. • Diatidakbelajar, tetapibermain. • Bagaimanapun, penggantian "bukan" dengan "tidak" menyebabkansedikitperubahanmaksud. Penggunaan "tidak" hanyamenyatakanmaksudsecarabiasa, sedangkanpenggunaan "bukan" menekankanpertentanganduakeadaansecarajelas.

  24. Penggunaandenganfrasasendi • Untukfrasasendi, katanafibukandantidakdigunakanmenurutkesesuaian, umpamanya: • Sayatidakkesekolahhariinikeranasakit. • Sayabukandarisektorkerajaan. • Malaysia bukandibenuaAfrika. • Bukuinibukanuntukanda. • Kata "bukan" dan "tidak" dalamkeempat-empatayatdiatastidakbolehsalingberganti. Olehsebabitu, perhatianharusdiambildalampenggunaankata "bukan" dan "tidak".

  25. Kesalahan yang biasaberlaku Kesalahan yang biasaberlakuuntukayatnafiialahkekeliruanantarapenggunaankata "bukan" dan "tidak". [sunting]Ayattanya AyattanyadalambahasaMelayubolehdibentukdengantigacara: [sunting]Cara-carauntukmembentukayattanya [sunting]1.   Membubuhtandatanyapadaakhirayatpenyata

  26. Dengantidakmengubahsusunanketiga-tigaayatdiatas, ayat-ayattanyabolehdibentukdengantandatanyadihujungayat-ayatpenyata. Dalampertuturan, ayattanyadiatasdinyatakandengansuaramenaikpadaakhirayat. [sunting]2.   Menggunakanpartikel "kah" Ayat-ayattanyadalambahagiandiatasjugabolehdisungsangmelaluipenggunaanpartikel "kah" untukmenciptaayattanyasungsang:

  27. Penggunaanpartikel "kah" dalamjenisayattanyainiadalahpentinguntukmengelakkankesamaranmakna. 3.   Menggunakanpelbagaikata Ayattanyajugabolehdibentukdenganmenggunakankataada, apa, bila, bagaimana, berapa,mengapa, mana, dansiapa.

  28. Kecualikata "ada", yang lain dapatberdirisendiritanpapartikel "kah". Bagaimanapun, partikel "kah" seringdigunakanuntukmaksudpenegasan. • [sunting]Kesalahan yang biasaberlaku • Kesalahan yang biasaberlakuialahpenggunaanpartikel "kah" dihujungayat. Umpamanya: • Tetamusudahtibakah? • Buahitusudahmasakkah? • Merekahendakmenolongkitakah? • Kesalahaninitertimbulkeranadipengaruhiolehbahasasehari-harisepertiberikut: • Tetamusudahtibake? • Buahitusudahmasakke? • Merekahendakmenolongkitake? • "Ke" sebagaibentukucapansehari-haribagi "kah" tidakbolehdigunakandalamtulisan. Selainitu, "kah" tidakbolehdigunakandihujungayat.

  29. Ayatsongsang Dalamayatsongsang, predikatterletakpadaawalayatdansubjek pula terletakpadahujungayat. Inimerupakanhal yang terbalikdalamayatbiasa: AYAT BIASA → SUBJEK + PREDIKAT AYAT SONGSANG → PREDIKAT + SUBJEK AYAT PASIF → OBJEK + KATA KERJA + SUBJEK Ayatsongsangmemberikanlagisatucarauntukmenyatakansesuatusupayamembantumenghidupkantulisananda. Penggunaanayatsongsangsekalisekalaakanmenyebabkanbahasaandaakanlebihindahdansegar. Selainitu, ayatsongsangamatbergunajikaandaperlumenekankanpredikat, danbukansubjeknya. Semuajenisayatdapatdisongsangkan.

  30. Perhatikanlahbahawadalamsetengah-tengahayatsepertidiatas, partikel "kan" (untukayattanya) danpartikel "lah" (untukayatberita) perludigunakansupayajelasbentukayatsongsangitu. [sunting]Ayatinti Rencanautama: Ayatinti (bahasaMelayu) Ayatintiialahayat yang paling ringkas. Ayatinibolehdigunakanuntukmenerangkansesuatudenganringkasdantepat, tanpamenimbulkansebarangkesamaranmakna. Umpamanya, jikaandamenyatakan "Emasialahlogam", tiadatafsiranmaknalebihdaripadasatu. Olehitu, ayatintiamatbergunauntukmenjelaskansesuatudengankonkrit. Selainitu, sasterawanseringmenggunakanayatintiuntukmempercepatkanjalancerita, atauuntukmenimbulkanperasaaningintahupembaca.

  31. Ayatgabungan • Ayatgabunganialahayat yang terdiridaripadaduaataulebihayat yang digabungkanmenjadisatuayatdenganmenggunakankatapenghubungsepertidan, serta, atau, tetapi, lalu, dansebagainyauntukmengaitkanpendapat yang berhubunganantarasatudengan yang lain. BahasaMelayumempunyaienampolaayatgabungan, iaitu: • Ayatdenganayat • Subjekdengansubjek • Predikatdenganpredikat • Adverbadenganadverba • Objekdenganobjek. • Ayatgabungandengankatapenghubung yang berpasangan.

  32. Selaindaripadamemperkayagayapenulisan, ayatgabungandapatmengaitkanduaayat yang seakan-akantidakadaperkaitan. Contohnya: • Perkaraitulah yang sayanyatakankepada Polar. • Polar tidakpercaya. • Kedua-duaayatseakan-akantidakadaperkaitan. Jadi, dalamhalsedemikian, ayatgabungan yang berikutamatperludigunakan: • Perkaraitulah yang sayanyatakankepada Polar, tetapi Polar tidakpercaya. • [sunting]Ayatpancangan • Ayatpancanganialahayatgabungan yang terdiridaripadasatuayatbesardansatuklausa (ayatkecil), umpamanya: • Keluarga Ali berpindahke Kuala Lumpur keranapenukarankerjanya. • Jikaharihujan, sayatidakakankeluardarirumah. • Angkatantentera British tertewasdiSingapurawalaupunmempunyailebihaskarberbandingdengantenteraJepun.

  33. GolonganKatadalambahasaMelayuterbahagikepadaempatbahagian yang besar: • Katanama • Katakerja • Adjektif • Katatugas. • Bahagian-bahagianituterdiridaripadaduakumpulankata, iaitukataisiandankatatugas. "Kataisian" ialahkumpulankata yang terbukadansentiasaberkembang. Katanama, katakerjadanadjektifialahkataisianterbuka. "Katatugas" pula ialahkumpulankatatertutup, contohnyadan, itu, amat, walaupundansebagainya. Kata-katajugabolehdigolongkanberdasarkanfaktorsintesisdansemantik.

  34. Katanama Rencanautama: Katanama Katanamaterbahagikepadaduabahagian yang besariaitunama am, namakhas, gantinamadannamaterbitan. Katanama am ialahkata yang digunakanuntukmenjelaskannamasesuatu yang bernyawasepertiorang, haiwan, dansesutu yang tidakbernyawasepertitumbuh-tumbuhan, tempat , benda, dansebagainyasecaraumum. Katanamakhasialahkatanama yang secarakhususnyadigunakanuntukmenyebutnamasesuatubendasamaadabenda yang bernyawadan yang tidakbernyawa. Katagantinama pula ialahkatanama yang digunakanuntukmewakilidiriseseorangatausebagaipenunjuk. Katanamaterbitanwujudapabilakatanama am ataukatakerjadiberiimbuhan.

  35. Katakerja Rencanautama: Katakerja Katakerjamerupakankata yang menjadiintidalamfrasakerja, samaada yang berlakuataudilakukan. Contohnya, berjalan, makan, memakan, dimakandansebagainya. Katakerjaterbahagikepada, katakerjatransitif ( PerbuatanMelampau ) dankatakerjataktransitif ( PerbuatantidakMelampau ). [sunting]Adjektif Rencanautama: Adjektif Adjektifialahkata yang menjadiintidalamfrasaadjektifsepertimanissekali, sudahlamasungguh, masihlebatlagi (kata yang menjadiintifrasadigariskandibawahnya). Kata-katadalamgolongankataadjektifmenerangkankeadaanatausifatsesuatunamaataufrasanama. Kataadjektifbolehdikenalijikakataberkenaandidahuluiolehkatapenguatsepertiamat, sangat, sungguh, sekali, paling, agak, benar.

  36. Katasendi Rencanautama: Katasendi Katasendiadalahkata yang digunakanuntukmenyambungkanfrasanamadengankataataufrasa-frasadalamayat. [sunting]Katahubung Rencanautama: Katahubung Katahubungialahperkataan yang digunakanuntukmenggabungkanperkataandenganperkataanrangkaikatadenganrangkaikataayatdenganayat. [sunting]Kataseru Rencanautama: Kataseru Digunakanuntukmelahirkanpelbagaiperasaan, sepertisuka, duka, marah, gembira, mencabar, dicabardansebagainya. [sunting]Katatanya Rencanautama: Katatanya Katatanyadigunakanuntukbertanyaataumenyoalsesuatu. Katatanyahadirdidalampredikat. Katatanyamestidiikutiolehpartikel ‘kah’ apabiladigunakandiawalayattanya. Katatanyabolehwujuddiawal, diakhiratauditengahayat. Partikel ‘kah’ tidakdiperlukanjikakatatanyaterletakpadaakhirayat. Contohkatatanyaialahkenapa, mengapa, bila, apa, mana, bagaimana, siapadanberapa.

  37. Kataperintah • Rencanautama: Kataperintah • Kataperintahbertugasuntukmemberitindakbalaskepadaorang yang mendengar (pihakkedua) sebagailarangan, silaandanpermintaan. • KataNamamenerimaempatjenisimbuhan; awalan, akhiran, apitandansisipan. Imbuhanawalanialahimbuhan yang beradadihadapankataakar, contohnyape(N), me(N), terdansebagainya. Imbuhanakhiranterletakdiakhirkataakardanimbuhanapitanmengapitkataakar. Imbuhansisipan pula tersisipditengahperkataan. • Awalan • [sunting]ke- • Awalan "ke-" bolehmembentukkatabilanganhimpunan, katabilangantingkatdankatanama. Hurufakarakankekalbiarpunsetelahdigabungdengankataimbuhanini. Bukansemuaperkataanbolehdigabungkandenganawalan "ke-". Kebanyakannyamemerlukanakhiran -an untukmembentukperkataan yang tepat. Awalan "ke-" bolehmembawamaksudberikutkepadakatadasar: • penandaorangataubendadenganmemberitumpuankepadamaksudkatadasar (katanama): kekasih, ketua, kemudi

  38. pe(n)- • Imbuhanawalan "pe(n)-" menerbitkankatanama yang memberimaksudtertentukepadaperkataandasar yang diimbuhkannya, denganmembawaerti-ertiberikut: • alatan/perkakas: pembakar, pengasah, penukul, penapis • orang yang membuat: penulis, pencipta, pentadbir • sesuatu yang menyebabkanjadi...: pengasih, pemanis, pendingin • orang yang selaluatausuka...: penidur, pemalas, perokok • orang yang mempunyaisifat...:pemalu, pemurah, pembengis • miliksifatseseorang: pemuda, pembesar • ukuranbagiwaktuatautempat: pemeluk, penanak, pelaung • hasilataukesandaripadasesuatu: penyakit, pendapat

  39. Bagiperkataan yang bermuladenganhurufvokal, sebutanperkataanberubahmisalnyapengambil (ambil) akandisebutsebagaipe-ngam-bildanpenguji (uji) disebutpe-ngu-ji. Berbezadenganhuruf yang bermuladengankonsonan (kecuali k, s, t dan p) bunyiperkataanasalakandikekalkansepertipenggosokdisebutpeng-go-sok. • Imbuhan "pe(n)-" berpadanfungsinyadenganimbuhan "me(n)-" untukkatakerja. • [sunting]pe- • Imbuhanawalan "pe-" (tanpapembolehubah (n) dalam "pe(n)-") menerbitkankatanamamemberimaksudtertentukepadaperkataandasar yang diimbuhkannya. Berbezadenganimbuhan "pe(n)-", imbuhan "pe-" hanyabolehdigunakanuntukmanusia, iaitusepertiberikut: • pelakutindakandalamkatadasar: pesaing, peserta • penerimatindakanataukesandalamkatadasar: pesalah, pesakit • [sunting]per- • Imbuhanawalan "per-" digunakanuntukmengimbuhkankatadasar yang seringdijadikankatakerjadenganberimbuhkanawalan "ber-".

  40. Akhiran • [sunting]-an • Imbuhanakhiran "-an" menerbitkankatanama yang memberimaksudtertentukepadaperkataandasar yang diimbuhkannya, denganmembawaerti-ertiberikut. • benda, bahan yang dilakukankatadasar: kiriman, makanan • hasilperbuatankatadasar: tulisan, bungkusan • tempat yang disifatkankatadasar: ruangan • bendakatadasar yang besaratauluas: lautan • [sunting]Apitan • [sunting]ke-…-an • Imbuhanapitan "ke-…-an" menerbitkankatanama yang memberimaksudtertentukepadaperkataandasar yang diimbuhkannya, denganmembawaerti-ertiberikut: • hasilperbuatankatadasar: keberanian, kepercayaan • keadaan yang disifatkankatadasar: keindahan, keselesaan • [sunting]pe(n)-…-an • Imbuhanapitan "pe(n)-…-an" menerbitkankatanama yang memberimaksudtertentukepadaperkataandasar yang diimbuhkannya, denganmembawaerti-ertiberikut: • perbuatan: pemeriksaan, pemilihan • hasilperbuatan: pembangunan, pelaburan • Imbuhan "pe(n)-…-an" berpadanfungsinyadenganimbuhan "me(n)-" untukkatakerja.

  41. per-…-an • Imbuhanapitan "per-…-an" menerbitkankatanama yang memberimaksudtertentukepadaperkataandasar yang diimbuhkannya, denganmembawaerti-ertiberikut: • perbuatan: pertandingan, pergeseran • tempat: perumahan, perkuburan • Imbuhan "pe(n)-…-an" berpadanfungsinyadenganimbuhan "ber-" untukkatakerja. • [sunting]Sisipan • Sesetengahkatadasarbolehdiubahataudiperkuatmaknanyadengandibubuhimbuhansisipan "-el-", "-em-", "-er-" dan "-in-". Contoh: tapak → telapak; kuning → kemuning. • DalambahasaMelayu, katabilanganialahkata yang menyatakanbanyaknyabenda. Katabilanganadaenamjenisiaitu: • Katabilangantentu • Contoh: satu, dua, tiga • Katabilangantaktentu • Contoh: beberapa, banyak, segala • Katabilanganhimpunan • Contoh: kedua-dua, berbulan-bulan • Katabilanganpecahan • Contoh: setengah, tigasuku • Katabilanganpisahan • Contoh: tiap-tiap, masing-masing • Katabilangantingkat • Contoh: pertama, kedua, ketiga

  42. Penjodohbilanganialahperkataanataumorfemdalamsesetengahbahasauntukmengelaskanataumembilangkatanamamengikutmaksudnya.Penjodohbilanganialahperkataanataumorfemdalamsesetengahbahasauntukmengelaskanataumembilangkatanamamengikutmaksudnya. • [sunting]Definisidancontoh • Dalamsesuatubahasa yang adapenjodohbilangan, sesuatukatanamabolehdisertakanpenjodohbilangan, yang menunjukkanpengelasankonsepsirujukansesuatukatanamadanseringdigunakandalampembilangan. Sesuatubahasabolehmemilikiberatus-ratuspenjodohbilangan. Contohnya, dalambahasaMelayu, penjodohbilanganuntukorangialahorang, dandigunakanuntukmengirabilanganorang, tanpamengiraapaperananmereka: • tigaorangpelajar • tigaorang guru • Antarabahasa-bahasa yang adapenjodohbilangantermasukbahasaJepun, bahasaCina, bahasa-bahasa Asia Tenggara,bahasa-bahasa Austronesia, danbahasa-bahasa Maya. • [sunting]Lihatjuga • PenjodohbilanganbahasaMelayu • PenjodohbilanganbahasaCina • Kategori: Linguistik

  43. Hukuman D-Mialahperaturanmenyusunkatanamamajmukdanayat yang mendahulukanunsur yang diterangkan (diringkaskansebagai D) danmengemudiankankatasifat yang menerangkan (diringkaskansebagai M). IstilahHukum D-M diperkenalkanoleh Prof. St. TakdirAlisjahbanadalambukunya, TatabahasaBaruMelayu Indonesia. [sunting]Kesalahan yang biasaberlaku Kesalahan yang biasaberlaku, khususnyadikalanganorang yang bersikapkeinggerisan, disebabkanolehkekeliruanantarasusunankatanamamajmukbahasaMelayudengankatanamamajmukbahasaInggeris. Sebilangankesalahan yang seringberlakuadalahsepertiberikut:

More Related